Από τους πλέον τιμημένους αγίους της Ορθοδοξίας ο άγιος Σπυρίδων, προστάτης των φτωχών, των ορφανών και των αδικημένων. Είχε τέτοια αγιότητα που του δόθηκε η χάρη άνωθεν να κάνει θαύματα. Το μεγαλύτερο δίχως άλλο ήταν η ανάσταση της πεθαμένης κόρης του, που σηκώθηκε από το μνήμα για να μαρτυρήσει πού είχε φυλαγμένα τα χρήματα που της εμπιστεύθηκε κάποια γυναίκα – και πάλι ξανακοιμήθηκε…
Ζώντας ακόμα τιμήθηκε σαν άγιος και θαυματουργός. Και όχι μόνο στη γένετειρά του, την Κύπρο, τον τόπο όπου εποίμανε με αγάπη τους πιστούς, ή την Κέρκυρα, όπου αιώνες τώρα αναπαύεται το ιερό λείψανό του…
Ας δούμε λοιπόν πώς έχει καταγραφεί ο θαυματουργός άγιος Σπυρίδων στο διάβα των χρόνων μέσα από τις παραδόσεις του λαού μας.
«Ο άγιος Σπυρίδωνας πολλές φορές βγαίνει από την εκκλησιά του στην Κέρκυρα, που είναι το λείψανό του, και γυρίζει τη θάλασσα και τη στεριά, για να κάμει καλά και να βοηθήσει εκείνους που τον επικαλούνται. Γι’ αυτό χαλάει τα υποδήματά του και είναι αναγκασμένοι να του τ’ αλλάζουν κάθε τόσο». (Νικόλαος Πολίτης, Παραδόσεις)
«[…] Σε μια κερκυραϊκή παράδοση ο άγιος παριστάνεται να καταδιώκει την πανώλη. Από παρετυμολογία του ονόματός του πιστεύεται ότι θεραπεύει τα σπυριά και την ευλογιά. Γι’ αυτό και στη γιορτή του φέρνουν κόλλυβα στην εκκλησία. Ακόμη και τον πόνο των αυτιών θεραπεύει και είναι αξιοσημείωτες οι σχετικές θεραπευτικές συνήθειες. Έτσι στην Κίο: Όποιος πονούσε στ’ αυτί έταζε στον άγιο Σπυρίδωνα να του πάει γλυκό, να γίνει τ’ αυτί του καλά. »Άγιε Σπυρίδωνά μου, κάνε τ’ αυτί μου καλά, να σε φέρω ένα γλυκό». Όποιος είχε τέτοιο τάσιμο, τον εσπερινό τ’ αγίου Σπυρίδωνα έκανε λαλάγγια (τηγανίτες) ή χαλβά και τα πήγαινε στον άγιο Σπυρίδωνα’ ήτανε ένα »μάρμαρο» στο βουνό, στο εξωκλήσιν άγιον Γεώργιον, έβγαινε μέσα από το βουνό κι είχε μια τρύπα στη μέση. Το είχαν φραγμένο με τζάμια γύρω γύρω. Απάνω στο μάρμαρο ήτανε η εικόνα του αγίου Σπυρίδωνος και ένα καντήλι. Έπαιρνε ο παπάς τα λαλάγγια, τους έλεγε μια ευχή και τα μοίραζε στα παιδιά. Ύστερα πήγαινεν ο άρρωστος, άνοιγε τα τζάμια, έβανε τ’ αυτί του επάνω στην τρύπα και παρακαλούσε τον άγιο Σπυρίδωνα να του το γιάνει…». (Γ.Α. Μέγας, Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας)
«[…] Ήτανε προστάτης των φτωχών, πατέρας των ορφανών, δάσκαλος των αμαρτωλών. Kαι είχε τέτοια καθαρότητα και αγιότητα, που του δόθηκε η χάρη άνωθεν να κάνει πολλά θαύματα, για τούτο ονομάσθηκε θαυματουργός. Mε την προσευχή του μάζευε τα σύννεφα κ’ έβρεχε σε καιρό ξηρασίας, γιάτρευε τις αρρώστιες, τιμωρούσε τους πονηρούς ανθρώπους, όπως έκανε με κάποιους μαυραγορίτες που γκρέμνισε τις αποθήκες που φυλάγανε το σιτάρι, ενώ ο κόσμος πέθαινε από την πείνα, και καταπλακωθήκανε μαζί με το σιτάρι: »και μελετώμενον λιμόν παρά των σιτοκαπήλων, έλυσε, συμπεσουσών αυτοίς, των αποθηκών αις τον σίτον συνέσχον». Kαι μ’ όλα αυτά εζούσε με τόση φτώχεια, που σαν πήγε κάποτε ένας φτωχός να τον βοηθήσει για να πληρώσει κάποιο χρέος του, δεν είχε να του δώσει τίποτα, και με θαύμα έκανε μαλαματένιο ένα φίδι που βρέθηκε σ’ εκείνο το μέρος, και το έδωσε στον φτωχό, κ’ εκείνος το έλιωσε και πλήρωσε το χρέος του. Άλλη φορά πάλι έγινε κατακλυσμός, και τα ποτάμια ξεχειλίσανε και πλημμύρισε η χώρα, κι’ ο άγιος Σπυρίδωνας προσευχήθηκε και τραβήξανε τα νερά και στέγνωσε ο νεροπατημένος τόπος…». (Φώτης Κόντογλου, Γίγαντες ταπεινοί)
Δυο λόγια για τον ευσεβή βίο του
Ο άγιος Σπυρίδων γεννήθηκε το 270 μ.Χ. στο κατεχόμενο χωριό Άσσια (Άσκια) της Κύπρου (και όχι στην Τριμυθούντα, όπως συχνά γράφεται) από οικογένεια βοσκών. Αν και μορφώθηκε, δεν άλλαξε επάγγελμα, συνέχισε και αυτός να είναι βοσκός.
