Η συνεχιζόμενη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία με τις κατάφορες παραβιάσεις του ανθρωπιστικού δικαίου και τα εκατομμύρια Ουκρανών προσφύγων, προκαλούν εύλογη ανησυχία για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και κρατικό επίπεδο. Πρόκειται για μία συγκρουσιακή πορεία δύο αντιθέτων αντιλήψεων, γράφει ο Ναύαρχος ε.α Βασίλης Μαρτζούκος στο elisme.gr.. Η Δύση προσβλέπει σε ενιαία και ανεξάρτητη Ευρώπη κυριάρχων κρατών ενώ η Ρωσία αναζητεί «στρατηγικό βάθος» ασφαλείας στα δυτικά σύνορά της, στο πλαίσιο της πολιτικής «near abroad». Τα όρια του βάθους αυτού παραμένουν αδιευκρίνιστα αλλά τα κράτη τα οποία θα περιλάβει δεν θα είναι κυρίαρχα αφού η εξωτερική και αμυντική πολιτική τους θα ελέγχεται από την Ρωσία.
Η έμπρακτη προειδοποίηση της Ρωσίας το 2008 (Αμπχαζία, Ν. Οσσετία) και το 2014 (Κριμαία), δεν αξιολογήθηκε επαρκώς από την Δύση. Η ενθάρρυνση της Ουκρανίας στην πορεία της προς τους Δυτικούς θεσμούς, δεν συνοδεύθηκε από ανάλογη Δυτική βούληση πλήρους στρατιωτικής καλύψεως αυτής, λόγω του υψηλού ρίσκου μίας εκθετικής κλιμακώσεως με κίνδυνο ο πόλεμος με την Ρωσία να εξαπλωθεί εκτός των συνόρων της Ουκρανίας.
Εκ του αποτελέσματος η Ρωσία ευρίσκεται εγκλωβισμένη στρατηγικά. Η έλλειψη καθοριστικής στρατιωτικής νίκης δεν της επιτρέπει να επιβάλλει διπλωματικά τους όρους της. Ταυτόχρονα η Ουκρανική πολιτική ηγεσία δεν είναι έτοιμη να υπογράψει παράδοση εδαφών της και παρά τις εκτεταμένες καταστροφές και τις ρωσικές επιτυχίες κυρίως στον Νότο, έχει λόγους να ελπίζει (θέληση για αντίσταση, Δυτική στρατιωτική βοήθεια και οικονομικά μέτρα κατά της Ρωσίας κ.λπ.). Εάν η Ρωσία διατηρούσε τους αρχικούς περιορισμένους πολιτικούς σκοπούς της (εφαρμογή Συμφωνιών Μινσκ και προστασία Ρωσοφώνων Ντονμπάς) ίσως να υπήρχε ήδη ορατή διπλωματική λύση. Η επέκταση των αρχικών πολιτικών σκοπών (π.χ. συνολική διαπραγμάτευση καθεστώτος ασφαλείας με την Δύση) επέβαλε ανάλογη αύξηση των στρατιωτικών σκοπών με την αδιέξοδη μέχρι στιγμής κατάληξη.
Ο Πρόεδρος Πούτιν «κατόρθωσε» να συσπειρώσει την Ευρώπη, να αφυπνίσει το «εγκεφαλικά νεκρό ΝΑΤΟ», να απομακρύνει Γερμανία (γνωστή για την Ost Politic) και Γαλλία (με ισχυρή την Γκωλική αντίληψη της Ευρώπης από τον Ατλαντικό έως τα Ουράλια), να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες των κρατών μελών του ΝΑΤΟ, να ενεργοποιήσει ουδέτερες χώρες όπως η Σουηδία, η Φινλανδία και η Ελβετία, να δρομολογήσει την Δυτική ενεργειακή απεξάρτηση από την Ρωσία, να καταστήσει εχθρό τον ουκρανικό λαό (και την πλειοψηφία των ρωσοφώνων αυτού), να προκαλέσει σημαντικές απώλειες στα ρωσικά στρατεύματα και να θέσει την χώρα του υπό ασφυκτικό κλοιό εκτεταμένων και αυστηρών οικονομικών και ενεργειακών μέτρων.
Η επόμενη ημέρα δεν φαίνεται ακόμη στον ορίζοντα. Η ανθρωπότητα ελπίζει ο ερχομός της να είναι αποτέλεσμα ρεαλιστικών διευθετήσεων και όχι στρατιωτικής κλιμακώσεως και κυρίως με χρήση όπλων μαζικής καταστροφής. Η επόμενη ημέρα θα είναι διαφορετική και εντελώς νέες συνθήκες θα διαμορφωθούν στην Ανατολική Ευρώπη, την Μαύρη Θάλασσα και την Αρκτική. Διαφορετικές θα είναι οι ισορροπίες και συσχετισμοί ισχύος στο Διεθνές Σύστημα.
Η ΕΕ μετά τις διαδοχικές αναταράξεις στην «αυλή» της και την παθητική της στάση (κύριοι συνομιλητές οι ΗΠΑ και η Ρωσία) αναμένεται να ενεργοποιήσει την «στρατηγική πυξίδα» καθ’ οδόν προς το όραμα της στρατηγικής αυτονομίας αλλά όχι απαραιτήτως σε ανταγωνισμό με την Ατλαντική Συμμαχία. Το ΝΑΤΟ, εκφράζοντας τα συμφέροντα 30 Δυτικών κρατών, αναμένεται ότι θα ισχυροποιηθεί ποσοτικά και ποιοτικά (π.χ. NATO Response Force) και θα κάνει εμφανή την παρουσία του στην ευρύτερη περιοχή.
Η Ελλάς έχει διαχρονικά ορθώς επιλέξει να ενωθεί στρατηγικά με την Δύση μέσω του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, για σειρά σημαντικών λόγων. Είναι προφανές ότι η παρουσία της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ σε συνδυασμό με την αρχή της ομοφωνίας στην λήψη αποφάσεων, περιορίζει την δυνατότητα παρεμβάσεων του Οργανισμού μεταξύ κρατών μελών. Στο πλαίσιο αυτό η Ελλάς απαιτείται να αξιοποιήσει πλήρως τις εν λόγω συμμαχίες της, καθώς και τις διμερείς (με ΗΠΑ και Γαλλία) ή και τριμερείς συνεργασίες της, σε τομείς όπως η αλληλεγγύη, υποστήριξη, τεχνογνωσία, τεχνολογική ανάπτυξη, εξοπλισμοί κ.λπ.. Η αυτοβοήθεια της χώρας (κυρίως οικονομία, αμυντική βιομηχανία, αξιόπιστες ΕΔ, εθνική συνοχή κ.λπ.) αυξάνει το ειδικό βάρος της εντός των συμμαχιών της. Η χώρα μας οφείλει να επαναφέρει την ευνοϊκή για Ελλάδα και Δύση ενεργειακή εκμετάλλευση της Α. Μεσογείου. Τέλος η πατρίδα μας, με την σαφή στάση της κατά της Ρωσίας, πρέπει να αποκαλύπτει συστηματικά στην Δύση τις παράλληλες πρακτικές του αυτονομημένου Ερντογάν κατά Ελλάδος και Κύπρου, με αυτές του Πούτιν και να απαιτεί ανάλογη αντιμετώπιση χάριν των Δυτικών συμφερόντων. Η Δύση πρέπει να πεισθεί ότι η πλήρης ενάσκηση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδος, την ωφελεί άμεσα.