Από τα περισσότερα από οκτώ εκατομμύρια είδη που ζουν στον πλανήτη, οι άνθρωποι μπορούν να καταλάβουν τη γλώσσα μόνο ενός. Μετά από δεκαετίες αναζήτησης τρόπων επικοινωνίας με τα ζώα, αρκετοί επιστήμονες έχουν στραφεί στην τεχνητή νοημοσύνη, για να ανιχνεύσουν μοτίβα στους ήχους και τη συμπεριφορά τους, προσπαθώντας να κατανοήσουν τις προθέσεις τους και να αλληλεπιδράσουν μαζί τους. Η δημιουργία μεταφραστών για ελέφαντες, σκύλους ή φάλαινες παρουσιάζει πολλαπλές προκλήσεις.
Η Eva Meijer, συγγραφέας του βιβλίου «Animal Languages: The Secret Conversations of the Living World», εξηγεί ότι τα ζώα μιλούν συνεχώς - τόσο μεταξύ τους όσο και σε περιβάλλοντα με πολλά είδη, προκειμένου να επιβιώσουν, να κάνουν φίλους, να συζητήσουν τους κοινωνικούς κανόνες και ακόμη και να φλερτάρουν. Τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι έχουν γλώσσες, πολιτισμούς και πολύπλοκη εσωτερική ζωή, ότι ερωτεύονται και θρηνούν τους συντρόφους τους.
Όπως εξηγεί στο βιβλίο της, τα δελφίνια αποκαλούν ο ένας τον άλλον με το όνομά του, τα σκυλιά περιγράφουν με κάθε λεπτομέρεια τους εισβολείς και οι νυχτερίδες λατρεύουν να κουτσομπολεύουν. Οι άγριοι χιμπατζήδες συνεννοούνται μεταξύ τους μέσω δεκάδων διαφορετικών χειρονομιών και οι μέλισσες χορεύουν για να επικοινωνήσουν, ενώ μπορούν να αναγνωρίσουν και να θυμηθούν ανθρώπινα πρόσωπα.
Η μελέτη της γλώσσας και της συμπεριφοράς των ζώων δεν είναι σημαντική μόνο για να μάθουμε πώς επικοινωνούν μεταξύ τους, αλλά και για να μάθουμε πώς επικοινωνούν μαζί μας. Ορισμένα ζώα, όπως οι σκύλοι, τα πουλιά και τα άλογα, είναι μάλιστα ικανά να μαθαίνουν λέξεις: σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Behavioural Processes», ένα border collie μπορεί να απομνημονεύσει περισσότερες από χίλιες. Επιπλέον, ορισμένα ζώα ανταποκρίνονται στον τόνο της φωνής και στη γλώσσα του σώματος, εξηγεί η Melody Jackson, καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια και ειδικός στην αλληλεπίδραση σκύλου-υπολογιστή: οι απαλοί τόνοι μεταδίδουν φιλία, ενώ οι σκληροί ή δυνατοί ήχοι μπορεί να είναι απειλητικοί.
Πολλοί επιστήμονες έχουν στραφεί στην τεχνητή νοημοσύνη και σε άλλες τεχνολογίες, προκειμένου να κατανοήσουν και να βελτιώσουν αυτή την επικοινωνία. Η Clara Mancini, ερευνήτρια στην αλληλεπίδραση ζώων-υπολογιστών στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Ηνωμένου Βασιλείου, εξηγεί ότι οι αισθητήρες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την καταγραφή, ανάλυση και ερμηνεία πολλών διαφορετικών ζωικών σημάτων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που θα ήταν δύσκολο να ανιχνεύσουν τα ανθρώπινα αυτιά.
Αν και ορισμένοι ερευνητές έχουν εντοπίσει τη δομή και μέρος του νοήματος των φωνημάτων ορισμένων ζώων, η δημιουργία «μεταφραστών» συνεπάγεται πολλαπλές προκλήσεις. Πρώτα απ' όλα, η κατανόηση του σημασιολογικού και συναισθηματικού νοήματος των όσων επικοινωνούν είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο έργο.
Σε αυτό προστίθεται το γεγονός ότι οι τρέχουσες τεχνολογίες απαιτούν περιβαλλοντικούς ή φορητούς αισθητήρες που δεν είναι πάντα πρακτικοί. Μερικές φορές δεν υπάρχουν οι κατάλληλες κάμερες και η κινηματογράφηση ενός ζώου σε κίνηση μπορεί να είναι πολύ δύσκολη.
Τα ζώα επικοινωνούν, επίσης, μέσω των ενεργειών τους, των χειρονομιών τους, ακόμη και των εκφράσεων του προσώπου τους. Για παράδειγμα, αν δύο ομάδες ελεφάντων βρεθούν μαζί και διπλώσουν τα αυτιά τους, ενώ τα κουνάνε γρήγορα, εκφράζουν έναν θερμό χαιρετισμό που αποτελεί μέρος των τελετών καλωσορίσματος. Και τα πρόβατα μπορούν να χρησιμοποιήσουν εκφράσεις του προσώπου τους για να εκφράσουν πόνο. Μάλιστα, επιστήμονες πληροφορικής από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ ανέπτυξαν ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, που αναλύει τα πρόσωπά τους για να ανιχνεύσει πότε πονάνε.
Ορισμένοι ερευνητές μελετούν τις στάσεις και τις συμπεριφορές των σκύλων για να προβλέψουν πώς αισθάνονται, καταφεύγοντας μερικές φορές σε βιομετρικές μεθόδους για να προσπαθήσουν να εντοπίσουν αλλαγές στον καρδιακό ρυθμό, την αναπνοή και τη θερμοκρασία που θα μπορούσαν να παρέχουν ενδείξεις για τα συναισθήματά τους.
Οι άνθρωποι ίσως να μην μπορέσουν ποτέ να τραγουδήσουν σαν φάλαινα ή να βουίζουν σαν μέλισσα, αλλά ίσως οι μηχανές να μπορέσουν. Μια ομάδα Γερμανών ερευνητών κατασκεύασε ένα ρομπότ με την ονομασία «RoboBee» που μιμείται τους χορούς που χρησιμοποιούν οι μέλισσες για να επικοινωνούν και τα αποτελέσματα ήταν επιτυχή: με αυτό το ρομπότ, ισχυρίζονται ότι κατάφεραν να «στρατολογήσουν» πραγματικές μέλισσες και να τις καθοδηγήσουν σε συγκεκριμένες τοποθεσίες. Οι εξελίξεις είναι αρκετά ελπιδοφόρες.
