Η ξαφνική εισβολή του κορονοϊού (COVID-19) συνεχώς ανατρέπει την καθημερινότητα όλων μας, συγκλονίζει την παγκόσμια οικονομία και οδηγεί τα κράτη σε λήψη πρωτόγνωρων έκτακτων περιοριστικών μέτρων. Φυσικά η προτεραιότητα σήμερα δίδεται στην αντιμετώπιση της πανδημίας με ανομολόγητη όμως την ανησυχία για την εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών και κυρίως για την πραγματική οικονομία. Ταυτόχρονα, η επέλαση της πανδημίας αναμένεται να επηρεάσει, λιγότερο ή περισσότερο, όλες τις παραμέτρους του διεθνούς ανταγωνιστικού συστήματος. Παράλληλα, έστω και πρόωρα, εμφανίζονται και τα πρώτα συμπεράσματα της «αναμέτρησης», όχι μόνο υγειονομικής φύσεως,όπως αναφέρει ο Ιπποκράτης Δασκαλάκης, Αντιστράτηγος ε.α. & Δ/ντης Μελετών ΕΛΙΣΜΕ.
Προφανής η σημασία της διεθνούς συνεργασίας για την καταπολέμηση της ασθένειας αλλά παράλληλα παρατηρούμε ότι τα κράτη επιλέγουν την κατά την κρίση τους, λήψη μέτρων, ενίοτε χωρίς καν να ενημερώσουν γειτονικές ή επηρεαζόμενες χώρες. Μπορεί η παγκοσμιοποίηση να κατηγορείται -ορθά μέχρι ενός βαθμού- για την εξάπλωση του ιού αλλά παράλληλα αρκετές ελπίδες της αντιμετώπισης του προβλήματος στηρίζονται στην ανεμπόδιστη διεθνή επιστημονική συνεργασία και στην ελεύθερη και ταχεία διακίνηση ιατρικών (αλλά και επισιτιστικών) υλικών.
Δυστυχώς η Ευρωπαϊκή Ένωση, για άλλη μια φορά, δεν μπόρεσε να δείξει έγκαιρα αντανακλαστικά στον τομέα της ενιαίας πρόληψης και πολύ δε περισσότερο να αρθρώσει μια κοινή πολιτική αντιμετώπισης του COVID-19 με στόχο την προστασία των ευρωπαίων πολιτών ως ολότητας σύμφωνα με τις διακηρυκτικές αρχές των ιδρυτών της. Αντίστοιχα διστακτικές φαίνονται -μέχρι και σήμερα τουλάχιστον- οι επεμβάσεις των πολιτικών και οικονομικών οργάνων και θεσμών της Ένωσης. Θα ήταν όμως ανεπίτρεπτο να μην επισημάνουμε και ορισμένα οφέλη που απορρέουν από την ένταξη μας στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα ειδικά την παρούσα στιγμή.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η αποκαλούμενη «ηγέτιδα του δυτικού κόσμου» περιχαρακωμένη στο σύνθημα «America First», φαίνεται ότι αδυνατεί να διδαχθεί από το πρόσφατο παρελθόν και να αδράξει την ευκαιρία της ανάληψης πολύπλευρων πρωτοβουλιών που παρά το αρχικό κόστος, θα επαναβεβαιώσουν την δεσπόζουσα θέση της με έμφαση στην «ήπια ισχύ». Αντίθετα η Κίνα φαίνεται ότι ξεπέρασε τον εφιάλτη και με ενισχυμένη την ισχύ της, είναι έτοιμη να εκμεταλλευτεί τη θετική έκβαση του αγώνα της.
