Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, ενώπιον της Μάνας του Πόντου, της Προστάτιδας των προσφύγων και των ξεριζωμένων, της Παναγίας της Σουμελιώτισσας, τελέστηκε το μνημόσυνο για τα θύματα της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού παρουσία τοπικών πολιτικών και στρατιωτικών αρχών, εκπροσώπων Ποντιακών Σωματείων και Πολιτιστικών Συλλόγων και πλήθους ευσεβών προσκυνητών.
Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, ενώ οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με τρισάγιο και καταθέσεις στεφάνων στο μνημείο του Αλεξάνδρου Υψηλάντη, πλησίον του Iερού Ναού.
Ο Σεβασμιώτατος στην ομιλία του κατά την Θεία Λειτουργία ανέφερε μεταξύ άλλων: «Ἄλλοι κεκοπιάκασιν καί ὑμεῖς εἰς τόν κόπον αὐτῶν εἰσεληλύθατε».
Στό φρέαρ τοῦ Ἰακώβ μᾶς μετέφερε τό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα γιά νά συναντήσουμε τόν Χριστό. Ὄχι στήν Ἰουδαία ἤ στή Γαλιλαία, ὅπου συνήθως ἐκήρυττε, ἀλλά στή Σαμάρεια, οἱ κάτοικοι τῆς ὁποίας βρισκόταν σέ ἀντιδικία μέ τούς Ἰουδαίους σχετικά μέ τή λατρεία τοῦ Θεοῦ. Καί ὅμως ὁ Χριστός ἐπέλεξε αὐτόν τόν τόπο γιά νά ἀποκαλύψει τόσο στή Σαμαρείτιδα γυναίκα, τήν ὁποία συναντᾶ στό φρέαρ καί τῆς ζητᾶ νά τοῦ δώσει λίγο νερό γιά νά ξεδιψάσει, ὅσο καί στούς μαθητές του, κάποιες ἀπό τίς μεγαλύτερες ἀλήθειες γιά τόν Θεό καί τή χάρη πού προσφέρει στούς ἀνθρώπους, ἀλλά καί τή σημασία τῆς ἐφαρμογῆς τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ.
Τίς ἴδιες ἀλήθειες ἐπαναλαμβάνει καί σέ μᾶς, πού ἤρθαμε σήμερα ἐδῶ, στό νοητό φρέαρ τοῦ Ἰακώβ, στόν ἱερό ναό τῆς Παναγίας τῆς Σουμελᾶ, ὅπου φυλάσσεται ἡ ἱερά καί ἱστορική εἰκόνα της, τό ἱερό αὐτό κειμήλιο καί θησαύρισμα τῆς πίστεως καί τῶν πατέρων μας, γιά νά ἀντλήσουμε ὄχι φυσικό νερό, ἀλλά τό ὕδωρ τό ζῶν τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, τό ὕδωρ τό ζῶν πού μεταδίδεται διά τῶν ἱερῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας μας καί ἰδιαιτέρως διά τοῦ μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας· γιά νά ἀντλήσουμε ὅμως καί τό ὕδωρ τό ζῶν τῆς πίστεως καί τῆς εὐσεβείας, τό ὁποῖο μεταδίδει σέ ὅλους μας ἡ ἀνάμνηση τῶν πατέρων μας, τή θυσία τῶν ὁποίων μνημονεύουμε σήμερα, δεόμενοι γιά τήν ἀνάπαυση τῶν ψυχῶν τῶν πολλῶν καί τραγικῶν θυμάτων τῆς Γενοκτονίας τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀλλά καί ὅλης τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.
Τίς ἴδιες ἀλήθειες ἐπαναλαμβάνει ὁ Χριστός καί σέ μᾶς, πού ζώντας μέσα τήν ἔρημο τοῦ συγχρόνου κόσμου καί ὑφιστάμενοι τίς δοκιμασίες πού προκάλεσαν τά τελευταῖα χρόνια ἡ πανδημία ἀλλά καί ἡ τάση ἀνθρώπων καί ἡγετῶν νά διεκδικοῦν καί νά σφετερίζονται ὅσα δέν τούς ἀνήκουν, ἀδιαφορώντας γιά τούς κινδύνους πού προκαλοῦν καί τίς συνέπειες πού ἀκολουθοῦν, διψοῦμε γιά τό ὕδωρ πού ὄχι μόνο θά μᾶς ξεδιψάσει προσωρινά, ἀλλά θά μᾶς ξεδιψᾶ διαρκῶς.
Διψοῦμε γιά τό νερό πού δέν θά ἀφήσει τίς ψυχές μας νά ξεραθοῦν καί νά γίνουν σάν τήν ἔρημο πού κυριαρχεῖ γύρω μας, ἀλλά θά διατηρήσουν τήν ἰκμάδα τους καί θά συνεχίσουν νά καρποφοροῦν.
Ὁ λόγος ὅμως τοῦ Χριστοῦ πρός τή Σαμαρείτιδα εἶναι ἀλληλένδετος μέ τόν λόγο του πρός τούς μαθητές του. Γιατί τό ὕδωρ, γιά τό ὁποῖο ὁμιλεῖ ὁ Χριστός καί τό ὁποῖο τῆς προσφέρει, συνδέεται μέ τήν τροφή στήν ὁποία ἀναφέρεται μιλώντας πρός τούς μαθητές του. Ὅταν ἐκεῖνοι τοῦ δίδουν νά φάγει ἀπό τά τρόφιμα πού μόλις πρίν λίγο εἶχαν ἀγοράσει, ὁ Χριστός τούς διδάσκει ὅτι δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν ὑλική τροφή, γιατί γι᾽αὐτόν τροφή εἶναι νά κάνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ-Πατέρα του καί νά τελειώσει τό ἔργο, γιά τό ὁποῖο τόν εἶχε στείλει Ἐκεῖνος στή γῆ.
