Η Μεσοπεντηκοστή είναι Δεσποτική εορτή και αναφέρεται στην του Θεού Σοφία, δηλ. τον Κύριο και Σωτήρα μας Ιησού Χριστό. Η ημέρα αυτή συνδυάζει τις εορτές του Πάσχα αφ’ ενός και της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος αφ’ ετέρου και προετοιμάζει τη δόξα του θαύματος της Αναλήψεως του Κυρίου, που θα εορτασθεί μετά από 15 ημέρες. Αυτό το μέσον των δύο μεγάλων εορτών, φέρνει στη σκέψη του Χριστιανού το εβραϊκό επίθετο του Κυρίου, «Μεσσίας», το οποίο στα ελληνικά μεταφράζεται Χριστός.
«Μεσούσης τῆς ἑορτῆς, διψῶσάν μου τὴν ψυχήν, εὐσεβείας πότισον νάματα ὅτι πᾶσι Σωτὴρ ἐβόησας· ὁ διψῶν, ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω· Ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς, Χριστὲ ὁ Θεὸς δόξα σοι» (Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. δ’).
Μεσούσης της εορτής του Ιουδαϊκού Πάσχα, ο Χριστός ανεβαίνει στο ιερό και διδάσκει. Η διδασκαλία Του προκαλεί θαυμασμό, αλλά και ζωηρή αντιδικία μεταξύ αυτού και του λαού και των διδασκάλων. Νέο λοιπόν θέμα προστίθεται: ο Χριστός είναι διδάσκαλος. Αυτός που ενώ δεν έμαθε γράμματα, κατέχει το πλήρωμα της σοφίας, γιατί είναι η Σοφία του Θεού, αυτή που δημιούργησε τον κόσμο.
Συνεπώς, εκείνος που διδάσκει στο ναό, στο μέσον των διδασκάλων του Ιουδαϊκού λαού, στο μέσον της εορτής, είναι ο Μεσσίας, ο Χριστός, ο Λόγος του Θεού. Αυτός που αποδοκιμάζεται από τους δήθεν σοφούς του λαού Του είναι η του Θεού Σοφία.
Δεν μπορούσε να βρεθεί πιο παραστατική εικόνα, για να αναδειχθεί ο χαρακτήρας του διδακτικού έργου του Χριστού. Στο διψασμένο ανθρώπινο γένος η διδασκαλία του Κυρίου ήλθε σαν ύδωρ ζων, σαν ποταμός χάριτος, που δρόσισε το πρόσωπο της γης. Ο Χριστός είναι η πηγή της χάριτος, του ύδατος του αλλομένου εις ζωήν αιώνιον, που ξεδιψά και αρδεύει τις συνεχόμενες από βασανιστική δίψα ψυχές των ανθρώπων.
Κατά την εποχή του Βυζαντίου, αυτή την ημέρα γιόρταζε η μεγάλη Εκκλησία της Αγίας του Θεού Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, παρουσία του Πατριάρχη των Ρωμιών και του Βυζαντινού Αυτοκράτορα.
Στον τόπο μας, πανηγυρίζει σήμερα ο νεόδμητος περικαλλής ναός Της Του Θεού Σοφίας, δηλ. του Σωτήρος Χριστού, στο Στρόβολο.
Μνήμη των μαρτύρων Πέτρου, Διονυσίου, Παύλου, Ανδρέου, Βενεδίμου, Παυλίνου, Ηρακλείου και Χριστίνας
Σήμερα η Εκκλησία τιμά τη μνήμη των οκτώ μαρτύρων Πέτρου, Διονυσίου, Παύλου, Ανδρέου, Βενεδίμου, Παυλίνου, Ηρακλείου και Χριστίνας.
Ο μάρτυρας Πέτρος καταγόταν από τη Λάμψακο. Όταν διατάχθηκε από το Δέκιο, άρχοντα της πόλης των Αβυδηνών, να θυσιάσει στη θεά Αφροδίτη, αρνήθηκε να προδώσει τον Αναστημένο Ιησού, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στα φρικτά βασανιστήρια και να αξιωθεί το στεφάνι του μαρτυρίου.
Ο Παύλος και ο Ανδρέας είχαν προέλευση από τη Μεσοποταμία. Ήσαν στρατιωτικοί και μαζί με τον άρχοντα Δέκιο πήγαν στην Αθήνα. Εκεί, συνέλαβαν τους χριστιανούς Διονύσιο και τη θαρραλέα Χριστίνα και τους οδήγησαν στη φυλακή. Οι Παύλος και Ανδρέας επιδίωξαν να βασανίσουν εξευτελιστικά τη Χριστίνα, ενώ εκείνη με πίστη στο θέλημα του Θεού, υπομονή με αντίσταση στις προθέσεις τους, αλλά και καλοσύνη, τους νουθέτησε και τους δίδαξε την πίστη στην Ανάσταση και τον Λυτρωτή Ιησού. Αποτέλεσμα της ομολογίας της πίστεώς τους στο Χριστό, οι Διονύσιος, Παύλος και Ανδρέας λιθοβολήθηκαν η δε Χριστίνα αποκεφαλίσθηκε.
Ο Ηράκλειος, ο Παυλίνος και ο Βενέδιμος κατάγονταν από την Αθήνα και κήρυτταν το ιερό Ευαγγέλιο, με σκοπό να πείσουν τους ειδωλολάτρες να αποστραφούν την πλάνη των ειδώλων. Για το λόγο αυτό συνελήφθηκαν, βασανίστηκαν και τους έβαλαν με τη βία σε πυρακτωμένο καμίνι. Επειδή η χάρη του Θεού τους κράτησε αβλαβείς, τους αποκεφάλισαν προς παραδειγματισμό.
Οι Άγιοι, που συγκροτούν τον οκτάριθμο δήμο, όπως λέγει το απολυτίκιό τους, κατάγονταν από διάφορα μέρη της υφηλίου, αλλά, μέσα από την ομολογία της πίστης τους στον Τριαδικό Θεό και το μαρτυρικό τους θάνατο, έγιναν συμπολίτες στην ουράνια πολιτεία.
Σε δύσκολους καιρούς για την Εκκλησία, λόγω των διωγμών και σε διαφορετικές εποχές, έδρασαν οι Άγιοι αυτοί. Αναμμένα καμίνια, λιθοβολισμοί, ξίφη, αλυσίδες, ξυλοδαρμοί και άλλα φρικτά βασανιστήρια δεν στάθηκαν ικανά να τους αποσπάσουν από το έργο της ιεραποστολής και να τους κάνουν να αρνηθούν τον αναστημένο Χριστό. Ο μαρτυρικός τους θάνατος τούς έκανε κληρονόμους της μοναδικής πραγματικής και αιώνιας ζωής.
Το θάρρος των μαρτύρων χρειάζεται και σήμερα να διαπνέει τους ανθρώπους που πιστεύουν και αγωνίζονται για την επικράτηση του ήθους, της αλήθειας και όλων των πανανθρώπινων αξιών.
