Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος αναφέρθηκε στη χορήγηση της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ουκρανίας μέσω ενός μηνύματος, με αφορμή την 29η επέτειο ενθρόνισής του.
Μιλώντας στο Κυπριακό κανάλι RIK, ο Οικουμενικός Πατριάρχης δήλωσε ότι “στο πλαίσιο της ευθύνης μου για τη σταθερότητα και την ενότητα της Ορθοδοξίας, περιλαμβάνεται η παραχώρηση της Αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας. Αυτό συνέβη με την απόλυτη βεβαιότητα ότι έτσι αποκαθίσταται η κανονική τάξη και ότι η εκκλησιαστική ζωή στην Ουκρανία επηρεάζεται ευεργετικά. Η αμφισβήτηση της κανονικής παράδοσης και των βασικών εκκλησιαστικών αρχών στο όνομα των εξω εκκλησιαστικών συμφερόντων, κλονίζει τα θεμέλια της εκκλησιαστικής ενότητας και μετατρέπει την Ορθόδοξη Εκκλησία σε ένα κοσμικό ίδρυμα, μια συνομοσπονδία όπου το άτομο κυριαρχεί τώρα σε βάρος του συνόλου, εις βάρος της λειτουργίας ολόκληρου του σώματος της Εκκλησίας."
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης πρόσθεσε ότι η αναγνώριση της Ουκρανικής Αυτοκεφαλίας από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρο, τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδας και πρόσφατα μόλις πριν από λίγες μέρες, από τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου, «αποτελεί ουσιαστική συμβολή στην αιτία της ενότητας της Ορθοδοξίας ως πρακτική συνέπεια και έκφραση της εκκλησιολογίας της».
Τόνισε ότι «η ουκρανική αυτοκεφαλία είναι μια οριστική εκκλησιαστική εκδήλωση και η μόνη εκκλησιολογικά συνεπής στάση είναι η αναγνώρισή της από τους Ορθόδοξους Προκαθημένους Αδελφούς, όπως συνέβη με την Αυτοκεφαλία όλων των νεότερων αδελφών Ορθόδοξων Εκκλησιών, από την Εκκλησία της Ρωσίας.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έκανε ειδική αναφορά στο μήνυμά του προς τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο της Κύπρου, με τον οποίο, όπως είπε, μοιράζονται κοινά οράματα.
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο Οικουμενικός Πατριάρχης, «η άρνηση του διαλόγου και η άγονη εσωστρέφεια φαινομενικά για να σωθεί η καθαρότητα της παράδοσης, ευνοούν την ανάπτυξη φονταμενταλιστικών τάσεων στο σώμα της Ορθοδοξίας».
Αναφερόμενος στην πρόσφατη απόφαση του Αρχιεπισκόπου Κύπρου για την αναγνώριση της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας, τόνισε ότι «οι διαφορές για την απόφασή του να αναγνωρίσει επίσημα την Αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας από αδελφούς Επσικόπους της Εκκλησίας της Κύπρου, αποκαλύπτουν όχι την ευαισθησία τους, για την φυσιολογική τάξη και την ενότητα της Ορθοδοξίας, αλλά μάλλον την αδιαφορία τους προς αυτά για χάρη άλλων σκοπιμοτήτων. Τους υπενθυμίζουμε - αδελφικά - τον καθοριστικό ρόλο που διαδραμάτισε το Οικουμενικό Πατριαρχείο κατά τα έτη 2005, 2006 κατόπιν πρόσκλησης και αίτησης της Εκκλησίας της Κύπρου να διευθετήσουν, σύμφωνα με τους τακτικούς θεσμούς, το ζήτημα της διαδοχής του άρρωστου Αρχιεπισκόπου Κύπρου».
