Ο ιός της γρίπης H1N1, ένας από τους πιο διαδεδομένους ένοχους που προκαλεί την εποχική γρίπη, φαίνεται να είναι άμεσος απόγονος του ιού που ευθύνεται για την καταστροφική πανδημία γρίπης του 1918.
Μια διεθνής ομάδα ερευνητών ανακάλυψε ένα σπάνιο σύνολο τριών δειγμάτων ανθρώπινου πνευμονικού ιστού που χρονολογούνται μεταξύ 1900 και 1931, που φυλάσσονται στο Μουσείο Ιατρικής Ιστορίας του Βερολίνου και στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Βιέννη της Αυστρίας. Αναλύοντας αυτά τα δείγματα, οι ερευνητές μπόρεσαν να ολοκληρώσουν το γονιδίωμα του ιού της γρίπης από νωρίς στην πανδημία του 1918. Όταν το συνέκριναν με τη σημερινή γρίπη των χοίρων H1N1, διαπίστωσαν ότι κάθε στοιχείο του γονιδιώματος του H1N1 θα μπορούσε να προέρχεται απευθείας από αυτό το αρχικό στέλεχος.
Εάν αυτή η θεωρία είναι σωστή, θα σήμαινε ότι μεμονωμένα στελέχη ιού μπορούν να εξελιχθούν μόνα τους για να προσλάβουν νέα χαρακτηριστικά και ακόμη και να μολύνουν νέα είδη, σε αντίθεση με την κυρίαρχη θεωρία ότι τα ιικά στελέχη εξελίσσονται μέσω διαφορετικών ιών που μοιράζονται τους γενετικούς τους κώδικες. Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν τη Δευτέρα στο Nature Communications.
«Ο επακόλουθος ιός της εποχικής γρίπης που συνέχισε να κυκλοφορεί μετά την πανδημία θα μπορούσε κάλλιστα να εξελίχθηκε άμεσα από τον ιό της πανδημίας», δήλωσε στο HealthDay ο συγγραφέας της μελέτης Sebastien Calvignac-Spencer, εξελικτικός βιολόγος στο Ινστιτούτο Robert Koch στο Βερολίνο.
Η πανδημία γρίπης του 1918, γνωστή και ως ισπανική γρίπη, ήταν η δεύτερη πιο θανατηφόρα πανδημία στην καταγεγραμμένη ιστορία, αμέσως μετά τη βουβωνική πανώλη, και οι εκτιμήσεις αναφέρουν τον αριθμό των θανάτων μεταξύ 17 και 100 εκατομμυρίων ανθρώπων. Όμως, παρά την απεραντοσύνη αυτής της πανδημίας, η προέλευση αυτής της επιδημίας είναι ακόμα άγνωστη. Τα πρώτα αναφερόμενα κρούσματα προέρχονταν από τις ΗΠΑ, αλλά είναι πιθανό οι προηγούμενες λοιμώξεις να κυκλοφορούσαν απαρατήρητες για εβδομάδες ή και μήνες.
Λόγω της περιορισμένης διαθεσιμότητας δειγμάτων ιστού, η γενετική ανάλυση του ιού της γρίπης του 1918 είναι δύσκολη. «Όταν ξεκινήσαμε την εργασία, υπήρχαν μόνο 18 δείγματα από τα οποία ήταν διαθέσιμα γενετικές αλληλουχίες», δήλωσε ο Calvignac-Spencer. «Δεν υπήρχαν επίσης πληροφορίες για το γονιδίωμα για την πρώιμη φάση της πανδημίας [1918], επομένως κάθε νέο γονιδίωμα που τεκμηριώνει νέες τοποθεσίες και περιόδους μπορεί πραγματικά να προσθέσει στη γνώση μας για αυτήν την πανδημία».
Η έρευνα σε αυτό το πνεύμα μπορεί να βοηθήσει τους ειδικούς στον τομέα της υγείας να κατανοήσουν την εξέλιξη των πανδημικών ιών. Οι συγγραφείς αυτής της μελέτης πιστεύουν ότι τα ευρήματά τους θα μπορούσαν επίσης να εξηγήσουν την προέλευση της επιδημίας της γρίπης των χοίρων H1N1 το 2009. Άλλωστε, η γρίπη του 1918 ήταν γνωστό ότι εισήλθε στον πληθυσμό των χοίρων κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας, ο συγγραφέας της μελέτης Thorsten Wolff, επικεφαλής της γρίπης και έρευνα για τον ιό του αναπνευστικού στο Ινστιτούτο Robert Koch. Είναι πιθανό το ξέσπασμα του 2009 να ήταν αυτό το στέλεχος που βρήκε έναν τρόπο να ξαναπηδήσει στους ανθρώπους.
Όμως, λόγω του μικρού μεγέθους δείγματος αυτών των δειγμάτων πνευμόνων, οι συγγραφείς της νέας μελέτης αναγνωρίζουν ότι τα ευρήματά τους δεν μπορούν να πουν τίποτα οριστικά για την εξέλιξη του ιού της γρίπης του 1918. «Η ισπανική γρίπη εξακολουθεί να είναι ένας γρίφος στην ιολογία, επειδή υπάρχουν πολλά ανοιχτά ερωτήματα στα οποία ακόμα δεν γνωρίζουμε τις απαντήσεις», πρόσθεσε ο Wolff.
