«Οὗτος τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει καὶ περὶ ἡμῶν ὀδυνᾶται...
Τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν».
Πλησιάζοντας, καθώς οι μέρες κυλούν, στην κορύφωση της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και προσεγγίζοντας τα μεγαλειώδη και κοσμοϊστορικής σημασίας γεγονότα του Θείου Δράματος, του Πάθους, της Σταυρικής Θυσίας και της τριημέρου Λαμπροφόρου Αναστάσεως του Θεανθρώπου, μας δίνεται η ευκαιρία να ψηλαφήσουμε, να συλλογιστούμε και να έρθουμε ενώπιοι ενωπίω με το κεκρυμμένον Μυστήριον της Θείας Οικονομίας, το πως δηλαδή η άπειρη ευσπλαχνία και αγάπη του Πανοικτίρμονος Θεού οικονομεί τη θεραπεία, τη λύτρωση και την απελευθέρωση του ανθρωπίνου γένους από τα δεσμά και τη σκλαβιά της παρακοής, της πτώσης, της αμαρτίας.
Το θεμέλιο της Ορθόδοξης πίστης μας συνίσταται στο ότι Εκείνος που έπαθε, σταυρώθηκε, ενεκρώθη και ανέστη, ήταν στ' αλήθεια ο Υιός του Θεού, και αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του κηρύγματος της Εκκλησίας μας˙ «ημείς κηρύττομεν Χριστόν και τούτον εσταυρωμένον», αναφωνεί ο Απόστολος των Εθνών Παύλος και ας φαίνεται μωρία στους Εθνικούς και ας είναι σκάνδαλο στους Ιουδαίους.
Προτού περάσουμε στο κύριο μέρος της εκδήλωσής μας, στο μουσικοαφηγηματικό οδοιπορικό και την υμνολογική ενατένιση του Θείου Πάθους, αξίζει να φωτιστούν κάποιες πτυχές του μεγαλειώδους και συνάμα συνταρακτικού και φρικτού θεάματος του Χριστού Πάσχοντος εν τω σταυρώ. Όλη η φύση αλλοιωνόταν απ' τον τρόμο συμπάσχουσα με τον Δημιουργό της και ο ήλιος έκρυψε τις ακτίνες του. Ιλιγγιά ο ανθρώπινος νους, όταν αντικρίζει την κορυφή του Γολγοθά. Γλαφυρά σημειώνει ο Ηλίας Μηνιάτης: «Πῶς ἔκαμεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον στον Παράδεισο, καὶ πῶς ἔκαμεν ὁ ἄνθρωπος τὸν Θεόν στον Γολγοθά!... Βλέπω ἐκεῖ ἕναν Ἀδάμ, καθὼς τὸν ἔπλασε ὁ Θεός, ἔμψυχον εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ἐστεφανωμένον δόξῃ καὶ τιμῇ, αὐτεξούσιον βασιλέα πάντων τῶν ὑπὸ σελήνην κτισμάτων, εἰς τὴν ἀπόλαυσιν ὅλης τῆς ἐπιγείου μακαριότητος. Βλέπω ἐδῶ ἕναν Ἰησοῦν Χριστόν, καθὼς τὸν ἐκατέστησεν ὁ ἄνθρωπος, χωρὶς κάλλος, χωρὶς εἶδος ἀνθρώπου, ἐστεφανωμένον μὲ ἀκάνθας, κατάδικον, ἄτιμον, ἐν μέσῳ δύο ληστῶν, εἰς τὴν ἀγωνίαν τοῦ πλέον ἐπωδύνου θανάτου».