Ο πρωταρχικός συντονιστικός και διαμεσολαβητικός ρόλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι αναντικατάστατος και απολύτως απαραίτητος, κατέληξε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Σάλος στην Κύπρο
Στο μεταξύ οι αντιδράσεις στην εκκλησιαστική ζωή της Κύπρου συνεχίζονται. Τελευταίες τοποθετήσεις αυτές των Μητροπολιτών Ταμασού και Κύκκου που στηλιτεύουν την αυθαιρεσία του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, ο οποίος αγνόησε την Ιερά Σύνοδο. Ο ίδιος ο κ. Χρυσόστομος μάλιστα είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Επιφάνιο και τον προσκάλεσε στην Κύπρο!!!
Τα ολέθρια επακόλουθα από την αθέτηση του Συνοδικού συστήματος της Εκκλησίας, επίσης, έθεσε επί τάπητος και η Μητρόπολη Πειραιώς σε ανακοίνωσή της με αφορμή τα δρώμενα της Κύπρου.
Αναλυτικά το Γραφείο Αιρέσεων και Παραθρησκειών της Μητροπόλεως αναφέρει:
Η αιφνιδιαστική μνημόνευση από τον Μακ. Αρχιεπίσκοπο Κύπρου κ. Χρυσόστομο το Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2020, κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας στην Ιερά Μονή της Παναγίας της Χρυσορροϊάτισσας, του σχισματικού και αχειροτόνητου «αρχιεπισκόπου» Επιφανίου, της λεγομένης «Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας», έφερε ξανά στην εκκλησιαστική επικαιρότητα το ζήτημα του ουκρανικού Αυτοκεφάλου.
Πρόκειται για ένα παγκοσμίων διαστάσεων εκκλησιαστικό ζήτημα, που επέφερε λίαν επώδυνο και δυσθεράπευτο τραύμα στο σώμα της Εκκλησίας, με ολέθριες συνέπειες για την ενότητα της οικουμενικής Ορθοδοξίας. Ένα ζήτημα που εξακολουθεί να υφίσταται εδώ και τρία σχεδόν χρόνια, (από τον Ιανουάριο του 2018 και εντεύθεν), το οποίο επιζητεί την θεραπεία του και το οποίο σίγουρα δεν επιλύεται με αυθαίρετες και μονομερείς ενέργειες Προκαθημένων, αλλά μόνον με Πανορθόδοξη Σύνοδο.
Η μνημόνευση αυτή προκάλεσε, (και δικαίως), την σφοδρότατη αντίδραση, τεσσάρων Επισκόπων από την Εκκλησία της Κύπρου, των Μητροπολιτών Λεμεσού Αθανασίου, Κύκκου Νικηφόρου και Ταμασού Ησαΐα και του Επισκόπου Αμαθούντος Νικολάου, οι οποίοι με ανοικτή επιστολή τους καλούν τον Μακαριότατο «να προβεί άμεσα σε ανάκληση της αντικανονικής και άκυρης αυτής Πράξης του», ενώ παράλληλα ζητούν «σύγκληση της Ιεράς ημών Συνόδου, προκειμένου να επιληφθεί του θέματος αυτού και να αποφασίσει ανάλογα». Ενδεικτική του εκρηκτικού κλίματος που δημιουργήθηκε στην Εκκλησία της μεγαλονήσου είναι η πρόσφατη, (29.10.2020), δήλωσή του Μητροπολίτου Ταμασού Ησαΐα στην τηλεοπτική κάμερα του ΡΙΚ, ότι η ενέργεια του Αρχιεπισκόπου είναι «πράξη πονηρή, ύποπτη και καταστροφική». Και ότι: «Ζούμε μία από τις χειρότερες θεσμικές κρίσεις στην ιστορία της εκκλησίας. Ζούμε ένα σχίσμα το οποίο προκάλεσε η ενέργεια του Μακαριοτάτου».
