Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ευλογεί προσκυνητές λίγα λεπτά μετά την επίσημη έναρξη της εψήσεως του Αγίου Μύρου. Συγκινημένος αναλύεται σε λυγμούς.
Λίγη ώρα αργότερα, ο επί 30 χρόνια προκαθήμενος των απανταχού Ορθοδόξων, είχε ρίξει στους λέβητες μέρος των συστατικών και ροδοπέταλα, ευλογώντας ταυτόχρονα την έναρξη της τελετής, ενώ στη συνέχεια άναψε τη φωτιά κάτω από τα ειδικά σκεύη.
Η τελετή του Αγίου Μύρου γίνεται ανά 10 χρόνια στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και για να παρασκευαστεί χρησιμοποιούνται συνολικά 57 αρώματα και αιθέρια έλαια μερικά εκ των οποίων πολύ σπάνια.
Ο Πατριάρχης, χθες, ανέγνωσε την ειδική ευχή της επίσημης ανάθεσης της εντολής παρασκευής και εψήσεως του Αγίου Μύρου, προς τον Άρχοντα Μυρεψό Γεώργιο Σάββιτς
Δείτε το βίντεο
Για τις επόμενες δύο ημέρες και σε 24ωρη βάση, οι 10 μυρεψοί θα ελέγχουν την πορεία της παρασκευής του Αγίου Μύρου.
Στη συνέχεια, οι αργυροί λέβητες στους οποίους αποθηκεύεται το Άγιο Μύρο, θα μεταφερθούν στο Μυροφυλάκειο και από εκεί ποσότητές του θα μεταφερθούν στις ανά τον κόσμο Ορθόδοξες Εκκλησίες ώστε να χρησιμοποιηθεί στο μυστήριο του Βαπτίσματος ως ένδειξη της μετάδοσης των δωρεών του Αγίου Πνεύματος στους νεοφώτιστους Ορθοδόξους.
Σύμφωνα με την παράδοση, χθες Κυριακή των Βαΐων, ο Οικουμενικός Πατριάρχης απένειμε τους επίχρυσους σταυρούς διακονίας στους μυρεψούς που θα παρασκευάσουν το Άγιο Μύρο, ενώ σήμερα Μεγάλη Δευτέρα θα ανάψει τη φωτιά κάτω από τους χάλκινους λέβητες, στους οποίους θα γίνει η έψηση. Φέτος, δέκα μυρεψοί θα αναδεύουν τα αρωματικά συστατικά, φυτικής και ζωικής προέλευσης, μέσα στους χάλκινους λέβητες, τους οποίους δώρισαν στο Πατριαρχείο το 1807 οι σαράφηδες (αργυραμοιβοί) της Πόλης.
Για τη διαδικασία της παρασκευής του Αγίου Μύρου μίλησε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο φαρμακοποιός δρ. Γεώργιος Σάββιτς, στον οποίο, το Νοέμβριο του 2021, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος απένειμε το Οφφίκιο του Άρχοντος Μυρεψού της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, προκειμένου να έχει την ευθύνη για την προετοιμασία, την παρασκευή και την έψηση του Αγίου Μύρου.
Το αξίωμα του μυρεψού το κατείχαν στο Βυζάντιο ιατροί και φαρμακοποιοί. Οι ιατροί ασκούσαν «το θεραπευτικό τους έργον στα νοσοκομεία των μονών ή στα ιδιωτικά των ιατρεία», ενώ οι μυρεψοί φαρμακοποιοί παρασκεύαζαν και διέθεταν διάφορα φάρμακα, αρωματικές ουσίες και άλλα παρόμοια στα μυρεψεία ή μυροπωλεία. Σήμερα, μυρεψοί είναι φαρμακοποιοί και χημικοί.
Τα 57 συστατικά και η προετοιμασία για την έψηση του Αγίου Μύρου
Η σύνθεση του Αγίου Μύρου υπάρχει στον επίσημο και οριστικό Πατριαρχικό Κατάλογο, ο οποίος συντάχθηκε το 1890 και ισχύει μέχρι σήμερα. Περιλαμβάνει 57 υλικά τα οποία είναι τα εξής:
- έλαιον καθαρόν, οίνος στίφων μέλας, ανθόνερον αρίστης ποιότητας, ροδόσταμον αρίστης ποιότητας,
- μαστίχη καθαρή, μετζουβί ή κόμμι ευώδες, άμωμον, ξυλαλόη μαβέρτη, πέπερι μακρό, κάρυα αρωματικά,
- φύλλος ινδικός, ξυλοκασία ήτοι αγγέλικα Βοεμίας, στύραξ υγρά, σμύρνα καθαρά, πέπερις, εχινάνθη,
- ξυλοβάλσαμον, άκορος ή κάλαμος ευώδης, ίρις φλωρεντινή, βάκχαρις ή αντ’ αυτής εμπερατόρια (σαφράν),
- αριστολοχία βέρα, καρποβάλσαμον ή κουβέβι, κύπερις, μυρισινόκοκκα, νάρδος κελτική, κασσία μέλαινα ή αντ’ αυτής κασκαρίλια όπερ εστί φλοιός αμπάρεως, βάλανος μυρεψική, καρδάμωμον μικρόν, καρυόφυλλα,
- κιννάμωμον, άσσαρον βέρον, μάκερος Ολλάνδας, τερέβινθος βενετική, ρετσίνη λευκή καθαρά, μυροβάλανον καθαρόν, σάμψυχος ή μαντζουράνα, λάδανος καθαρά, στάχυς νάρδου ινδικού, λίβανος λευκός,
- ζιγγίβερις λευκή, ζαρνάβας, τύλλις, ελένιον. Μετά την έψηση προστίθενται έλαιον κινναμώμου σειλάνικον,
- έλαιον καρυοφύλλων, μοσχοκαρυδέλαιον Ολλάνδας πηκτόν, βάλσαμον Μέκκας ήτοι βαλσαμέλαιον, ροδέλαιον ή έλαιον τριανταφύλλου,
- έλαιον μάκερις, έλαιον κίτρου, έλαιον καρποβαλσάμου, έλαιον σαμψύχου, έλαιον δάφνης, έλαιον δενδρολιβάνου, έλαιον νάρδου ή λεβάντας, μόσχος ινδικός και άμπαρι.