Μέ τόν τρόπο αὐτό ὁ Χριστός δίδει νέο νόημα καί περιεχόμενο τόσο στό ὕδωρ ὅσο καί στήν τροφή, δύο βασικά καί ἀπαραίτητα στοιχεῖα γιά τή ζωή τοῦ κάθε ἀνθρώπου, ὄχι μόνο τήν παροῦσα ἀλλά καί τή μέλλουσα, καί συγχρόνως ὑπογραμμίζει τήν ἀνάγκη νά συνειδητοποιήσει ὁ ἄνθρωπος ὅτι δέν εἶναι μόνος στόν κόσμο καί ὅτι ἡ ζωή του καί ἡ συνεισφορά του σ᾽ αὐτήν ἀποτελεῖ τή συνέχεια τοῦ ἔργου καί τῆς συνεισφορᾶς τῶν προηγουμένων.
Πολλοί νομίζουμε ὅτι ὅ,τι ἐπιτυγχάνουμε εἶναι ἀνώτερο ἀπό κάθε προηγούμενο. Νομίζουμε ὅτι εἴμεθα ἡ ἀρχή καί τό τέλος τοῦ κόσμου, καί ὅτι ἡ προσφορά μας εἶναι μοναδική καί ἀνεπανάληπτη. Ὁ Χριστός ὅμως δέν ἀφήνει περιθώρια παρεξηγήσεων, μιλώντας πρός τούς μαθητές του: «ἄλλοι κεκοπιάκασιν», τούς λέγει, «καί ὑμεῖς εἰς τόν κόπον αὐτῶν εἰσεληλύθατε». Ἄλλοι κοπίασαν πρίν ἀπό ἐσᾶς καί σεῖς συνεχίζετε τόν δικό τους κόπο καί τό δικό τους ἔργο.
Καί τήν ἀλήθεια τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ μᾶς ὑπενθυμίζει καί ἡ σημερινή ἐπέτειος τῆς Γενοκτονίας τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ. Διότι καί στήν περίπτωση αὐτή «ἄλλοι κεκοπιάκασιν». Οἱ πατέρες μας ἐπί αἰῶνες κοπίασαν γιά νά δημιουργήσουν τόν πολιτισμό, γιά νά δημιουργήσουν τά μνημεῖα, τούς θησαυρούς, τήν ἱστορία καί τίς παραδόσεις, ὅλα αὐτά γιά τά ὁποῖα ὁ Ποντιακός Ἑλληνισμός καυχᾶται σήμερα.
Καί ἀκόμη, δέν ἐφείσθησαν θυσιῶν γιά νά διατηρήσουν τή γλώσσα, τήν πίστη καί τήν ἐθνική αὐτοσυνειδησία, ὥστε νά μήν σβύσουν καί νά μήν ἀφομοιωθοῦν οἱ ἴδιοι μέ τούς κατακτητές.
Καί ὅταν βρέθηκαν ξεριζωμένοι καί ἐξόριστοι ἀπό τίς ἑστίες τους στήν Ἑλλάδα, καί ἐδῶ δέν ἔπαυσαν νά κοπιάζουν γιά νά ξαναστήσουν τή νέα πατρίδα τους, γιά νά ξανακτίσουν τό Μοναστήρι τῆς Σουμελιώτισσας Παναγίας καί γιά νά γίνει τό μοναστήρι καί τό προσκύνημα αὐτό τό κέντρο τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ.
«Ἄλλοι κεκοπιάκασιν, καί ὑμεῖς εἰς τόν κόπον αὐτόν εἰσεληλύθατε», μᾶς λέγει ὁ Χριστός. Ἄλλοι κοπίασαν καί ἐμεῖς καλούμεθα νά συνεχίσουμε τό ἔργο τους, νά τό διατηρήσουμε, νά τό αὐξήσουμε καί νά τό ἀναδείξουμε ἀκόμη περισσότερο.
Ἔχουμε χρέος καί καθῆκον νά τό κάνουμε, ἄν θέλουμε πράγματι νά τιμοῦμε τούς πατέρες μας, ἄν θέλουμε πράγματι νά διατηρήσουμε τή μνήμη τους καί νά ἀναγνωρισθεῖ ἡ θυσία τους καί τά δίκαια τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ μέ τήν ἀναγνώριση τῆς Γενοκτονίας τῶν πατέρων μας. Καί αὐτό θά γίνει, ἐάν ὅλοι ἑνωμένοι ὑπό τή σκέπη τῆς Παναγίας μας ἐργαζόμεθα γιά τό κοινό καλό καί τό κοινό συμφέρον καί ἔχοντας συνείδηση ὅτι δέν εἴμαστε ἰδιοκτῆτες τοῦ ἔργου ἀλλά συνεχιστές τοῦ κόπου τῶν πατέρων μας.
Ἄς συνεχίσουμε, λοιπόν, τό ἔργο τους! Δέν εἶναι δικό μας, εἶναι κόποι ἄλλων.