Συνέντευξη στον Π. Παναγόπουλο στο "Εμπρός"
Με αφορμή τον εορτασμό της επετείου των Ιμίων, το «ΕΜΠΡΟΣ» εξασφάλισε μια αποκλειστική συνέντευξη από έναν Έλληνα Αξιωματικό που έζησε την κρίση εκ των έσω, επιχειρώντας στην περιοχή των Ιμίων για τρεις ολόκληρες ημέρες με ελικόπτερα της Αεροπορίας Στρατού. Ο Αντισυνταγματάρχης ε.α. κ. Παντελής Κράγκαρης, -νεαρός υπολοχαγός τότε του Ελληνικού Στρατού-, έζησε τα γεγονότα της κρίσης λεπτό προς λεπτό, και σήμερα, μας καταθέτει την συγκλονιστική μαρτυρία του για την μεγάλη προδοσία του Έθνους εκ μέρους επίορκων πολιτικών που παρέδωσαν στους Τούρκους ένα κομμάτι της Εθνικής μας Κυριαρχίας και μετά ευχαρίστησαν κιόλας τους Αμερικάνους για αυτό. Με φανερή συγκίνηση, ο κ. Π. Κράγκαρης μας παραχώρησε μια κατάθεση ψυχής για τα τραγικά γεγονότα εκείνων των ημερών, τα οποία σημάδεψαν την πορεία της ιστορίας της Χώρας μας όσον αφορά το Αιγαίο και το κύρος μας ως Έθνους.
- Κύριε Κράγκαρη, θα ήθελα καταρχήν να μου πείτε πού υπηρετούσατε τότε, και πώς βρεθήκατε στην «καρδιά» των γεγονότων;
Το πρώτο που έχω να πω είναι ότι κλίνω ευλαβικά το γόνυ στους Ηρωικά πεσόντες Έλληνες Αξιωματικούς του Πολεμικού μας Ναυτικού. Στον Χριστόδουλο Καραθανάση, στον Παναγιώτη Βλαχάκο και στον Έκτορα Γιαλοψό. Ξεκινάω έτσι, γιατί όποτε σκέφτομαι αυτά τα παιδιά, αυτούς τους τρεις Ήρωες που έμειναν για πάντα στην καρδιά όλων των Ελλήνων, η καρδιά μου ρηγά και ο χρόνος σταματάει. Την περίοδο εκείνη ήμουν «αρχαίος» υπολοχαγός, δηλαδή ετοιμαζόμουν να γίνω λοχαγός, και υπηρετούσα ως χειριστής στο Δεύτερο Τάγμα ελικοπτέρων Αεροπορίας Στρατού στο ελικόπτερο UH-1, γνωστό ως Χιούι.
- Πώς ξεκίνησε η κρίση στα Ίμια;
Ήταν Σάββατο 27 Ιανουαρίου 1996, όταν χτύπησε το τηλέφωνο στο σπίτι μου. Ήταν ο διοικητής του λόχου μας, ο οποίος μου λέει "Παντελή καλημέρα, έχουμε μια κάπως ιδιαίτερη αποστολή. Θα ήθελες να πας;" Με το που ακούω «ιδιαίτερη αποστολή» το μυαλό μου αμέσως πήγε στην περιοχή της Κω, διότι τα γεγονότα σε αυτή την περιοχή είχαν ξεκινήσει, από τον Δεκέμβρη του ‘95, με την προσάραξη του Τούρκικου καραβιού. Τυγχάνει να γνωρίζω καλά την περιοχή της Κω, γιατί πριν πάω στην Αεροπορία Στρατού, είχα υπηρετήσει σε τάγμα πεζικού στην Κω. Αμέσως, λοιπόν, απάντησα θετικά και έτσι έλαβα την εντολή. Την Κυριακή το πρωί θα αναχωρούσαμε από την βάση μας, από το αεροδρόμιο των Μεγάρων, με προορισμό την περιοχή της Κω, -για εμάς αυτό λεγόταν περιοχή ευθύνης της 80 ΑΔΤΕ (Ανωτάτη Διοίκηση Ταγμάτων Εθνοφυλακής)-, με άγνωστο αριθμό ημερών διαρκείας της αποστολής. Το μόνο καινούργιο στοιχείο στην αποστολή αυτή, που εγώ δεν είχα ζήσει ξανά ως αξιωματικός, ήταν ότι το ελικόπτερο θα έφευγε εξοπλισμένο.