Έχουμε ήδη αναφερθεί σε παλαιότερες ανακοινώσεις μας γύρω από το ζήτημα του ουκρανικού Αυτοκεφάλου, όπου εκθέσαμε συνοπτικά τις κυριότερες παραμέτρους του και τονίσαμε την αντικανονικότητα της χορηγήσεως της εν λόγω Αυτοκεφαλίας με βάση τους Ιερούς Κανόνες, αλλά και τα ολέθρια επακόλουθά του με κυριότερο την δημιουργία σχίσματος πανορθοδόξων διαστάσεων. Επί πλέον στην πολυθεματική Ημερίδα που διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολις Πειραιώς σε συνεργασία με την «Σύναξη για την Ορθοδοξία» και την «Εστία Πατερικών Μελετών» τον Μάιο, του 2019, στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας με γενικό θέμα «Η Ορθοδοξία απέναντι στη σύγχρονη άρνηση», ένα από τα θέματα της Ημερίδας αφορούσε το ουκρανικό ζήτημα. Μνημονεύουμε ακόμη την εξαίρετη επιστολή των τεσσάρων Μητροπολιτών, Δρυϊνουπόλεως και Κονίτσης κ. Ανδρέα, Πειραιώς κ. Σεραφείμ, Κυθήρων κ. Σεραφείμ και Αιτωλοακαρνανίας κ. Κοσμά, η οποία αποδεικνύει με αδιάσειστες ιεροκανονικές και ιστορικές μαρτυρίες και με άριστα επιχειρήματα, ότι το εν λόγω Αυτοκέφαλο είναι άκυρο, συντρίβοντας και κονιορτοποιώντας κάθε αντίρρηση.
Τονίσαμε ακόμη ότι μια σημαντική παράμετρος του θέματος αποτελεί το γεγονός ότι το ουκρανικό Αυτοκέφαλο προωθήθηκε και επιβλήθηκε για να εξυπηρετηθούν γεωπολιτικοί και στρατηγικοί στόχοι των δυτικών κυβερνήσεων και ιδιαίτερα των Η.Π.Α., η οποία επιδιώκει να αποσπάσει ολοκληρωτικά, (πολιτικά, οικονομικά και εκκλησιαστικά), την Ουκρανία από την σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Είναι άλλωστε ευρέως γνωστές οι παρεμβάσεις της αμερικανικής κυβέρνησης για τη χορήγηση της Αυτοκεφαλίας στις σχισματικές ομάδες της πολύπαθης Ουκρανίας.
Με αφορμή την αναζωπύρωση του εν λόγω, μέχρι στιγμής, άλυτου προβλήματος θεωρήσαμε αναγκαίο να επανέλθουμε και πάλι, πρώτον μεν για να υπενθυμίσουμε ορισμένες αλήθειες, τις οποίες όμως επιμένει, εθελοτυφλώντας, να αγνοεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ορισμένοι ακόμη Προκαθήμενοι και Επίσκοποι και δεύτερον για να υπογραμμίσουμε για μια ακόμη φορά, ότι η μόνη λύση του προβλήματος είναι η σύγκληση Πανορθοδόξου Συνόδου.
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν ισχύει κανενός είδους πρωτείο εξουσίας από καμιά Εκκλησία, ούτε και από αυτό το ίδιο το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στο οποίο αναγνωρίζονται, (επί τη βάσει του 28ου Ιερού Κανόνος της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου), μόνο πρεσβεία τιμής. Τα πρεσβεία τιμής του Οικουμενικού Πατριαρχείου υφίστανται και ασκούνται αποκλειστικά στα πλαίσια του αγιοπνευματικού Συνοδικού Συστήματος της κοινωνίας των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών και όχι έξω και πάνω από αυτό. Συνίστανται κυρίως στον συντονισμό των Ορθοδόξων Εκκλησιών σε κρίσιμα θέματα διορθοδόξου ενδιαφέροντος, στην προεδρία των διορθοδόξων και πανορθοδόξων συναντήσεων και Συνόδων και στην έκφραση και υλοποίηση των αποφάσεων που έχουν ληφθεί μετά από πανορθόδοξη διαβούλευση. Η παρερμηνεία και η απόπειρα μετατροπής των πρεσβείων τιμής σε πρωτείο εξουσίας αλλοιώνει την Ορθόδοξη εκκλησιολογία και την οδηγεί σε Παπισμό με ολέθριες συνέπειες.
