Χειμαρρώδης εν μέσω πολέμου στην Ουκρανία η συνέντευξη του Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα στο Orthodoxie.com.
Το Νο2 του Πατριαρχείου Μόσχας διεμήνυσε: “Δεν περιμένουμε τίποτα από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Ας απαντήσει για τα έργα του στην Εσχάτη Κρίση και στο δικαστήριο της εκκλησιαστικής ιστορίας. Αυτή είναι η δουλειά του, η ευθύνη του. Δεν μας αφορά καθόλου τώρα. Έχουμε διακόψει την κοινωνία με τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και για εμάς τα προβλήματα που δημιουργεί δεν είναι προβλήματα.”
Όπως αναμενόταν το μεγαλύτερο μέρος όσων είπε περιστρέφονται γύρω από το ουκρανικό εκκλησιαστικό ζήτημα που έχει διχάσει την Εκκλησία.
“Υπάρχουν ακόμη μερικοί αφελείς και ανίκανοι στον ελληνικό κόσμο που πιστεύουν ότι η Μόσχα κρατά με το ζόρι την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας στη δικαιοδοσία της. Άκου, πώς μπορούμε να την κρατήσουμε με το ζόρι, τι μέσα έχουμε για αυτό; Δεν υπάρχουν κονδύλια. Δεν μπορούμε να έρθουμε ούτε στην Ουκρανία. Για παράδειγμα, μου έχουν απαγορεύσει την είσοδο εκεί για σχεδόν δέκα χρόνια - έτσι αποφάσισε ο πρώην πρόεδρος αυτής της χώρας, κ. Ποροσένκο (...) Εάν η κανονική Εκκλησία της Ουκρανίας ήθελε αυτοκεφαλία και ζητούσε από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, θα υπήρχε κάποια διαδικασία που πιθανότατα θα οδηγούσε σε αυτοκεφαλία - δεν ξέρω, είναι δύσκολο να μαντέψω τώρα. Αλλά η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας δεν το θέλει αυτό. Ο ουκρανικός λαός θέλει να μείνει με τον ρωσικό λαό. Και αυτό δεν είναι πολιτικό ζήτημα, αλλά εκκλησιαστικό. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συγχέεται με την πολιτική, γιατί οι πολιτικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας μπορεί να είναι οτιδήποτε, αλλά η βούληση του εκκλησιαστικού λαού είναι να διατηρήσει την ενότητα” ανέφερε.
Είπε ακόμη πως ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος πίστευε ότι ολόκληρη η Εκκλησία της Ουκρανίας θα υπαγόταν αμέσως σε αυτόν τον «Τόμο», ενώ μόνο οι σχισματικοί υπάγονταν σε αυτόν, επειδή το είχαν ανάγκη για πολιτικούς λόγους.
“Για κάποιο λόγο, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως αποφάσισε ότι μπορούσε να ζει με τους δικούς του κανόνες, ενώ οι άλλες Εκκλησίες έπρεπε μόνο να υπακούουν, να σκύβουν ταπεινά το λαιμό τους και να αναγνωρίζουν τις θείες και αποστολικές αρετές του Οικουμενικού Πατριαρχείου, για τις οποίες δεν είχαμε ξανακούσει. Ξαφνικά «εμφανίστηκαν» και ξαφνικά «αποδείχτηκε» ότι για τριακόσια χρόνια ζούσαμε με την ψευδή εντύπωση ότι η Μητρόπολη του Κιέβου ήταν μέρος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησία” προσθέτει.
“Προειδοποιήσαμε τον Οικουμενικό Πατριάρχη ότι αυτή η περιπέτεια δεν θα οδηγήσει σε τίποτα καλό, γιατί γνωρίζουμε τη διάθεση του ουκρανικού λαού, αλλά δεν το έκανε. Ζει στο «φρούριο στο Φανάρι» του και απομονώνεται από τον πραγματικό κόσμο, από την πραγματική εκκλησιαστική ζωή. Ακούει ορισμένους συμβούλους που είτε είναι πολιτικοποιημένοι είτε είναι κάποιου είδους τυχοδιώκτες. Δίνουν στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο ψευδή στοιχεία. Όταν τον επισκέφθηκε ο Πατριάρχης Κύριλλος στα τέλη Αυγούστου 2018, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος εξέφρασε ψευδείς πληροφορίες που λαμβάνει από τους...ειδικούς του. Με βάση αυτά τα δεδομένα, έκανε ό,τι έκανε. Και μετά όλα κύλησαν σαν χιονόμπαλα.” ανέφερε ακόμη.
