Όλα δείχνουν ότι θα συνεχιστούν οι θερμές συνθήκες στη χώρα μας και κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, αφού τα αριθμητικά μοντέλα της ΕΜΥ εκτιμούν, ότι οι μέσες θερμοκρασίες του τριμήνου Σεπτέμβριος-Οκτώβριος-Νοέμβριος, μπορεί να φθάσουν μέχρι και 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τις κανονικές για την εποχή.
Μάλιστα, σύμφωνα με τα ίδια μοντέλα, υπάρχουν «ενδείξεις και για σχετικά ζεστό χειμώνα, κυρίως στα δυτικά και νότια» της χώρας.
Όπως αναφέρει στην πρόγνωσή της η ΕΜΥ, «για το Φθινόπωρο 2024 (Σεπτέμβριος – Οκτώβριος – Νοέμβριος), έχουμε επιλέξει, για παρουσίαση και σχολιασμό, τις αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές, της θερμοκρασίας στα 2m, του υετού (βροχή-χιόνι), των γεωδυναμικών υψών στα 500 hPa, καθώς και τις αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, έτσι όπως αυτές προκύπτουν, τόσο από το μακροπρόθεσμο μοντέλο του ECMWF, όσο και από το σύστημα πολλαπλών μοντέλων (multi-modelsystem). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η κλιματολογία, τόσο του ECMWF όσο και όλων των μοντέλων που συνθέτουν το multi-modelsystem, αναφέρεται στην περίοδο 1993-2016, δηλαδή οι τιμές που παρουσιάζονται αφορούν αποκλίσεις από τις μέσες τιμές της περιόδου αυτής. Οι χάρτες είναι διαθέσιμοι από την υπηρεσία C3S (Copernicus) και μπορούν να αναζητηθούν μαζί και με τα αποτελέσματα όλων των μοντέλων και των παραμέτρων που υλοποιούν το C3Smulti-modelsystem στην ιστοσελίδα: https://climate.copernicus.eu/charts/c3s_seasonal/, καθώς και μέσω της ιστοσελίδας του ECMWF.
Και τα δύο μοντέλα, ECMWF και multi-model, συνεχίζουν και για το φθινόπωρο το θερμό θερινό μοτίβο, προβλέποντας θετικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας γενικά πάνω από την Ευρώπη, με μόνη εξαίρεση την περιοχή μεταξύ Ισλανδίας-Γροιλανδίας, όπου εμφανίζονται πιθανότητες για αρνητικές αποκλίσεις. Σύμφωνα με το ECMWF, οι θετικές αποκλίσεις στις περισσότερες Ευρωπαϊκές περιοχές προβλέπεται ότι θα κυμαίνονται από 0,5 μέχρι 1 βαθμό Κελσίου, ενώ τοπικά στα βόρεια της Σκανδιναβίας, αλλά και σε πολλές περιοχές στα κεντρικά και νότια, όπως στην Ισπανία, την Ιταλία, τα Βαλκάνια, την Τουρκία και τοπικά στην ανατολική Μεσόγειο θα ξεπερνούν το 1 βαθμό και μπορεί να φθάνουν και τους 2 βαθμούς Κελσίου. Η μόνη διαφωνία του multi-model είναι ότι οι περιοχές που θα δουν θετικές αποκλίσεις πάνω από 1 βαθμό Κελσίου θα είναι λιγότερες από αυτές που εκτιμά το ECMWF.
Εστιάζοντας στην Ελλάδα, και τα δύο μοντέλα, ECMWF και multi-model, εξακολουθούν και για το Φθινόπωρο να δίνουν ισχυρό σήμα (πιθανότητα >80%), για ιδιαίτερα θερμές συνθήκες, προβλέποντας ότι οι μέσες θερμοκρασίες του τριμήνου Σεπτέμβριος-Οκτώβριος-Νοέμβριος θα είναι πάνω από τις κανονικές, συγκλίνοντας μάλιστα στην εκτίμηση, ότι στη δυτική Ελλάδα οι μέσες θερμοκρασίες του τριμήνου θα είναι 1-2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τις κανονικές. Το ECMWF εκτιμά το ίδιο και για τις υπόλοιπες περιοχές, όμως το multi-model φαίνεται πιο συγκρατημένο, εκτιμώντας θετικές αποκλίσεις από 0.5-1 βαθμό.
Γενικά, όπως έχουμε σημειώσει και στο παρελθόν, οι όποιες διαφοροποιήσεις παρατηρούνται μεταξύ ECMWF και multi-model, είναι αναμενόμενες, ακριβώς λόγω της δομής του multi-model ως σύνθεσης κλιματικών μοντέλων. Φυσικά η «σύγκλιση» αυτών των μοντέλων ενισχύει την «βεβαιότητα» της πρόγνωσης.
Από πλευράς υετού (βροχοπτώσεων), και τα δύο μοντέλα, τόσο το ECMWF, όσο και το multi-model, προβλέπουν αυξημένες βροχοπτώσεις στη βόρεια Ευρώπη και γενικά μειωμένες στις νότιες, κυρίως Μεσογειακές, περιοχές. Το σενάριο αυτό δικαιολογείται από τους χάρτες που παρατίθενται παρακάτω, με τα γεωδυναμικά ύψη στα 500hPa και της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια (MSLP), οι οποίοι για τη βόρεια Ευρώπη εκτιμούν σχετικά χαμηλές πιέσεις και υπονοούν κυκλωνική γενικά κυκλοφορία, εν αντιθέσει με τη νότια Ευρώπη στην οποία εκτιμούν ότι θα επικρατήσουν γενικά υψηλές πιέσεις.
