Παρά την καταδίκη της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και τα μέτρα που υποχρεώθηκε να λάβει η χώρα, η λίμνη Κορώνεια κινδυνεύει άμεσα με νέα οικολογική κατάρρευση, διαπιστώνει νέα μελέτη. Λύση μπορεί να δοθεί μόνο με έργα που θα επιτρέψουν την ανανέωση των νερών, είναι το συμπέρασμα που προκύπτει.
«Η έρευνα βασίστηκε σε ένα σύνολο αποτελεσμάτων -φυσικοχημικών και βιολογικών παραμέτρων, δορυφορικών δεδομένων και απεικονίσεων- από τον Μάρτιο έως τον Σεπτέμβριο του 2019, τα οποία δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αμφισβήτησης σχετικά με την αιτία για τα παρατηρούμενα φαινόμενα» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μαρία Μουστάκα, καθηγήτρια Υδροοικολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Όπως εξήγησε, η οικολογική καταστροφή που παρατηρήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2019, όταν χιλιάδες ψάρια επέπλεαν νεκρά στο λιγοστό νερό της λίμνης, αποδεικνύεται χειρότερη από ό,τι είχε τότε εκτιμηθεί.
«Εξαιρετικά υψηλές τιμές ολικού και αμμωνιακού αζώτου, ολικού φωσφόρου και pH μετρήθηκαν στα υφάλμυρα νερά» δήλωσε η Δρ Μουστάκα, αναφερόμενη σε λιπάσματα πουτ καταλήγουν στη λίμνη και προκαλούν το φαινόμενο του ευτροφισμού: οι υψηλές συγκεντρώσεις αζώτου και φωσφόρου ευνοούν την υπερβολική ανάπτυξη του φυτοπλαγκτού, το οποίο όταν πεθαίνει αποδομείται από μικρόβια που καταναλώνουν οξυγόνου. Ως αποτέλεσμα, τα νερά γίνονται ανοξικά και τα ψάρια πεθαίνουν από ασφυξία.
«Το τροφικό πλέγμα της λίμνης καταρρέει από τη βάση του, το φυτοπλαγκτόν, στο οποίο κυριαρχούν γνωστοί τοξικοί μικροοργανισμοί» λέει η Δρ Μουστάκα.
Συρρίκνωση
Μέχρι πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια, η Κορώνεια και η γειτονική λίμνη Βόλβη ήταν ενωμένες σε έναν μεγάλο υδάτινο όγκο που έφτανε σε βάθος τα 110 μέτρα. Αργότερα, η ενιαία λίμνη άρχισε να συρρικνώνεται, αφήνοντας πίσω της δύο μικρότερες λίμνες.
Παρά τη συρρίκνωση, η Κορώνεια ήταν μέχρι τη δεκαετία του 1970 η πέμπτη μεγαλύτερη της Ελλάδας και ήταν σημαντική πηγή αλιευμάτων. Έκτοτε όμως η έκτασή της έχει μειωθεί από τα 45 χιλιάδες στρέμματα σε μόλις 10.000 στρέμματα.
Το 2013 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα για τη συρρίκνωση και υποβάθμιση της λίμνης, η οποία προστατεύεται από τη συνθήκη Ramsar. Το υπουργείο Περιβάλλοντος ενέκρινε τότε κονδύλια για έργα εκτροπής χειμάρρων προκειμένου να ανέβει η στάθμη της Κορώνειας.
Όπως φαίνεται όμως, οριστική λύση δεν δόθηκε. Και όπως διευκρίνισε η Δρ Μουστάκα, αιτία της περυσινής καταστροφής δεν ήταν μόνο η ανομβρία. «Η κατάρρευση του τροφικού πλέγματος δεν αντανακλά στατικά φαινόμενα που σχετίζονται με το κλίμα ή τυχαία γεγονότα που συνέβησαν τον Σεπτέμβριο ή τον Αύγουστο του 2019, γιατί έως τις αρχές Ιουλίου έχουμε ολοκλήρωση ενός συνόλου επιμέρους οικολογικών διεργασιών που αποτελούν ξεχωριστά η καθεμία αιτία του μαζικού θανάτου ζωικών οργανισμών εξαρτώμενες όμως όλες από την κακή ποιότητα νερού» εξήγησε.
Πρόβλημα ορατό από δορυφόρους
Η κατάρρευση του οικοσυστήματος είναι εμφανής από την αύξηση στο ζωοπλαγκτόν του γένους Daphniamagna, λόγω απουσίας θήρευσης από τα ψάρια. Μάλιστα το καλοκαίρι του 2019 η υπερβολική αύξηση του μικροοργανισμού αυτού, όπως καταγράφηκε από δορυφόρους, εμφάνισε τις υψηλότερες τιμές που έχουν αναφερθεί στη διεθνή βιβλιογραφία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Χιλιάδες νεκρά ψάρια στη λίμνη Κορώνεια (βίντεο)
«Στην πραγματικότητα, το φαινόμενο επαναλαμβάνεται από το 1995, θέτοντας έντονους προβληματισμούς σχετικά με την κατανόηση και διαχείριση της πραγματικής κατάστασης ενός ευαίσθητου οικοσυστήματος. Ο κίνδυνος νέας κατάρρευσης παραμένει αν δεν γίνουν μόνιμες βελτιώσεις», ξεκαθαρίζει η Δρ Μουστάκα.
«Το νερό που εισέρχεται πρέπει να βγαίνει με κάποιο τρόπο, να υπάρχει δηλαδή κυκλοφορία και ανανέωση, δίχως βέβαια να τροφοδοτεί τη Βόλβη», καταλήγει.
Η μελέτη που παρουσιάσθηκε από την κ. Μουστάκα στο 7ο Περιβαλλοντικό Συνέδριο Μακεδονίας εκπονήθηκε από τους Ε. Μιχαλούδη, Μ. Δεμερτζιόγλου, Δ. Βουτσά, Α. Κοζάρη, Α. Κυπαρίσση, Κ. Κορμά, Ν. Στεφανίδου, Ν. Τσαβδαρίδου, Μ.Κατσιάπη και Α. Μαζάρη, από τα Τμήματα Βιολογίας και Χημείας του ΑΠΘ, τα Τμήματα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Φυσικού Περιβάλλοντος και Γεωπονίας, Ιχθυολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και την ΕΥΑΘ ΑΕ.