Σχετικά με την προσφάτως διαμορφωθείσα κατάσταση στην Αφρική σημειώνει:
“Νομίζω ότι ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας αναγκάστηκε να πάρει μια τέτοια απόφαση. Ήταν μια αναγκαστική απόφαση. Ξέρω ότι τον εκβίασαν, τον απείλησαν. Δεν θα πω ποιος και τι, αλλά έχουμε τέτοιες πληροφορίες. Ως εκ τούτου, αντιλαμβάνομαι με μεγάλη λύπη ότι ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας πήρε μια τέτοια θέση. Υποθέτω ότι δεν το έκανε πρόθυμα. Αλλά αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για αυτό που συνέβη. Έχει επανειλημμένα δηλώσει και εκφράσει τη νέα του θέση. Επομένως, μετά από δύο χρόνια υπομονετικής και ταπεινής αναμονής, πήραμε μια δύσκολη και αναγκαστική απόφαση: να δεχτούμε αυτούς τους κληρικούς στη Ρωσική Εκκλησία και να δημιουργήσουμε γι' αυτούς, καθώς και τους ρωσόφωνους πιστούς της Αφρικής, από τους οποίους υπάρχουν πολλοί, Πατριαρχική Εξαρχία”
Και συνεχίζει καταγγέλοντας πως ήδη εκκολάπτονται σχέδια για να αναδημιουργηθεί ένα είδος «πενταρχίας».
Συγκεκριμένα τονίζει:
“Στη βυζαντινή εποχή υπήρχε η έννοια της πενταρχίας, όταν πίστευαν ότι την Εκκλησία διοικούσαν πέντε Πατριάρχες: Ρώμη, Κωνσταντινούπολη, Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια, Ιερουσαλήμ. Στη συνέχεια, μετά τη ρήξη με τον Πάπα, η πενταρχία εξαφανίστηκε. Τώρα λένε: ας υπάρχει Κύπριος Προκαθήμενος αντί για Ρωμαίος, και τότε η πενταρχία θα φαίνεται να ξαναδημιουργείται. Υποτίθεται ότι αυτοί οι πέντε αρχηγοί των Εκκλησιών θα συγκεντρωθούν και θα καταδικάσουν τη Ρωσική Εκκλησία, τον Πατριάρχη Μόσχας...
Πρώτον, αυτό δεν θα συμβεί, γιατί δεν θέλουν όλοι να συμμετέχουν σε μια τέτοια «πενταρχία». Δεύτερον, δημιουργείται κάποιο εντελώς νέο εκκλησιολογικό μοντέλο, στο οποίο θα υπάρχουν Εκκλησίες «πρώτης τάξης» και Εκκλησίες «δεύτερης τάξης»; Να δούμε τι άλλο θα βγάλει το Φανάρι, τι άλλες θεολογικές ή εκκλησιολογικές φαντασιώσεις θα μας προσφέρουν”
Τέλος σε ρώτημα αν
“Είναι ακόμα δυνατόν να ελπίζουμε ότι όλες οι Ορθόδοξες Εκκλησίες θα καθίσουν μαζί στο ίδιο τραπέζι διαπραγματεύσεων για να επιλύσουν από κοινού όλα τα καυτά ζητήματα, όπως το ουκρανικό ή το μακεδονικό;”
απαντάει:
“Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων καλεί όλες τις Τοπικές Εκκλησίες που επιθυμούν να συμμετάσχουν στη συζήτηση για να γίνει μια αδελφική συζήτηση για τα συσσωρευμένα ζητήματα. Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως καλεί τους υποστηρικτές του, ομοϊδεάτες του, για να επιβάλει βίαια τη θέλησή του σε άλλες Εκκλησίες. Αλλά αυτό δεν θα λειτουργήσει, καθώς δεν έχει ήδη συμβεί στην Ουκρανία. Εάν δεν λειτούργησε στην Ουκρανία, τότε δεν θα λειτουργήσει σε άλλα μέρη. Αυτό είναι απλώς αφελής και λανθασμένη σκέψη, η οποία, δυστυχώς, οδηγεί σε πολύ θλιβερά αποτελέσματα”.
Ιερά Σύνοδος
Κι ενώ ο Μητροπολίτης της Ρωσικής Εκκλησίας δηλώνιε όλα αυτά η Ελλαδική Εκκλησία παίρνει ξεκάθαρη θέση υπερ της νέας ουκρανικη΄ς εκκλησίας.