- Όταν λέτε «εξοπλισμένο» τι ακριβώς εννοείτε, και ποιος σας είπαν ότι είναι ο σκοπός της αποστολή σας;
Να σας πω. Το ελικόπτερο Χιούι είναι ένα ελικόπτερο γενικής χρήσεως, το οποίο στις κανονικές του αποστολές δεν φέρει οπλισμό όπως για παράδειγμα τα «Απάτσι». Όταν λοιπόν λέμε «εξοπλισμένο» για το Χιούι, εννοούμε ότι φέρει πολυβόλο στην μια μεριά του, ή και στις δύο, το οποίο χρησιμεύει κυρίως για την αυτοπροστασία του. Η αποστολή ήμασταν δύο ελικόπτερα Χιούι και ένα ελικόπτερο Σινούκ. Ο σκοπός της αποστολής μας ήταν να μεταβούμε με τα δύο Χιούι στην περιοχή ευθύνης της 80 ΑΔΤΕ, όπου θα λαμβάναμε επιτόπου οδηγίες, ενώ το ελικόπτερο Σινούκ παρέλαβε από την έδρα της Μονάδας Υποβρυχίων Καταστροφών (ΟΥΚ) τους οϋκάδες του Πολεμικού Ναυτικού για να τους μεταφέρει όπως μάθαμε εκ των υστέρων στον χώρο όπου έγιναν τα γεγονότα.
- Σας είχανε δώσει κάποια πληροφορία γιατί έστελναν στρατό στην περιοχή;
Όχι. Οι μόνες πληροφορίες ήταν ό,τι είχαμε μάθει από τις εφημερίδες. Ότι δηλαδή είχε μεταβεί στα Ίμια ένα Τουρκικό ελικόπτερο με δημοσιογράφους από τούρκικες εφημερίδες, οι οποίοι είχαν τοποθετήσει επάνω σε μια από τις δύο βραχονησίδες με την ονομασία Ίμια μια τούρκική σημαία.
- Υπήρχε επάνω στην βραχονησίδα κάποια Ελληνική σημαία, την οποία έβγαλαν οι Τούρκοι για να βάλουν την δική τους;
Από ό,τι ξέρω μετά από αυτό το γεγονός πήγε ο Δήμαρχος της Καλύμνου και τοποθέτησε έναν ιστό με μια Ελληνική σημαία. Η δική μας αποστολή ήταν να μεταβούμε, χωρίς περαιτέρω οδηγίες, στην περιοχή. Απογειωθήκαμε λοιπόν από τα Μέγαρα, το Σινούκ παρέλαβε τους άνδρες της ΜΥΚ, με προορισμό για εμάς να προσγειωθούμε στην Κω, ενώ το Σινούκ θα μετέφερε τα ΜΥΚ στην Κάλυμνο, όπου από εκεί θα τους παίρνανε με σκάφη για να τους πάνε στα Ίμια. Δεν γνωρίζαμε τίποτε άλλο για την αποστολή μας, πέραν του γεγονότος του ότι εξοπλισμένο ελικόπτερο είχε να πετάξει στην περιοχή από τα γεγονότα του ‘87. Με το που φτάσαμε στην Κω, λάβαμε και τις πρώτες οδηγίες. Η πρώτη εντολή ήταν, Δευτέρα 29 Ιανουαρίου το πρωί, να απογειωθούμε και να πάμε στις νησίδες Ίμια, για να δούμε πώς μπόρεσε να προσγειωθεί εκεί το τούρκικο ελικόπτερο. Με το πρώτο φως απογειωθήκαμε από την Κω. Φτάνοντας στην βραχονησίδα με την Ελληνική σημαία, καταρχήν δεν αντιληφθήκαμε στα πέριξ καμία απολύτως παρουσία. Αυτό που διαπιστώσαμε ήταν το γεγονός ότι λόγω της φύσης του εδάφους το ελικόπτερο δεν θα μπορούσε να προσγειωθεί χωρίς να υποστεί καταστροφή στα «πέδιλα» του.
