«Ναι» των «27» στις αναθεωρημένες προτάσεις της Κομισιόν προβλέπει το προσχέδιο συμπερασμάτων που διέρρευσε στο πρακτορείο Reuters ενόψει της αυριανής Συνόδου Κορυφής.
Σύμφωνα με το Reuters, οι ηγέτες των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα υιοθετήσουν την πρόταση των τριών αξόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά με αστερίσκους, καθώς ζητούν από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τους συνεργάτες τους, να παρουσιάσουν σύντομα μία νέα πρόταση, που θα αφορά το πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, που χρησιμοποιείται στην παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς εκτιμάται πως με αυτόν τον τρόπο θα αποκλιμακωθεί η ακρίβεια στο ρεύμα.
Το αναθεωρημένο προσχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής ανέφερε ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα υποστηρίξουν σε γενικές γραμμές τις προτάσεις - συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων για την έναρξη εναλλακτικής τιμής αναφοράς για το υγροποιημένο φυσικό αέριο και την έναρξη κοινής αγοράς φυσικού αερίου μεταξύ των χωρών της ΕΕ.
Σημειώνεται ότι κάθε μία από τις προτάσεις, απαιτείται να λάβει τη στήριξη της ενισχυημένης πλειοψηφίας, ήτοι του 65%, ή άλλως των 15 από τις 27 χώρες.
Οι προτάσεις της Επιτροπής δεν περιελάμβαναν άμεσο ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου (πλαφόν), το οποίο οι περισσότερες χώρες της ΕΕ λένε ότι θέλουν, ωστόσο ζητήθηκε από τις Βρυξέλλες να συντάξουν μια άλλη πρόταση για τον καθορισμό προσωρινού ορίου τιμής στον Title Transfer Facility (TTF) υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
Οι ηγέτες της ΕΕ φαίνονται έτοιμοι να υποστηρίξουν αυτή την ιδέα, ζητώντας από τις Βρυξέλλες να εξετάσουν έναν «προσωρινό δυναμικό διάδρομο τιμών» στις συναλλαγές φυσικού αερίου, σύμφωνα με το προσχέδιο συμπερασμάτων τους.
Τι είναι ο Ιβηρικός μηχανισμός
Μία πρόταση που συζητείται έντονα σε επίπεδο κρατών στην Ευρώπη, είναι η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, που σχετίζεται με την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας. Το συγκεκριμένο σχέδιο έχει πολλούς θιασώτες και ήδη εφαρμόζεται στην Ισπανία και την Πορτογαλία.
Αυτή η ιδέα - γνωστή ως «Ιβηρικός μηχανισμός» δεν συμπεριλήφθηκε στις προτάσεις της ΕΕ. Ωστόσο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι οι Βρυξέλλες εξακολουθούν να αξιολογούν την ιδέα, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου χρηματοδότησής της.
Παρόλα αυτά, το θέμα του πλαφόν διχάζει την Ευρώπη. Η Γαλλία και άλλοι το υποστηρίζουν ως τρόπο περιορισμού των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ η Γερμανία και η Ολλανδία φοβούνται ότι θα προκαλέσει αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου και εκφράζουν σοβαρές ενστάσεις.
Το προσχέδιο συμπερασμάτων ανέφερε ότι ένα ανώτατο όριο τιμής για το φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να αποφύγει την αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου, δίχως ωστόσο να καθορίζει τον τρόπο που θα επιτευχθεί κάτι τέτοιο.
Οι προτάσεις της Κομισιόν
Κοινή αγορά φυσικού αερίου από την ΕΕ
Η Επιτροπή προτείνει κοινές αγορές φυσικού αερίου για τη διαπραγμάτευση καλύτερων τιμών και την αποφυγή ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών-μελών.
Η Επιτροπή θα αναθέσει σε έναν πάροχο υπηρεσιών να οργανώσει τη συγκέντρωση της ζήτησης σε επίπεδο ΕΕ, ομαδοποιώντας τις ανάγκες εισαγωγής αερίου και αναζητώντας προσφορές στην αγορά που να ανταποκρίνονται στη ζήτηση. Προτείνει την υποχρεωτική συμμετοχή των κρατών μελών σε κοινές προμήθειες, για τη συγκέντρωση τουλάχιστον του 15% της πλήρωσης αποθήκευσης. Οι εταιρείες θα έχουν τη δυνατότητα να σχηματίσουν μια ευρωπαϊκή κοινοπραξία αγορών φυσικού αερίου, σύμφωνα με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ. Οι από κοινού αγορές θα βοηθήσουν τα μικρότερα κράτη μέλη και ειδικότερα τις εταιρείες, που βρίσκονται σε λιγότερο ευνοϊκή κατάσταση ως αγοραστές, να έχουν πρόσβαση σε όγκους φυσικού αερίου με καλύτερες συνθήκες.