Όπως μας ενημερώνει το γραφείο τύπου της Ιεράς Συνόδου:
Ἐπιστολή πρός τόν Μακαριώτατο Μητροπολίτη Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας κ. Ἐπιφάνιο, ἀπέστειλε σήμερα μέσῳ ἠλεκτρονικοῦ ταχυδρομείου ὁ Μακαριώτατος Πρόεδρος της Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμος, διά τῆς ὁποίας ἀφ’ ἑνός ἐκφράζει τήν συμπαράσταση καί συμπάθεια τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος πρός τόν εὐσεβῆ Ὀρθόδοξο Λαό τῆς Οὐκρανίας, ὁ ὁποῖος ὑποφέρει ἀπό τήν πολεμική ἐπίθεση τῶν ρωσικῶν στρατευμάτων καί ἀφ᾿ ἑτέρου δηλώνει τήν πρόθυμη ἀρωγή καί ἀλληλεγγύη τῆς ἐν Ἑλλάδι Ἐκκλησίας σέ ἀνθρωπιστική βοήθεια πού θά ζητηθεῖ ἐκ μέρους τῆς ἀδελφῆς Ὀρθοδόξου ἐν Οὐκρανίᾳ Ἐκκλησίας.
Τό ἀκριβές περιεχόμενο τῆς Πρωθιεραρχικῆς καί Συνοδικῆς Ἐπιστολῆς εἶναι τό ἑξῆς:
«Μακαριώτατε Μητροπολῖτα Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ λίαν ἀγαπητέ καί περιπόθητε ἀδελφέ καί συλλειτουργέ τῆς ἡμῶν Μετριότητος, κύριε Ἐπιφάνιε, τήν Ὑμετέραν Μακαριότητα ἐν Κυρίῳ κατασπαζόμενοι ὑπερήδιστα προσαγορεύομεν.
Ἐν προσευχῇ ἀδιαλείπτῳ καί συνοχῇ καρδίας παρακολουθοῦμεν μετά πολλῆς προσοχῆς ὅσα κατ᾿ αὐτάς τάς ἡμέρας τεκταίνονται εἰς Οὐκρανίαν, ἐκ τῆς πολεμικῆς ἐπιθέσεως καί τῆς βιαίας εἰσβολῆς τῶν ρωσικῶν στρατευμάτων.
Συμπάσχοντες μετά τοῦ εὐσεβοῦς Ὀρθοδόξου Λαοῦ τῆς Οὐκρανίας κατά τήν νέαν ταύτην ἀργαλέαν δοκιμασίαν καί ἐκφράζοντες τήν ἐκ καρδίας ἀδελφικήν ἡμῶν συναντίληψιν πρός τήν Ὑμετέραν σεβασμίαν Μακαριότητα, δηλοῦμεν ἐν ταὐτῷ καί τόν θαυμασμόν ἡμῶν πρός τό ἀκμαῖον καί ἀδούλωτον φρόνημα τοῦ Οὐκρανικοῦ Λαοῦ. Ὁλοψύχως δέ εὐχόμεθα καί προσευχόμεθα πρός τόν φιλάνθρωπον Θεόν διά τόν φωτισμόν τῶν ἀρξαμένων τήν πολεμικήν ταύτην ἐπιδρομήν καί τήν ἀναθεώρησιν τῶν ἀποφάσεών των, ἵνα ἐπιλέξωσι τήν ὁδόν τῆς εἰρηνικῆς ἐπιλύσεως τῶν ὑπαρχουσῶν διαφορῶν μεταξύ τῶν δύο λαῶν, τοῦ ρωσικοῦ καί τοῦ οὐκρανικοῦ, ὡς ἐχόντων κατά τήν πλειονοψηφίαν αὐτῶν τήν κοινήν Ὀρθόδοξον πίστιν τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας.
Ὅθεν, συλλυπούμενοι Ὑμῖν καί τῷ μαρτυρικῷ λαῷ τῶν Ὀρθοδόξων Οὐκρανῶν, τασσόμεθα ἀλληλέγγυοι πρός Ὑμᾶς καί διαβεβαιοῦμεν περί τῆς ἀμερίστου συμπαραστάσεως καί παντοειδοῦς βοηθείας τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος πρός τήν χειμαζομένην ἀδελφήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν τῆς Οὐκρανίας. Ἤδη ἔχομεν θέσει ἁπάσας τάς δομάς τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν εἰς τήν διάθεσιν τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας διά τήν φιλοξενίαν, ἐάν τοῦτο ἀπαιτηθῇ, τῶν ἐξ Οὐκρανίας προσφύγων.
Ἐπί δέ τούτοις, θερμήν ἀναπέμπομεν τήν ἱκεσίαν πρός τόν Ἄρχοντα τῆς εἰρήνης ἵνα καταπαύσῃ τόν κλύδωνα τόν διασαλεύοντα, ὡς μή ὤφειλε, τήν φιλτάτην Πατρίδα Ὑμῶν καί κατασπαζόμενοι τήν Ὑμετέραν περισπούδαστον Μακαριότητα φιλήματι ἁγίῳ, διατελοῦμεν μετά βαθείας ἀδελφικῆς ἀγάπης
Ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός
† Ὁ Ἀθηνῶν Ἱερῶνυμος, Πρόεδρος»