Οι πολλές χιλιάδες των Νεομαρτύρων αποτέλεσαν την εμπροσθοφυλακή της Ορθοδοξίας και του Γένους κατά την Τουρκοκρατία. Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, παρότι πολλοί από αυτούς είναι ιδιαίτερα γνωστοί και τιμώνται πολύ στις ιδιαίτερες πατρίδες τους, ως Έλληνες δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πλήρως ότι σε αυτούς οφείλεται και το 1821 και η επιβίωσή μας. Πολύ απλά η πίστη τους και η άρνηση να γίνουν μουσουλμάνοι ήταν που διατήρησαν την Ορθοδοξία και τον Ελληνισμό τότε.
Τότε που Έλληνας σήμαινε μόνο ορθόδοξος και όποιος αλλαξοπιστούσε χάνονταν και για το Γένος. Όποιος δυστυχής υπέκυπτε στις απειλές και τα βασανιστήρια και γινόταν μουσουλμάνος έπαυε αμέσως να συγκαταλέγεται από τους Τούρκους ανάμεσα στους Έλληνες, αλλά και ο ίδιος διέκοπτε τους δεσμούς μαζί τους, για να μην τον υποψιάζονται πλέον οι νέοι ομόπιστοί του για κρυπτοχριστιανισμό. Αν δεν υπήρχαν οι άγιοι Νεομάρτυρες, το κύμα του εξισλαμισμού θα είχε τόσο γιγαντωθεί, ώστε όλοι οι δικοί μας θα είχαν γίνει μουσουλμάνοι και άρα ῾῾ ούτ᾽ Αγια-Λαύρα θα χαμε, ούτε κι 21῾῾ που λέει και το τραγούδι.
Επειδή τότε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μόλις κανείς γινόταν μουσουλμάνος, γινόταν αμέσως ανώτερος. Μπορούσε να έχει πολύ καλύτερη και ανετότερη ζωή κοσμικά από ό,τι είχε μέχρι τότε ως χριστιανός. Δεν υπήρχε λοιπόν κανένας άλλος λόγος για κάποιον να μην τουρκέψει από του Χριστού την πίστη την αγία. Η πίστη των Νεομαρτύρων στον Χριστό κράτησε το Γένος, έκανε ξεκάθαρα τα όρια ανάμεσα στους Χριστιανούς και τους Μουσουλμάνους και έφερε τον Αγώνα του 1821 για να υποκατασταθεί η Οθωμανική από την Ορθόδοξη Αυτοκρατορία, όπως και ήταν ο πασίδηλος στόχος της Επανάστασης μέχρι που παρενέβησαν οι Εγγλέζοι με τους πράκτορές τους και την χειραγώγησαν με τελικό αποτέλεσμα να την κολοβώσουν.
Από όλο αυτό το περικείμενον ημίν νέφος των Νεομαρτύρων, θυμηθήκαμε σήμερα τον άγιο Ιωάννη τον Τουρκολέκα, τον αδελφό του Νικηταρά του Τουρκοφάγου. Παιδομάρτυρας, καθώς μαρτύρησε σε ηλικία 11 ετών το 1816. Οι Τούρκοι αποκεφάλισαν μπροστά του τον πατέρα του και έναν οικογενειακό φίλο και πίστευσαν οι κακόμοιροι ότι ο μικρός Ιωάννης κατατρομαγμένος από την εκτέλεση του πατέρα του και παραδομένος στα χέρια τους θα φοβόταν και θα γινόταν μουσουλμάνος. Πόση όμως απογοήτευση θα αισθάνθηκαν, όταν ο άγιος με ανδρικό πραγματικά φρόνημα δεν αρνήθηκε τον Χριστό και τους απάντησε ότι θα πάει εκεί που πήγε και ο πατέρας του.
Από τέτοιες οικογένειες βγήκαν οι ήρωες του 21 για αυτό και ο Θεός τους αξίωσε να κάνουν αυτό το μικρό θαύμα και να ξαναδημιουργήσουν ελληνικό κράτος μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς. Αν θέλουμε να είμαστε αντικειμενικοί κριτές των πραγμάτων, θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι κανένας λαός και καμία πίστη δεν επιβίωσε και δεν κατόρθωσε να ξαναχτίσει κράτος μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς σε ξένο και αλλόθρησκο δυνάστη. Μόνο οι ορθόδοξοι το έκαναν αυτό. Τυχαίο θα πει κανείς....