Ο κανονισμός περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για την ενίσχυση της διαφάνειας των προβλεπόμενων και των τελικών αγορών προμήθειας φυσικού αερίου, προκειμένου να αξιολογηθεί κατά πόσο επιτυγχάνονται οι στόχοι της ασφάλειας του εφοδιασμού και της ενεργειακής αλληλεγγύης. Η Επιτροπή θα πρέπει να ενημερώνεται πριν από τη σύναψη οποιασδήποτε αγοράς φυσικού αερίου ή μνημονίου συμφωνίας όγκου άνω των 5 TWh (λίγο πάνω από 500 εκατομμύρια κυβικά μέτρα) και μπορεί να εκδώσει σύσταση σε περίπτωση δυνητικά αρνητικού αντίκτυπου στη λειτουργία της κοινής αγοράς, την ασφάλεια του εφοδιασμού ή την ενεργειακή αλληλεγγύη.
Αντιμετώπιση υψηλών τιμών φυσικού αερίου
Η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός νέου δείκτη τιμολόγησης για το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ) έως τον Μάρτιο του 2023 και στο μεσοδιάστημα προτείνει τη δημιουργία ενός μηχανισμού διόρθωσης των τιμών για τη θέσπιση ενός δυναμικού ορίου τιμής για τις συναλλαγές στο χρηματιστήριο φυσικού αερίου TTF.
"To ευρωπαϊκό χρηματιστήριο φυσικού αερίου, το TTF, δεν αντικατοπτρίζει πλέον με ακρίβεια την τιμή των συναλλαγών ΥΦΑ στην ΕΕ», τονίζει η Επιτροπή. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει να αναπτυχθεί ένα νέο συμπληρωματικό σημείο αναφοράς τιμών με τον ACER (ευρωπαϊκός οργανισμός για τη συνεργασία των ρυθμιστικών αρχών ενέργειας) για την αντιμετώπιση αυτής της «συστημικής πρόκλησης». Το νέο σημείο αναφοράς θα προβλέπει σταθερή και προβλέψιμη τιμολόγηση για τις συναλλαγές ΥΦΑ. Η Επιτροπή θα αναθέσει στην ACER να δημιουργήσει ένα αντικειμενικό εργαλείο ημερήσιας αξιολόγησης των τιμών και, στη συνέχεια, ένα σημείο αναφοράς που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τους φορείς εκμετάλλευσης της ενεργειακής αγοράς για την αναπροσαρμογή της τιμής στα συμβόλαιά τους για το φυσικό αέριο.
Μέχρι να γίνει το παραπάνω, η Επιτροπή προτείνει τη θέσπιση ενός προσωρινού μηχανισμού περιορισμού των τιμών, μέσω του ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου αερίου ( TTF), ο οποίος θα ενεργοποιείται όταν χρειάζεται. Ο μηχανισμός διόρθωσης των τιμών θα καθιερώσει, σε προσωρινή βάση, ένα δυναμικό όριο τιμής για τις συναλλαγές στο TTF. Οι συναλλαγές σε τιμή υψηλότερη από το δυναμικό όριο δεν θα επιτρέπεται να πραγματοποιούνται στο TTF. Αυτό θα βοηθήσει στην αποφυγή της ακραίας αστάθειας και των υπερβολικών τιμών. Επιπλέον, για να περιοριστεί η υπερβολική αστάθεια των τιμών και να αποτραπεί η ακραία αύξηση των τιμών στις αγορές ενεργειακών παραγώγων, η Επιτροπή προτείνει τη θέσπιση μιας νέας προσωρινής ενδοημερήσιας αύξησης των τιμών που θα δημιουργηθεί από τα χρηματιστήρια παραγώγων της ΕΕ. Αυτός ο μηχανισμός θα προστατεύει τους φορείς εκμετάλλευσης ενέργειας από μεγάλες διακυμάνσεις των τιμών εντός της ημέρας.
Μηχανισμός αλληλεγγύης για πιθανές ελλείψεις
Η Επιτροπή προτείνει μηχανισμό αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση ελλείψεων εφοδιασμού.