Αβίαστα η σκέψη μας μεταφέρεται στην Υπεραγία Θεοτόκο. Τί σκέφτεται; Πώς νιώθει; Της είχε προφητευθεί και τώρα το ζει. Ρομφαία διέρχεται την καρδιά της βλέποντας τον Υιό της κατάστικτο από τους μώλωπες, καταματωμένο, αναρτημένο στο ξύλο του πιο ατιμωτικού θανάτου, άκακο αμνό, που σέρνεται αδίκως σε σφαγή, αναμάρτητο να σηκώνει πάνω του τις αμαρτίες της ανθρωπότητας! «Τέκνον γλυκύτατον, πως αδίκως θνήσκεις; Πώς τω ξύλω κρέμασαι, εσύ που περικλείεις την γη με ύδατα και νεφέλες;» Απαρηγόρητη η Παναγιά μας θωρεί τον Χριστό να ανηφορίζει από το Λιθόστρωτο στον Γολγοθά: «Ποῦ πορεύῃ, τέκνον; που βαδίζεις παιδάκι μου; Για ποιού τη χάρη πήρες πάλι τον γρήγορο δρόμο; Μήπως ξανά κάποιος γάμος στην Κανά και τρέχεις εκεί, για να κάνεις γι' αυτούς το νερό κρασί; Να 'ρθω μαζί σου γιέ μου ή να σε καρτερώ; Μίλα μου, Λόγε, μη με ξεπεράσεις σιωπώντας, εσύ που με τήρησες αγνή, που είσαι ο Υιός και Θεός μου».
Και έπειτα στον Επιτάφιο Θρήνο: «Ὢ γλυκύ μου ἔαρ, γλυκύτατόν μου Τέκνον, ποῦ ἔδυ σου τὸ κάλλος;» Λυρικά και ελεύθερα το στιχοποιεί ο Βάρναλης: «Φεύγεις πάνω στην άνοιξη, Γιέ μου, καλέ μου. Άνοιξή μου γλυκιά γυρισμό που δεν έχεις. Η ομορφιά σου βασίλεψε κίτρινη, Γιέ μου, δε μιλάς, δεν κοιτάς, πως μαδιέμαι, γλυκέ μου!» Και ο ίδιος πάλι ποιητής ανθρωπομορφικά νιώθει την αειπάρθενο Κόρη να εκφράζει πικρό παράπονο για την αγνωμοσύνη των ευεργετηθέντων: «Θεριά οι ανθρώποι δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν. Δεν είναι η αλήθεια πιο χρυσή απ’ την αλήθεια της σιωπής. Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες θα σε σταυρώσουν!»
Και αναρτάται ο Χριστός στο ξύλο του Σταυρού και το όργανο της πιο ατιμωτικής ποινής μεταποιείται σε σύμβολο της νίκης, της ζωής αντί του θανάτου, του φωτός αντί του σκότους, της λύτρωσης και της σωτηρίας αντί της απώλειας. Και εκτείνοντας τα χέρια Του πάνω στο Σταυρό, ενώνει τα το πριν διεστώτα, τα επίγεια με τα ουράνια, και αναμορφώνει τον Αδάμ στο αρχαίο κάλλος, οικήτορα του Παραδείσου. Ανοίγει την αγκαλιά Του και προσκαλεί όλους τους κοπιώντες και πεφορτισμένους, τους γυμνούς και πενομένους, τους σκυφτούς, κατάκριτους και καταθλιμμένους όλων των εποχών. Γράφει χαρακτηριστικά ο Ιερός Αυγουστίνος: «Διάβασα σπουδαία λόγια μεγάλων φιλοσόφων, αλλά ποτέ κανέναν τους δεν είδα να λέει: Ελάτε κοντά μου όσοι αποκάματε από το βαρύ φορτίο της ζωής και εγώ θα σας αναπαύσω».
Απ' τον φρικτό Γολγοθά αρχίζει η κατάργηση και η εξάλειψη της φθοράς και του θανάτου. Από εδώ πηγάζει η άφεση των πταισμάτων, η συγχώρεση των εγκλημάτων και η ασφαλής ελπίδα της αιωνιότητας. Τα πάντα επαναφέρονται στον προορισμό τους, στην αρχική ομορφιά, στην πρότερη δόξα τους.
Και όλα αυτά συμβαίνουν, γιατί ο Νεκρός του Σταυρού κατήλθε εν τοις κατωτάτοις της γης, ενέπαιξε, επίκρανε και εσκύλευσε τον Άδη, καταργώντας το κράτος του θανάτου. Και ανέστη τριήμερος, συνανα-σταίνοντας τον Αδάμ και τους απογόνους του, ανοίγοντας και πάλι τις κεκλεισμένες πύλες του Παραδείσου.