Η ραγδαία μείωση της παραγωγής κινεζικών προϊόντων αναμένεται να ανακάμψει όσο φυσικά το επιτρέψει η μειούμενη ζήτηση από τον υπόλοιπο κόσμο. Η κινέζικη ηγεσία έχει μια μοναδική ευκαιρία, αναστρέφοντας την προ διμήνου δυσμενή κατάσταση και περιθωριοποίηση, να προβληθεί ως η μοναδική ικανή και υπεύθυνη χώρα που θα στηρίξει χώρες που πλήττονται από την ασθένεια. Αν μάλιστα αναλογιστούμε και τις ανάγκες που μάλλον θα προκύψουν σε χώρες του τρίτου κόσμου, αντιλαμβανόμαστε τα μακροχρόνια οφέλη των κρατών αυτών που θα μπορέσουν έγκαιρα και αποτελεσματικά να συνδράμουν.
Η γειτονική μας Τουρκία, αναπόφευκτα θα αντιμετωπίσει τις δραματικές συνέπειες των προσπαθειών απόκρυψης της πραγματικότητας και της κυβερνητικής ολιγωρίας. Εκτιμάται ότι οι οποιοδήποτε εξελίξεις στην εξάπλωση της νόσου δεν θα επηρεάσουν την επεκτατική πολιτική της Άγκυρας. Επιπλέον, μια έξαρση της νοσηρότητας, θα προκαλέσει λαϊκή κατακραυγή και το καθεστώς, κατά την γνωστή του τακτική, θα καταφύγει στη δοκιμασμένη μέθοδο της αναζήτησης εξωτερικών αντιπάλων. Κατά συνέπεια, μια έξαρση της νόσου στην Τουρκία μάλλον δεν απομακρύνει τον κίνδυνο ελληνοτουρκικής σύγκρουσης ενώ ίσως η έκρυθμη παγκόσμια κατάσταση να βάλει σε πειρασμό ανάληψης κινήσεων υψηλού ρίσκου τους γείτονες μας.
Για άλλη μια φορά αποδεικνύεται στο επίπεδο της κρατικής αλλά και ατομικής ευθύνης και επιβίωσης, η αξία των αρχών της σύνεσης, αυτάρκειας, αυτοβοήθειας, κοινωνικής συνοχής, πρόβλεψης και ετοιμότητας για αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων. Αρχές που εξ’ ανάγκης είχαν εφαρμογή στα κράτη, κοινωνίες και οικογένειες πριν από δεκαετίες αλλά οι ξέφρενοι ρυθμοί ανάπτυξης, ένας υπερφίαλος ατομικισμός και ένα υπέργιγαντωμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα παραμέρισαν.
Σε αυτήν τη διεθνή καταιγίδα η χώρα μας αντιμετωπίζει τριπλές και αλληλένδετες προκλήσεις που προκαλούν, ο κορονοϊός, η ασθενική οικονομική μας κατάσταση και οι συνεχόμενες προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας. Όλες αυτές οι διαστάσεις της πρωτόγνωρης καταιγίδας, απομυζούν τα λιγοστά οικονομικά διαθέσιμα και απαιτούν μια εύθραυστη ισορροπία που αγγίζει τα όρια του θαύματος.
Δυστυχώς επιστημονικά δεν αποδεικνύεται ότι το ελληνικό DNA εμπεριέχει το γονίδιο της ανοσίας έναντι του κορονοϊού, όπως συμβαίνει με το DNA των γειτόνων μας (!) Ιστορικά όμως έχει αποδειχθεί περίτρανα, ότι προ εφιαλτικών εξελίξεων, υπάρχει μια μοναδική ατομική ενεργοποίηση του Έλληνα (ενδεχόμενα ένεκα του «μοναδικού» μας DNA) σε όλα τα επίπεδα και συχνά περάν των ανθρωπίνων ορίων. Βασική προϋπόθεση είναι η ορθή κινητοποίηση όλων μας εκ μέρους μιας ηγεσίας που στέκεται στο ύψος των περιστάσεων, ικανής να σχεδιάσει, να εφαρμόσει και κυρίως να εμπνεύσει και μας κάνει -έστω και παροδικά- να αντιληφτούμε την αξία του συνθήματος «μη ρωτάς τι κάνει το κράτος για εσένα αλλά εσύ για το κράτος και για τον διπλανό σου».