Τα σπανιότερα συστατικά του Αγίου Μύρου
Σύμφωνα με τον δρ. Γεώργιο Σάββιτς υπάρχουν συστατικά τα οποία κάποιες φορές δεν είναι δυνατόν να βρεθούν οπότε χρησιμοποιούνται αποθέματα.
Σε αυτή την κατηγορία ανήκει το αμπέρι και για το λόγο αυτό φέτος θα χρησιμοποιηθεί απόθεμα της προηγούμενης έψησης του 2012. Πρόκειται για προϊόν που αποβάλλει από το στομάχι της η φάλαινα φυσητήρας. Αυτό το υλικό, όταν αποβληθεί από το στομάχι της φάλαινας, επιπλέει στην επιφάνεια της θάλασσας και με το αλάτι και τη θερμοκρασία του ήλιου γίνεται κάποια εσωτερική χημική διεργασία, η οποία του δίνει κάποιο άρωμα.
Ο βασικός του ρόλος είναι ότι είναι προσηλωτικό του αρώματος επάνω στην επιδερμίδα του ανθρώπου, δηλαδή κρατάει το άρωμα αρκετές ώρες και γίνεται αισθητό από αυτόν που το φέρει επάνω του.
Ένα άλλο σπάνιο υλικό, το οποίο επίσης δεν βρέθηκε φέτος και θα χρησιμοποιηθεί κάποιο φυτικό υποκατάστατο, είναι ο μόσχος που προέρχεται από τον αδένα ενός είδους δορκάδας (ζαρκαδιού) που ζει στο Θιβέτ και φαίνεται ότι είναι είδος υπό εξαφάνιση.
H διαδικασία της έψησης του Αγίου Μύρου
Μία ημέρα πριν αρχίσει η διαδικασία της έψησης του Αγίου Μύρου, την Κυριακή των Βαΐων, ο Οικουμενικός Πατριάρχης ευλογεί τους μυρεψούς, απονέμοντας σε αυτούς τους σταυρούς διακονίας.
Ο αριθμός των μυρεψών ποικίλλει κάθε φορά. Φέτος βάσει της Συνοδικής Απόφασης του Πατριαρχείου που εκδόθηκε τον Μάιο του 2021 θα είναι δέκα, οι οποίοι συμπεριλαμβανόμενου και του προϊσταμένου Άρχοντος Μυρεψού, συνιστούν το Σώμα των Κοσμητόρων.
Τη Μεγάλη Δευτέρα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, μετά τη λειτουργία της Προηγιασμένης, όπως ορίζει το τυπικό, ραντίζει με αγιασμό τα υλικά και τα σκεύη, και ανάβει τη φωτιά στους λέβητες.
Όπως αναφέρει ο δρ Σάββιτς για το άναμμα της φωτιάς χρησιμοποιούνται παλαιά εκκλησιαστικά έγγραφα άνευ αξίας καθώς επίσης κατεστραμμένα βιβλία και εικόνες που δεν έχουν καμία ιστορική ή καλλιτεχνική αξία, ενώ η διαλογή τους γίνεται από ιερωμένους, οι οποίοι είναι εξειδικευμένοι στην ιστορία εκκλησιαστικής τέχνης.
Σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας της παρασκευής του Αγίου Μύρου, δηλαδή από τη Μεγάλη Δευτέρα έως τη Μεγάλη Τετάρτη, ο Πατριάρχης, μητροπολίτες και κληρικοί εναλλάσσονται στην ανάγνωση κεφαλαίων του Ευαγγελίου και περικοπών της Καινής Διαθήκης.
Συνήθως παρασκευάζεται ποσότητα 400-500 λίτρων, αλλά φέτος θα παρασκευαστούν περίπου 350 λίτρα Αγίου Μύρου, διότι υπάρχει απόθεμα από την προηγούμενη έψηση στο Μυροφυλάκιο. Το Άγιο Μύρο αποστέλλεται κατόπιν αιτήματος στις Ορθόδοξες Μητροπόλεις προκειμένου να χρησιμοποιηθεί στις βαπτίσεις και στο καθαγιασμό της Αγίας Τράπεζας στα θυρανοίξια ναών. Επίσης χρησιμοποιείται και κατά το Μυστήριο του Χρίσματος σε χριστιανούς άλλων δογμάτων που ασπάζονται την Ορθοδοξία. Στο παρελθόν, όταν υπήρχαν Ορθόδοξοι βασιλείς και αυτοκράτορες, χρησιμοποιούταν κατά τις τελετές στέψης.