Το υπερφυές θαύμα της Ανάστασης του Χριστού είναι το μεγαλειωδέστερο που συνέβη και ακούστηκε ποτέ. Το κέντρο των παγκοσμίων γεγονότων, η αρχή και το τέρμα της ιστορίας. Γιατί, αν ο άνθρωπος μπορεί να κερδίσει την αιωνιότητα, γιατί, αν η ψυχή είναι πλασμένη να ζήσει στην τρυφή του Παραδείσου, τότε όλες οι υπαρξιακές και μεταφυσικές αγωνιώδεις αναζητήσεις μονομιάς διαλύονται. Κι όλες οι μέριμνες, τα πάθη, οι εξαρτήσεις, όλα φαντάζουν μικρά και μάταια, ψευδή και κίβδηλα.
Γιατί, αφού το φως της Ανάστασης διασκορπίζει την καταχνιά του θανάτου, τότε αφανίζονται οι σκιές, οι φοβίες και οι ανασφάλειες, τα άγχη και οι καταθλίψεις του σύγχρονου ανθρώπου.
Αυτή η μεγάλη Αλήθεια είναι η πιότερο συκοφαντημένη στην ιστορία της ανθρωπότητας. Σημείο αντιλεγόμενο και πέτρα του σκανδάλου για τους εξουσιαστές και τους σκοταδιστές όλων των εποχών. Δεν μπορούν να δεχτούν αυτή την Αλήθεια, γιατί δεν αντέχουν αυτήν την Αλήθεια. Γιατί θέλουν τους ανθρώπους αδύναμα πλάσματα, σκυφτούς και ταπεινωμένους απ' τα πάθη τους, άβουλους και φοβισμένους, ανδράποδα ελεγχόμενα, με την ψευδαίσθηση της σωτηρίας τους κρεμασμένη σε απατηλές ιδεολογίες, σε φθηνά φιλοσοφικά φληναφήματα και σε αδίστακτους τυφλούς οδηγούς λαοπλάνων εξουσιών.
Η αλήθεια του αναστημένου Χριστού, το φως που πηγάζει από τον κενό τάφο, απελευθερώνει και μεταρσιώνει τον κάθε άνθρωπο και τον οδηγεί να στρέψει την προσοχή του απ' τη σκοτεινή, ερεβώδη και ανήλιαγη πραγματικότητα στην ανέσπερη ημέρα της Βασιλείας του Θεού. Γι' αυτή την αλήθεια ο κορυφαίος των εποχών ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής και λογοτέχνης, Ντοστογιέφσκι διατείνεται: «Πιστεύω ότι δεν υπάρχει τίποτε πιο όμορφο, πιο βαθύ, πιο συμπαθητικό, πιο λογικό, πιο ζωντανό και τέλειο από τον Χριστό... Επιπλέον, αν κάποιος μου απεδείκνυε ότι ο Χριστός δεν ταυτίζεται με την αλήθεια κι ότι, στην πραγματικότητα, η αλήθεια είναι εκτός Χριστού, θα προτιμούσα τότε να παραμείνω με τον Χριστό, παρά να πάω με την αλήθεια…».
Ανέκαθεν, στις πιο σκοτεινές περιόδους της ανθρωπότητας, δόλιοι και φθονεροί προπαγανδιστές προσπαθούσαν να στρέψουν τους λαούς ενάντια στον Χριστό και την αλήθεια του Ευαγγελίου και, όταν αυτό το πετύχαιναν, τότε οι κοινωνίες οδηγούνταν στην παρακμή, το μαράζωμα και τον όλεθρο.