- Επομένως δεν μπορέσατε να προσγειωθείτε. Με το τούρκικο ελικόπτερο τι είχε συμβεί; Είχε προσγειωθεί επί της νήσου;
Όχι. Όπως και εμείς, έτσι και οι Τούρκοι, τα ελικόπτερα πλησίασαν στο έδαφος σε σχεδόν σημείο επαφής, χωρίς όμως να προσγειωθούν. Οι Τούρκοι πηδήξανε από το ελικόπτερο και έκαναν αυτά που έκαναν με την σημαία. Αφού είδαμε ότι δεν μπορούμε να προσγειωθούμε, κατόπιν εντολής πάντα από τον διοικητή ταξίαρχο στην Κω, απογειωθήκαμε και κάναμε μια αναγνωριστική πτήση προς Λέρο και Φαρμακονήσι. Κάνοντας πτήση επάνω από το Φαρμακονήσι αντιληφθήκαμε ότι στο Νότιο άκρο του νησιού υπήρχε κρυμμένο πολεμικό σκάφος του τούρκικου ναυτικού. Οι Τούρκοι είχαν κυριολεκτικά κολλήσει επάνω στο νησί για να μην γίνουν αντιληπτοί. Η επόμενη ενέργεια ήταν να κάνουμε τον γύρο του νησιού πετώντας πολύ χαμηλά από την αντίθετη πλευρά και μετά ξαφνικά να εμφανιστούμε περνώντας κυριολεκτικά πάνω από τα κεφάλια τους. Η αντίδραση των Τούρκων ήταν να απομακρυνθούν, κάτι που για εμάς ήταν μάλλον αναμενόμενο. Είναι γεγονός ότι στο Αιγαίο εάν δεν αντιδράσεις άμεσα στις προκλήσεις τους, είναι σαν να τους λες ελάτε, και να τους δίνεις θάρρος. Με αυτή την κίνησή μας που δεν την περίμεναν, με το που περάσαμε επάνω από τα κεφάλια τους, οι θρασύδειλοι αμέσως εξαφανίστηκαν.
- Μετά από αυτό τι αντίδραση υπήρξε εκ μέρους των Τούρκων;
Λίγο πριν γίνει αυτό με εμάς, είχε αρχίσει να βγαίνει ο Τούρκικος στόλος. Είχαν αρχίσει μέσα σε λίγες ώρες να περικυκλώνουν σε σχήμα «κοχυλιού» όλη την περιοχή των Ιμίων, μια κίνηση με σκοπούς καθαρά επιθετικούς, η οποία συνδυαζόμενη και με τις δηλώσεις της τότε Τούρκου πρωθυπουργού Τανσού Τσιλέρ, οδηγούσε καθαρά σε κρίση και σε αναμενόμενο «θερμό επεισόδιο». Βέβαια, κατά το πόσο μπορεί να ονομαστεί «θερμό επεισόδιο» κάτι που κατά την γνώμη μου είχε σχεδιαστεί πολύ καιρό πριν, είναι ένα άλλο θέμα. Και αυτό το λέω, επειδή γνωρίζουμε ότι η τουρκική πολιτική δεν κάνει κάτι σήμερα για αύριο. Οργανώνονται κάποια θέματα χρόνια πριν, με κάποιο συγκεκριμένο σκοπό. Συνολικά, είχαν βγει 80 πολεμικά σκάφη. Είχαν πιάσει όλο τον χώρο από την μεριά της Τουρκίας και είχαν αρχίσει να περικυκλώνουν όλη την περιοχή γύρω από τα Ίμια. Με λίγα λόγια, η κρίση είχε αρχίσει να κορυφώνεται. Εδώ πρέπει να τονίσω κάτι που τότε μου είχε προξενήσει πολύ κακή εντύπωση, αλλά και αρκετές απορίες. Ενώ είχαμε πάρει διαταγές να πάμε σε αποστολή με εξοπλισμένο ελικόπτερο, δεν δόθηκε -ως όφειλαν να κάνουν- σε εμάς ατομικός οπλισμός. Μας έστειλαν, δηλαδή, σε μια πολεμική αποστολή εντελώς άοπλους, για λόγους που ποτέ δεν μάθαμε. Και έτσι φτάνουμε στο πρωί της 30 Ιανουαρίου, που μας βρίσκει να πετάμε και πάλι επάνω από τα Ίμια σε πολύ χαμηλό ύψος, καθώς είχαμε την εντολή να δούμε αν υπάρχει κάποια παρουσία επάνω στο νησί. Η μόνη κίνηση που είδαμε ήτανε τα ηρωικά παιδιά της ΜΥΚ, τα οποία είχαν ακροβολιστεί σε όλο το νησί όπως είχαν διαταχθεί και ανέμεναν, βέβαια, και αυτοί οδηγίες για το τι θα κάνουν.