Σαν χαρακτήρας ήταν απλός και αγαθός, γεμάτος αγάπη για τον πλησίον του. Ξεχώριζε για την πίστη του στον Θεό και τη φιλανθρωπία του. Συχνά έπαιρνε τους βοσκούς και τους οδηγούσε στους ιερούς ναούς, όπου τους εξηγούσε ευαγγελικές ή αποστολικές περικοπές. Ο Θεός τον ευλόγησε επίσης να γίνεται συχνά προστάτης χήρων και ορφανών.
Νυμφεύθηκε ευσεβή σύζυγο και απέκτησε μια κόρη, την Ειρήνη. Γρήγορα όμως η σύζυγός του πέθανε. Και, για να επουλώσει το τραύμα του, ο Σπυρίδων αφοσιώθηκε ακόμα περισσότερο στη διδαχή του θείου λόγου.
Μετά από πολλές πιέσεις χειροτονήθηκε ιερέας. Όταν λειτουργούσε λες και παραστέκονταν γύρω τους άγγελοι και όταν έλεγε «ειρήνη πάσι» λες και οι άγγελοι αντιφωνούσαν «και τω πνεύματί σου» αντί των ψαλτάδων. Και, όταν χήρεψε η επισκοπή Τριμυθούντος στην Κύπρο, δια βοής λαός και κλήρος τον εξέλεξαν επίσκοπο. Από τη θέση αυτή ο Σπυρίδων προχώρησε τόσο πολύ στην αρετή, ώστε τον αξίωσε ο Θεός να κάνει πολλά θαύματα.
Έλαβε μέρος και στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο και μάλιστα αποστόμωσε τον Άρειο, που ήταν πολύ σπουδασμένος. Εκοιμήθη στις 12 Δεκεμβρίου του 348 μ.Χ. Το ιερό λείψανό του τοποθετήθηκε σε μια μαρμάρινη λάρνακα δίπλα στην είσοδο του ναού της Τριμυθούντος και παρέμεινε εκεί τριακόσια χρόνια μετά τον θάνατό του.
Ο προστάτης άγιος της Κέρκυρας
Τα 648 μ.Χ. η Κύπρος αντιμετώπιζε μεγάλες επιδρομές από τους Σαρακηνούς και το λείψανο του αγίου Σπυρίδωνα μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό. Τοποθετήθηκε εκεί σε ναό μαζί με το λείψανο της Αυγούστας Θεοδώρας.
Λίγο πριν από την Άλωση ένας πρεσβύτερος κερκυραϊκής καταγωγής έκρυψε το ιερό σκήνωμα του αγίου Σπυρίδωνα καθώς και της Θεοδώρας μέσα σε ένα καλάθι και, αφού τα σκέπασε με χόρτα, τα φυγάδευσε από την τουρκεμένη Κωνσταντινούπολη. Διασχίζοντας με μεγάλο κίνδυνο τη Θράκη, τη Μακεδονία και την Ήπειρο έφτασε εν τέλει στην Κέρκυρα. Ύστερα από πολυετείς περιπέτειες και προσωρινές μεταφορές σε άλλους ναούς το σκήνωμα του αγίου τοποθετήθηκε το 1589 στον ομώνυμο ναό της Κέρκυρας, όπου και παραμένει αδιάφθορο, συνεχίζοντας να επιτελεί πλήθος θαυμάτων.
Η ιστορία του νησιού είναι βαθιά συνδεδεμένη με τον άγιο Σπυρίδωνα και το σκήνωμά του λιτανεύεται τέσσερις φορές τον χρόνο σε ανάμνηση των θαυμάτων που επιτέλεσε για τους κατοίκους του. Την Κυριακή των Βαΐων για την απαλλαγή του τόπου από επιδημία πανώλης το 1629. Το Μεγάλο Σάββατο γιατί το 1533 το νησί επλήγη από μεγάλη καταστροφή της σοδειάς των σιτηρών και το έσωσε. Την 11η Αυγούστου για τη διάσωση από σφοδρή επιδρομή των Τούρκων το 1716 και την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου για δεύτερη επιδημία πανώλης το 1673. Ανάμεσα μάλιστα στα πολλά αφιερώματα που δέχεται κάθε χρόνο ο άγιος Σπυρίδωνας διακρίνονται δύο μεγάλα καντήλια που αφιερώθηκαν στη χάρη του το 1716.
Κι ο άγιος είναι αυτός που καθημερινά, πάνω στη λάρνακά του, ακούει ευχαριστίες, θλίψεις, προβλήματα, αιτήσεις, ικεσίες. Συλλέγει χαμόγελα και τα κάνει προσευχές στον θρόνο του Θεού.