Η Επιτροπή παρακολουθεί στενά τα μέτρα μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου. Τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο η κατανάλωση φυσικού αερίου στην ΕΕ ήταν περίπου 15% χαμηλότερη από τον μέσο όρο των προηγούμενων 5 ετών. Παρόμοιες προσπάθειες θα απαιτούνται κάθε μήνα μέχρι τον Μάρτιο, σύμφωνα με τον κανονισμό του Συμβουλίου. Τα κράτη μέλη θα υποβάλλουν έκθεση κάθε δύο μήνες για την πρόοδό τους. Η Επιτροπή τονίζει ότι «είναι έτοιμη να ενεργοποιήσει την κατάσταση συναγερμού στην ΕΕ» ή να επανεξετάσει το στόχο μείωσης, εάν τα τρέχοντα μέτρα αποδειχθούν ανεπαρκή. Για να ενισχυθεί η ετοιμότητα για πιθανές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή προτείνει μέτρα που επιτρέπουν στα κράτη μέλη να μειώσουν περαιτέρω τη μη βασική κατανάλωση για να εξασφαλίσουν ότι παρέχεται αέριο σε βασικές υπηρεσίες και βιομηχανίες. «Αυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να επηρεάσει την κατανάλωση των νοικοκυριών που είναι ευάλωτοι πελάτες», τονίζει η Επιτροπή.
Δεδομένου ότι δεν έχουν συνάψει όλα τα κράτη μέλη τις απαραίτητες διμερείς συμφωνίες αλληλεγγύης, η Επιτροπή προτείνει κανόνες που θα διασφαλίζουν ότι κάθε κράτος μέλος που αντιμετωπίζει έκτακτη ανάγκη θα λάβει αέριο από άλλα, με αντάλλαγμα μια «δίκαιη αποζημίωση». Η υποχρέωση παροχής αλληλεγγύης θα επεκταθεί σε μη συνδεδεμένα κράτη μέλη με εγκαταστάσεις ΥΦΑ, υπό την προϋπόθεση ότι το αέριο μπορεί να μεταφερθεί στο κράτος μέλος όπου χρειάζεται. Για τη βελτιστοποίηση της χρήσης του ΥΦΑ και της υποδομής αγωγών, η Επιτροπή προτείνει νέα εργαλεία για την παροχή πληροφοριών σχετικά με τη διαθέσιμη χωρητικότητα και νέους μηχανισμούς για να διασφαλιστεί ότι η χωρητικότητα δεν δεσμεύεται και δεν χρησιμοποιείται από τους φορείς της αγοράς. Προτείνεται, επίσης, η προστασία των υποδομών ζωτικής σημασίας, υπό το φως της υποψίας δολιοφθοράς των αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream 1 & 2.
Το Βερολίνο στο μονοπάτι της Αθήνας: Φορολόγηση 90% των υπερκερδών στις εταιρείες ηλεκτρισμού
Προς επιβολή πλαφόν στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία δρομολογείται η γερμανική κυβέρνηση, ώστε να σηκώσει το βάρος των αυξήσεων στο ενεργειακό κόστος. Σύμφωνα με έγγραφο του υπουργείου Οικονομίας της Γερμανίας που περιήλθε στην κατοχή του Reuters, το Βερολίνο εξετάζει τη φορολόγηση των υπερκερδών σε εταιρείες ηλεκτροδότησης της χώρας, ώστε να επιδοτήσει το πλαφόν και τη σταθεροποίηση του δικτύου.
Στην περίπτωση που εφαρμοστεί, το εγχείρημα αυτό θα λάβει παράλληλη χρηματοδότηση από το πακέτο στήριξης των 200 δισ. ευρώ, το οποίο ανακοίνωσε τον Σεπτέμβριο η κυβέρνηση Σολτς. Υπενθυμίζεται ότι το πακέτο αυτό έχει στόχο τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ώστε να αντεπεξέλθουν στις αυξανόμενες τιμές ενέργειας.
Στο προσχέδιο δεν αναγράφεται το ακριβές όριο, αλλά αναφέρεται ότι θα έχει αντίστοιχη μορφή με το «φρένο» που έχει ανακοινωθεί για το φυσικό αέριο στη χώρα. Σε αντίθεση όμως με αυτό, το οποίο παρουσιάστηκε πριν από μερικές ημέρες, δεν θα υπάρξει εφάπαξ πληρωμή για την κάλυψη των λογαριασμού για έναν μήνα φέτος.
Στο πλαίσιο του σχεδίου, το Βερολίνο ενδέχεται να προχωρήσει σε αφαίρεση του 90% των υπερκερδών (αυτών που υπερβαίνουν το κόστος παραγωγής). Σε ό,τι αφορά τις τιμές spot, δηλαδή την αγορά της επόμενης ημέρας, ο φόρος θα εφαρμόζεται αναδρομικά από τον Μάρτιο, ενώ για τις μελλοντικές τιμές θα εφαρμόζεται από τον Δεκέμβριο.
Το σχέδιο θα παρουσιαστεί στο υπουργικό συμβούλιο της Γερμανίας στις 18 Νοεμβρίου και σημειώνει ότι η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από λιθάνθρακα, φυσικό αέριο και βιομεθάνιο θα εξαιρείται από τα μέτρα λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής.