- Από την Αθήνα τι μαθαίνατε; Πώς αντιμετώπιζαν οι πολιτικοί υπεύθυνοι την κρίση; Πώς φτάσαμε στην μοιραία μέρα;
Θα το θυμόσαστε ίσως και εσείς, ότι ο τότε πολιτικός κόσμος αντιμετώπιζε το όλο θέμα με πρωτοφανή επιπολαιότητα και υπό μορφή φιέστας. Δηλώσεις χωρίς ουσία στα κανάλια δίκην εντυπώσεων, ολιγωρία σε όλα, μια κατάσταση που περισσότερο θύμιζε παιδική παράσταση παρά πολεμική κρίση. Όσον αφορά εμάς, δημιουργούνται κάποια ερωτήματα. Γιατί, για παράδειγμα, ενώ υπήρχε στρατός και ναυτικό, διατάχθηκε μια μικρή ομάδα ΜΥΚ να επανδρώσει μόνον το ένα από τα δύο νησάκια; Την Τρίτη το μεσημέρι προς το απόγευμα, ο καιρός είχε αρχίσει να χαλάει. Φτάνοντας και τα δύο ελικόπτερα στην Κω, βλέπουμε ότι έχει έρθει στο νησί μια ενισχυμένη ομάδα καταδρομών. Εδώ πρέπει να σημειώσω ότι όλη η μονάδα ήταν μόνιμα στελέχη. Δεν υπήρχε, δηλαδή, κανένας έφεδρος. Η αποστολή που αναλάβαμε ήταν να τους μεταφέρουμε για να επανδρώσουν την νήσο Καλόλιμνο, ένα νησί ανάμεσα στην Κάλυμνο και στα Ίμια. Όντως τους μεταφέραμε στην νήσο σε μια πτήση πολύ χαμηλά για να αποφύγουμε τον εντοπισμό. Ήμασταν πλέον έτοιμοι και προσαρμοσμένοι σε κλίμα πολέμου. Αφού τους αφήσαμε επιστρέψαμε στην βάση μας.
- Νομίζω πλέον ότι είμαστε πολύ κοντά στα συγκλονιστικά γεγονότα της μοιραίας νύχτας.
Πράγματι. Ο καιρός είχε σχεδόν κλείσει. Οι άνεμοι ήταν πλέον θυελλώδεις. Αργά το απόγευμα στις 30 Ιανουαρίου, αυτό που γνωρίζαμε ήταν ότι ο τουρκικός στόλος είχε αναπτυχθεί πλήρως στην περιοχή με καθαρά επιθετικό προσανατολισμό και τότε ήταν που μάθαμε ότι ο στόλος εξέρχεται από τον Ναύσταθμο και κατευθύνεται προς την περιοχή. Εδώ έχω να καταγγείλω το απαράδεκτο γεγονός, ότι όταν εξήλθε ο Ελληνικός στόλος υπήρξε δημοσιογράφος, ο οποίος βγήκε στην τηλεόραση και είπε ότι «τώρα ο Ελληνικός στόλος βγήκε στο Αιγαίο». Με απλά λόγια, ακόμα και αν οι Τούρκοι δεν το γνώριζαν, αυτός τους το έκανε γνωστό! ΤΡΑΓΙΚΟ. Τα χαράματα προς Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 1996, μας ειδοποιούν να μεταβούμε τάχιστα στην βάση απογείωσης των ελικοπτέρων. Στην περιοχή είχε κηρυχθεί μερική επιστράτευση. Δηλαδή, όλες οι Ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις της περιοχής είχαν πάρει θέσεις μάχης. Από την περιοχή του Έβρου, μέχρι και τα νησιά του Νοτιοανατολικού Αιγαίου. Εκεί ήταν που μάθαμε ότι ένα Ελληνικό στρατιωτικό ελικόπτερο «έπεσε». Εμείς γνωρίζαμε ότι τα μοναδικά ελικόπτερα που επιχειρούσαν στην περιοχή ήταν τα δύο δικά μας. Να φαντασθείτε ότι υπήρξαν συγγενείς και φίλοι που όταν έμαθαν ότι έπεσε ελικόπτερο στα Ίμια νόμιζαν ότι ήμαστε εμείς.
