Η Ελλάδα, η Ιταλία και η Τουρκία θα μπορούσαν να ωφεληθούν ιδιαίτερα από ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης σεισμών (Earthquake Early Warning-EEW), δίνοντας στους ανθρώπους ένα ζωτικό χρονικό περιθώριο μερικών δευτερολέπτων για να αντιδράσουν, προκειμένου να περιοριστούν οι ζημιές και τα θύματα, σύμφωνα με ευρωπαίους επιστήμονες, οι οποίοι έκαναν την αξιολόγηση ενός τέτοιου συστήματος.
Αυτό το σύστημα αποτελείται από δίκτυα αισθητήρων και μαθηματικά μοντέλα/αλγόριθμους, με στόχο την ανίχνευση σεισμών σε πραγματικό χρόνο και την έγκαιρη προειδοποίηση των αρχών πολιτικής προστασίας και του κοινού πριν αρχίσει το «ταρακούνημα» των πληττόμενων περιοχών.
Η δυνατότητα αποστολής σήματος προειδοποίησης, έστω και μερικά δευτερόλεπτα πριν αρχίσουν οι σεισμικές δονήσεις, μπορούν να παράσχουν πολύτιμο χρόνο για να μειωθούν οι υλικές καταστροφές, τα ατυχήματα και τα ανθρώπινα θύματα.
Μέχρι στιγμής, μόνο εννέα χώρες στον κόσμο λειτουργούν τέτοια μόνιμα συστήματα EEW, όπως οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και το Μεξικό, ενώ στην Ευρώπη μόνο η Ρουμανία.
Η έρευνα
Οι ερευνητές από την Ιταλία, τη Βρετανία και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Εκπαίδευσης και Έρευνας στους Σεισμούς (EUCENTRE), με επικεφαλής τη δρα Τζέμα Κρέμεν του Τμήματος Πολιτικών και Περιβαλλοντικών Μηχανικών του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (UCL), που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Communications», μελέτησαν τη χρησιμότητα ενός συστήματος EEW ειδικά στην ευρω-μεσογειακή περιοχή, αναλύοντας δεδομένα από 2.377 σεισμικούς αισθητήρες. Η χρηματοδότηση της έρευνας έγινε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος TURNkey, ύψους 8 εκατ. ευρώ, σε δέκα ευρωπαϊκές χώρες.
Το συμπέρασμά τους είναι ότι ειδικά σε τρεις χώρες (Ελλάδα, Ιταλία και Τουρκία), τουλάχιστον σε μερικές περιπτώσεις, οι σεισμόπληκτοι πληθυσμοί θα μπορούσαν να προειδοποιηθούν έως και δέκα δευτερόλεπτα πριν τον σεισμό. Αυτό θα έδινε αρκετό χρόνο για να μεσολαβήσουν σημαντικές πράξεις προφύλαξης, όπως η σταθεροποίηση αντικειμένων, το σταμάτημα των ανελκυστήρων στον πλησιέστερο όροφο και το άνοιγμα των θυρών τους, η απενεργοποίηση βιομηχανικού εξοπλισμού και αγωγών αερίου για την αποφυγή διαρροών και κινδύνου πυρκαγιάς, η επιβράδυνση των τρένων υψηλής ταχύτητας, η σήμανση κόκκινου στις εισόδους γεφυρών και τούνελ για την απαγόρευση εισόδου σε αυτά, η εκκένωση των κάτω ορόφων κτιρίων κ.ά.
Για την Αθήνα ο μέσος χρόνος προειδοποίησης υπολογίστηκε σχεδόν στα 3 δευτερόλεπτα πριν τον σεισμό.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η Ελλάδα και η Τουρκία ήδη έχουν ένα σύστημα (Android Earthquake Alert System), που χρησιμοποιεί «έξυπνα» κινητά τηλέφωνα για να στέλνει και να λαμβάνει προειδοποιήσεις σεισμού. Τονίζουν ότι για να υλοποιηθεί ένα νέο μεγάλης κλίμακας σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης σεισμών στις δύο μεσογειακές χώρες θα πρέπει οι υπάρχοντες σεισμογραφικοί σταθμοί να αναβαθμιστούν, ώστε να μπορούν να μεταδίδουν γρήγορα και αποτελεσματικά τις αναγκαίες πληροφορίες που θα χρησιμοποιηθούν για την πρόγνωση της ισχύος του σεισμού και του επικέντρου του. Αυτές οι προβλέψεις βασίζονται στα πρώτα γρήγορα σεισμικά κύματα που ανιχνεύονται από τους αισθητήρες.
Σύμφωνα με την ερευνήτρια δρα Ελίζα Τσούκολο του EUCENTRE, «το πιο σημαντικό συστατικό σε ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης σεισμών είναι ένα πυκνό δίκτυο αισθητήρων με γρήγορη και ανθεκτική επικοινωνιακή υποδομή. Χάρη στις τεχνολογικές προόδους, είναι πλέον δυνατό να εγκατασταθούν πολλοί χαμηλού κόστους σεισμικοί αισθητήρες και επίσης να αναβαθμιστούν φθηνά οι υπάρχοντες».
Μετά την εγκατάσταση ενός τέτοιου συστήματος, όταν ο προβλεπόμενος σεισμός θα ξεπερνά ένα προκαθορισμένο όριο ισχύος, τότε αυτομάτως θα εκδίδεται προειδοποιητικό σήμα μερικά δευτερόλεπτα πριν. Αυτό δεν θα συμβαίνει όταν ο επερχόμενος σεισμός κρίνεται μικρός, προκειμένου να αποφεύγεται ο περιττός πανικός. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τους ερευνητές, ο πληθυσμός πρέπει να έχει μία εκπαίδευση για το πώς να αντιδράσει εάν λάβει προειδοποιητικό σήμα για σεισμό.