Ειδικά για την Ελλάδα, ενώ το multi-model εκτιμά ότι οι βροχοπτώσεις του φθινοπώρου θα κινηθούν στα φυσιολογικά επίπεδα, με βάση το ECMWF, υπάρχουν ενδείξεις για μειωμένες βροχοπτώσεις στα ανατολικά.
Επειδή, σε μεγάλο βαθμό, οι διεργασίες στην ατμόσφαιρα καθοδηγούνται από την κυκλοφορία στα 500hPa, παρατίθενται και οι προγνωστικοί χάρτες (ECMWF και multi–modelsystem) με τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στο επίπεδο αυτό.
Στους χάρτες με τα γεωδυναμικά ύψη στα 500hPa, αξίζει να σημειωθεί ότι σε σχέση με την πρόγνωση για το καλοκαίρι που προηγήθηκε, για το φθινόπωρο, και τα δύο μοντέλα, ενισχύουν τις θετικές αποκλίσεις στη νότια Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής της Μεσογείου, που σημαίνει ότι δεν ευνοείται η δημιουργία διέλευση κυκλωνικών συστημάτων στην περιοχή. Το ECMWF εκτιμώντας αρνητικές αποκλίσεις στις περιοχές Γροιλανδίας – Ισλανδίας – Σκανδιναβίας, ξεκάθαρα πλέον παραπέμπει σε κυκλωνική κυκλοφορία στην περιοχή αυτή. Γενικά η διάταξη με τις σχετικά υψηλότερες πιέσεις στη νότια Ευρώπη και τις χαμηλότερες στη βόρεια, υπονοούν μια δυτική ροή από τον Ατλαντικό ωκεανό προς τις δυτικές ακτές της βόρειας Ευρώπης, που σε συμφωνία και με τους χάρτες υετού που προαναφέρθηκαν, σημαίνει ότι ο ασυνήθιστα βροχερός καιρός που παρατηρήθηκε φέτος το καλοκαίρι στις χώρες της βορειοδυτικής Ευρώπης, μάλλον θα έχει συνέχεια.
Στους χάρτες της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, αντικατοπτρίζεται η κατάσταση στα 500 hPa, με το ECMWF να εμφανίζει μία περιοχή αρνητικών αποκλίσεων ανατολικά της Ισλανδίας, στη Σκανδιναβία-Βαλτική, ενώ στην ίδια περιοχή και από το multi-model επίσης έχουμε ενδείξεις για αρνητικές αποκλίσεις.
Κλείνοντας, θα αναφερθούμε στους δύο σημαντικούς κλιματικούς παράγοντες την ταλάντωση του βόρειου Ατλαντικού και το El Niño.
Όσον αναφορά στην ταλάντωση του βόρειου Ατλαντικού (North Atlantic Oscillation - ΝΑΟ), τόσον το ECMWF όσο και το multi-model δεν εμφανίζουν αξιοσημείωτες αποκλίσεις της διαφοράς της ατμοσφαιρικής πίεσης μεταξύ Ισλανδίας και Αζορών (που συνιστά τον δείκτη που καθορίζει την θετική ή αρνητική όψη του ΝΑΟ). Συνεπώς, δεχόμαστε ότι βρισκόμαστε σε μία ουδέτερη κατάσταση από πλευράς επίδρασής του στον καιρό του φθινοπώρου.
Όσο για την ταλάντωση του νότιου Ειρηνικού Ωκεανού (ENSO), που αποδεδειγμένα επηρεάζει την ατμοσφαιρική κυκλοφορία σε παγκόσμιο επίπεδο, η προγνωστική εκτίμηση για μετάβαση σε φάση La Niña, που είχε αναφερθεί στην εποχική πρόγνωση για το Καλοκαίρι 2024, μάλλον επαληθεύεται, όπως φαίνεται και από τον παρακάτω προγνωστικό χάρτη, όπου, έστω και σε μικρή έκταση, εντοπίζουμε αρνητικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας στην περιοχή μεταξύ των ανατολικών ακτών της Αυστραλίας και των δυτικών ακτών της νότιας Αμερικής (Περού - Εκουαδόρ). Η γενικότερη προοπτική δείχνει διατήρηση μιας ασθενούς φάσης La Niña και τον χειμώνα.
Κλείνοντας να υπενθυμίσουμε ότι η μακροπρόθεσμη/εποχική πρόγνωση προσπαθεί να περιγράψει την τάση εξέλιξης της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας σε ολόκληρες ηπείρους ή σε ολόκληρο τον πλανήτη. Συνεπώς οι εποχικές προγνώσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με σχετική επιφύλαξη, λαμβάνοντας υπόψη, ότι το αποτέλεσμά τους θα αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο ποσοστό του χρόνου αναφοράς τους (40 – 60%), σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απορριπτικά, αποκλείοντας την προοπτική βελτίωσής τους».