- Και τι σας είπαν ότι έγινε τελικά;
Εκεί μάθαμε και εμείς ότι έχει έρθει ο Ελληνικός στόλος, το Πολεμικό Ναυτικό, και εκεί ήταν που μάθαμε ότι είχαν αποβιβάσει οι Τούρκοι στρατό στο άλλο νησάκι, στα Δυτικά Ίμια, και υπήρχε η εντολή να μάθουμε πώς θα αντιδράσουν. Το ένα πλάνο ήταν να πετάξουμε εμείς, παρά το γεγονός ότι το Χιούι ως μονοκινητήριο δεν ήταν το ιδανικό για αυτές τις καιρικές συνθήκες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα πηγαίναμε στην αποστολή μας αν παίρναμε αυτή την εντολή, τελικά όμως επειδή είχε φτάσει ο στόλος δόθηκε διαταγή να απογειωθεί από φρεγάτα ελικόπτερο BER212, το οποίο είναι δικινητήριο και το οποίο είχε το πλεονέκτημα να είναι σε επαφή με την φρεγάτα από την οποία είχε απογειωθεί. Αυτό ήταν το μοιραίο ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού που έπεσε.
- Εδώ θέλω να σας ρωτήσω, έπεσε από μόνο του όπως μας είπαν ή το κατέρριψαν;
Εδώ δυστυχώς δεν έχει δοθεί ποτέ απάντηση. Από ό,τι λένε τα ευρήματα, πολλοί ισχυρίζονται ότι οι τρύπες που βρέθηκαν έγιναν από τα μπουλόνια που λόγω της πτώσεως αποκολλήθηκαν της ατράκτου. Εγώ προσωπικά, ακόμα δεν έχω κατασταλάξει γιατί δεν θέλω να μπαίνω σε θεωρίες. Απλά θα πω το εξής, και εσείς μπορείτε να βγάλετε τα συμπεράσματά σας. Είναι Τούρκοι και τους έχουν αποβιβάσει επάνω σε ξένο έδαφος που γνωρίζουν ότι είναι μιας άλλης χώρας. Και επάνω από τα κεφάλια τους εμφανίζεται να πετάει σε πολύ χαμηλό ύψος ένα πολεμικό ελικόπτερο της χώρας αυτής. Εσείς πώς υποθέτετε ότι θα αντιδράσουν; Θα κάθονται να το κοιτάνε απλά, την στιγμή που δεν ξέρουν τις προθέσεις του; Υπάρχει λοιπόν η επίσημη εξήγηση ότι το ελικόπτερο έπεσε λόγω μηχανικής βλάβης, όχι κάπου αλλού αλλά ακριβώς πάνω από τα Ίμια, όχι πιο πριν αλλά ούτε και μετά, και από την άλλη υπάρχει αυτό το γεγονός που σας ανέφερα. Ο καθένας μπορεί λοιπόν να βγάλει το συμπέρασμα του ποιο από τα δύο είναι το πιο λογικό.