Ας μην τρέφουμε καμιά αμφιβολία. Ό,τι όμορφο και σπουδαίο γέννησε και δημιούργησε ο δυτικός πολιτισμός συνέβη επειδή δομήθηκε πάνω στην πίστη του Ευαγγελίου και στις χριστιανικές αξίες της αγάπης, της δικαιοσύνης, της ισότητας, της αδελφοσύνης και της αλληλεγγύης των ανθρώπων και των κοινωνιών. Το άλικο χρώμα, το κατακόκκινο του αίματος, που στάλαξε απ' τη λογχευθείσα πλευρά του Σταυρωμένου Χριστού, χρωμάτισε και έγινε το σήμα κατατεθέν για την ευγενέστερη και υψηλότερη απ' τις ανθρώπινες αξίες, την αγάπη.
Ας μην αυταπατόμαστε. Στους αποκαλυπτικούς και σκοτεινούς καιρούς που διανύουμε, αργά και βασανιστικά οι εξουσίες επιδιώκουν να εκριζώσουν απ' τις καρδιές των ανθρώπων τα σταυροαναστάσιμα ελπιδοφόρα μηνύματα, να ευτελίσουν και να διαστρέψουν την αλήθεια γύρω από τη μορφή και το λυτρωτικό έργο του Χριστού. Το μόνο, όμως, που πετυχαίνουν είναι να ενσπείρουν το μίσος, τα κτηνώδη πάθη, τα φρικιαστικά εγκλήματα και τους αιμοδιψείς πολέμους απ' άκρου εις άκρον της υφηλίου. Παντού αδιέξοδα. Δεν υπάρχει δρόμος που μπορεί να βαδίσει η ανθρωπότητα χωρίς Θεό. Δεν μπορεί να υπάρξει ζωή χωρίς Θεό. Τα αψευδή Του χείλη μας το διαβεβαίωσαν: «Εγώ ειμί η οδός, η αλήθεια και η ζωή».
Είναι πλέον πασιφανές ότι όσοι επιλέξουν να μείνουν κοντά Του και να έχουν Αυτόν άγκυραν ελπίδος μέχρι τερμάτων αιώνος, έχουν να σηκώσουν τον προσωπικό τους σταυρό και να Τον ακολουθήσουν με τον δικό του μαρτυρικό Γολγοθά ο καθένας. Θα συνεχίσει να συκοφαντείται το Ευαγγέλιο και μαζί του οι πιστοί όλων των εποχών από δολερούς ανθρώπους με υποβολέα τον ίδιο τον αρχέκακο όφι. «Πως μπορείτε να μιλάτε για Χριστό, αφού είστε οι ίδιοι αμαρτωλοί, μικροί και αδύναμοι;» Και το μικρό φύραμα αταλάντευτα, προσευχητικά, καταθέτει ομολογία: «Κύριε, σε Εσένα μπροστά διαρκώς αμαρτάνουμε, αλλά και Εσένα μόνω λατρεύουμε, δεν μάθαμε να προσκυνούμε ξένο Θεό…από την κοιλιά της μάνας μας Εσύ είσαι ο Θεός μας».
Και κάπου εδώ τα χείλη ας σιωπήσουν. «Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία», γιατί ο Βασιλεύς της Δόξης πορεύεται εις το σταυρωθήναι και αποκτανθήναι και δούναι την ψυχήν Αυτού λύτρον αντί πολλών. Γονατίζουμε ευλαβικά εμπρός στο μεγαλείο του Θείου Πάθους και ανοίγουμε της καρδιάς τις αισθήσεις, για να δεχθούμε σαν οσμή ευωδίας πνευματικής τους μελίρρυτους ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας.
Ας συνοδέψουμε νοερά τον Ναζαρηνό διδάσκαλο από το λιθόστρωτο στον Γολγοθά για να εντρυφήσουμε εν πνευματική κατανύξει στη σταυροαναστάσιμη χαρμολύπη, που κυριολεκτικά αναμορφώνει σε βάθος και μεταρσιώνει σε ύψος, όποιον ταπεινά, με θέρμη ψυχής και ελεύθερα ανοίγει την καρδιά του και σαν πνοή αύρας λεπτής, σαν δροσερό αεράκι εαρινού δειλινού δέχεται τον Θεάνθρωπο και Λυτρωτή Ιησού να του απαλύνει τον πόνο, να του γιατρέψει τις πληγές και τα πάθη, να γίνει φίλος του παντοτινά.
