Η Γη έχει ζωή σχεδόν παντού όπου υπάρχει νερό. Το νερό είναι ιδανικός στόχος για την ανεύρεση μορφών ζωής, όπως τα μικρόβια, που μπορεί να υπάρχουν σε άλλους πλανήτες.
Και αν ο Άρης πρόκειται να γίνει η μελλοντική μας πατρίδα, η γνώση του πού υπάρχει νερό θα είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας.
Τόσο η NASA όσο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) διαθέτουν ειδικά όργανα που αναζητούν νερό στον κόκκινο πλανήτη. Μετά από 10 χρόνια ενδελεχούς έρευνας, τα τελευταία ευρήματά τους υποδηλώνουν έναν νέο "χάρτη νερού" για τον Άρη.
Πού πήγε το νερό;
Πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν τον Άρη ως έναν ξηρό και σκονισμένο πλανήτη, αλλά δεν ήταν πάντα έτσι.
Περίπου 4,1 έως 3,8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, ο Άρης είχε έναν τεράστιο ωκεανό που ονομαζόταν Oceanus Borealis. Κυριαρχούσε στο βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη. Οι συγκεκριμένες πλανητικές συνθήκες εκείνης της εποχής επέτρεπαν την ύπαρξη νερού στην επιφάνειά του. Οι αλλαγές στη θερμοκρασία, το κλίμα και τη γεωλογία με την πάροδο των ετών ώθησαν σταδιακά το νερό στην ατμόσφαιρα ή στο έδαφος.
Έως και το 99% αυτού του ωκεάνιου νερού είναι παγιδευμένο μέσα στο φλοιό του πλανήτη, κλειδωμένο μέσα σε ειδικά πετρώματα που ονομάζονται υδροφόρα ορυκτά.
Υδροφόρα ορυκτά
Τα υδροφόρα ορυκτά είναι ουσιαστικά πετρώματα που έχουν ενσωματωμένο στη χημική τους δομή το νερό (ή τα δύο κύρια στοιχεία του, υδρογόνο και οξυγόνο).
Υπάρχουν τέσσερις κύριες κατηγορίες υδροφόρων ορυκτών: πυριτικά, θειικά, πυριτικά και ανθρακικά. Ενώ αυτά τα ορυκτά φαίνονται αρκετά παρόμοια με γυμνό μάτι, η χημική τους σύνθεση και η δομική τους διάταξη διαφέρουν. Είναι ανιχνεύσιμα με εξελιγμένο εξοπλισμό και μπορούν να πουν στους επιστήμονες πώς το νερό αλλάζει γεωλογικά με την πάροδο του χρόνου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ακόμη δύο ελληνικοί δορυφόροι «τσέπης» στο Διάστημα
Ο νέος υδάτινος χάρτης του Άρη αναδεικνύει στην πραγματικότητα τη θέση αυτών των υδαρών ορυκτών. Πρόκειται για έναν γεωλογικό χάρτη των πετρωμάτων που συγκρατούν τα απομεινάρια του αρχαίου ωκεανού του Άρη.
Άλλες πηγές νερού στον Άρη
Παρά το γεγονός ότι αποτελεί "νεκροταφείο" για το μεγαλύτερο μέρος του ωκεανού του πλανήτη, τα υδροφόρα ορυκτά δεν είναι η μόνη πηγή νερού στον Άρη.
Υδάτινος πάγος υπάρχει και στους δύο πόλους του Άρη. Το βόρειο πολικό κάλυμμα πάγου περιέχει το μόνο ορατό νερό στον πλανήτη, ενώ ο νότιος πόλος καλύπτει το νερό του με ένα παγωμένο κάλυμμα διοξειδίου του άνθρακα.
Το 2020, αναλύσεις ραντάρ υπέδειξαν την παρουσία υγρού νερού, ενδεχομένως μέρος ενός δικτύου υπόγειων λιμνών αλμυρού νερού, κοντά στο νότιο πόλο. Το 2022, νέα στοιχεία για αυτό το υγρό νερό υπέδειξαν ότι ο πλανήτης μπορεί να είναι ακόμη γεωθερμικά ενεργός.
Περισσότερο παγωμένο νερό μπορεί να είναι κλειδωμένο στο βαθύ υπέδαφος, πολύ κάτω από αυτό που μπορεί να επιθεωρήσει ο σημερινός εξοπλισμός έρευνας.
Χαρτογράφηση των επόμενων αποστολών
Ο νέος χάρτης νερού αναδεικνύει περιοχές ενδιαφέροντος για μελλοντικές εξερευνήσεις στον Άρη.
Υπάρχει μια μικρή πιθανότητα να σχηματίζονται ενεργά υδροφόρα ορυκτά κοντά σε πηγές νερού. Η εύρεση των σημείων όπου συνυπάρχουν με γνωστές περιοχές θαμμένου παγωμένου νερού παρέχει πιθανές ευκαιρίες για την εξόρυξη νερού.
Το Rover Rosalind Franklin της ESA θα προσεδαφιστεί στην Oxia Planum, μια περιοχή πλούσια σε υδαρείς αργίλους, για να διερευνήσει πώς το νερό διαμόρφωσε την περιοχή και αν κάποτε ξεκίνησε η ζωή στον Άρη.
Πολλές ακόμη έρευνες και μελέτες αναπτύσσονται, αλλά προς το παρόν, οι επιστήμονες μόλις βρέχουν τα δάχτυλά τους καθώς εξερευνούν τι μπορούν να μας πουν τα υδροφόρα ορυκτά για το υδάτινο παρελθόν του Άρη.