- Και φτάνουμε τώρα στο κρίσιμο ερώτημα. Η στάση της Αθήνας ποια ήταν απέναντι σε όλα αυτά;
Όταν γίνεται μια κρίση υπάρχουν οι λεγόμενοι Εθνικοί Κανόνες Εμπλοκής. Όταν υπάρχουν αυτοί οι κανόνες, πρέπει να γνωρίζει η στρατιωτική ηγεσία της χώρας πότε θα λάβει την εντολή από το ΚΥΣΕΑ να χειριστεί την κρίση. Αυτό δεν έγινε ποτέ. Αυτό τι σημαίνει; Ότι η πολιτική ηγεσία ποτέ δεν κάθισε να δει την Εθνική αυτή κρίση όπως έπρεπε, να την χειριστεί σωστά και να δώσει την εντολή, αλλά και την πρωτοβουλία στις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας να αντιδράσουν όπως επιβάλλεται για μια τέτοια κρίση.
- Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτή η ολιγωρία της πολιτικής ηγεσίας;
Δεν μπορεί, δεν νοείται να υπάρχει κρίση, και ο υπουργός Εξωτερικών αντί να είναι στο Υπουργείο, ή σε σύσκεψη με άλλα μέλη της κυβέρνησης για την διαχείριση της κρίσης, να είναι στο MEGA και να δίνει επικοινωνιακή «παράσταση». Να είναι, δηλαδή, εκτός του υπουργείου μαζί με τον υπουργό της Εθνικής Άμυνας και τον πρωθυπουργό της χώρας. Δεν μπορεί να λένε, «ελάτε μωρέ θα τα βρούμε εδώ, και αφήστε την σημαία να την πάρει ο αέρας. Τι είναι η σημαία; Ένα παλιόπανο…!» Αυτά δεν λέγονται ούτε γίνονται πουθενά. Σε καμία πολιτισμένη χώρα και από καμία υποτιθέμενη «ηγεσία», πουθενά σε αυτόν τον πλανήτη. Το να χειριστείς μια κρίση με λανθασμένο τρόπο, το καταλαβαίνω. Αλλά να μην την χειριστείς καθόλου είναι σαν να ξέρεις τι θα γίνει. Αυτό για μένα είναι λόγος Εσχάτης Προδοσίας. Η αποστολή του Στρατού είναι να εξασφαλίζει την άμυνα της χώρας, να υπερασπίζεται την Εθνική Ανεξαρτησία και την Εδαφική Ακεραιότητα της Πατρίδος. Αυτό λένε οι κανονισμοί, αυτό λένε οι νόμοι, εγώ αυτό έμαθα ως αξιωματικός. Αυτό δεν μας άφησαν να το κάνουμε. Μας εμπόδισαν να κάνουμε το καθήκον μας ως στρατιώτες και αυτό το καταγγέλλω δημόσια.
Όταν πέρασαν όλα αυτά και γύρισα πίσω, αισθάνθηκα ότι με έκαναν και εμένα συνένοχο στην Εσχάτη Προδοσία τους. Αυτό με κυνηγάει ακόμα μέχρι σήμερα. Είναι τραγικό ότι από τα τηλεοπτικά μέσα έδειξαν μόνον την προπαγάνδα των Τούρκων. Δηλαδή, την απόβαση των Τούρκων στα Δυτικά Ίμια. Εχθρός πάτησε Ελληνικό έδαφος και το κάναμε «γαργάρα». Τους έδωσαν το δικαίωμα να ανακηρύξουν οι Τούρκοι γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο. Το δικό μας Αιγαίο. Και αυτό έγινε επειδή κάποιοι «Έλληνες» πολιτικοί το άφησαν να γίνει. Και όλοι αυτοί ακόμα κυκλοφορούν ελεύθεροι, χωρίς να έχουν λογοδοτήσει για τα εγκλήματά τους.
Αν είχαμε έρθει σε πολεμική σύρραξη με τους Τούρκους, σε εκείνη την συγκεκριμένη περίοδο, οι Τούρκοι θα έκαναν 50 χρόνια να συνέρθουν. Και αυτό δεν το λέω μόνον εγώ, αλλά και όλοι οι αξιωματικοί που είχαν λάβει μέρος στις επιχειρήσεις. Έρχονται στιγμές που είναι τόση η ντροπή που αισθάνομαι για όλα αυτά που με ανάγκασαν να ζήσω τότε, που πολλές φορές έχω σκεφτεί πως ίσως ήτανε καλύτερο να μην είχα γυρίσει ποτέ πίσω.