Ο εκάστοτε Οικουμενικός Πατριάρχης δεν είναι «πρώτος άνευ ίσων», αλλά «πρώτος μεταξύ ίσων». Το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει το δικαίωμα της εκχωρήσεως Αυτοκεφαλίας και η Εκκλησία κάθε έθνους έχει το δικαίωμα ανυψώσεώς της σε Αυτοκέφαλη, μόνο όμως υπό σαφείς και αυστηρές προϋποθέσεις, τις οποίες έχει καθορίσει η εκκλησιαστική Παράδοση και είναι συνεπείς με την Ορθόδοξη εκκλησιολογία και την κανονική Τάξη. Οι προϋποθέσεις αυτές δυστυχώς δεν τηρήθηκαν στην παρούσα περίπτωση, διότι η απόδοση της Αυτοκεφαλίας πραγματοποιήθηκε με μονομερή απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, χωρίς να προηγηθεί Πανορθόδοξη Σύνοδος και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη όλων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών. Τιμούμε και σεβόμαστε το Οικουμενικό Πατριαρχείο, όταν αυτό αληθεύει εν αγάπη. Θλιβόμαστε όμως, διότι σήμερα το βλέπουμε, λόγω της λανθασμένης επιλογής της ηγεσίας Του, να κινδυνεύει να βρεθεί απομονωμένο και να απολέσει το συντονιστικό Του ρόλο στις διορθόδοξες σχέσεις και την έκφραση και υλοποίηση της βούλησης των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών. Η περαιτέρω επιμονή στις λανθασμένες επιλογές του μόνο δυσμενέστερες συνέπειες θα έχει για τον Οικουμενικό Θρόνο.
Ιδιαιτέρως, στην περίπτωση του Ουκρανικού «Αυτοκεφάλου», όπως πολύ ορθά έχει επισημανθεί, «είναι εντελώς ανεδαφικό να ισχυρίζεται κάποιος, ότι επιτυγχάνεται η ενότης της Εκκλησίας με την ‘αποκατάστασιν’ και είσοδον εις Αυτήν αμεταμελήτων καθηρημένων, αναθεματισμένων και αχειροτονήτων, παρασυναγώγων και σχισματικών προσώπων, με φερομένας ‘ενοριακάς συναθροίσεις’ και την ιδίαν στιγμήν αυτό το γεγονός κατ’ ορθήν εφαρμογήν των Ι΄ και ΙΑ΄ ιερών Κανόνων των Αγίων Αποστόλων, επαναληφθέντος του περιεχομένου αυτών υπό του Β΄ ιερού Κανόνος της εν Αντοχεία Συνόδου κυρωθείσης ονομαστικώς υπό του Β΄ Κανόνος της Αγίας Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, να οδηγή εις διακοπήν της εκκλησιαστικής κοινωνίας την κανονικήν Ουκρανικήν Ορθόδοξον Εκκλησίαν υπό τον Μητροπολίτην Ονούφριον».
Είναι εξαιρετικά θλιβερό να διαπιστώνουμε ότι ενώ παλαιότερα, σε πείσμα των πολιτικών συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων και σε εξαιρετικά δύσκολες εποχές, ο Οικουμενικός Θρόνος με τους Αγίους Πατριάρχες Του αγωνιζόταν για την ενότητα των ρωσικών λαών υπό μία πνευματική και εκκλησιαστική διοίκηση, σήμερα ενδίδει στις υπερατλαντικές πιέσεις και προσπαθεί βίαια να τους χωρίσει, εμπλέκοντας την Ορθόδοξη Εκκλησία στα γεωπολιτικά συμφέροντα και μετατρέποντας την Εκκλησία του Χριστού σε μέρος των γεωπολιτικών στόχων. Η αναγνώριση της Αυτοκεφαλίας εκ μέρους της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Πατριαρχείου της Αλεξανδρείας χωρίς πανορθόδοξη απόφαση όχι μόνο δεν συνέβαλε στην αποκατάσταση της ενότητος της οικουμενικής Ορθοδοξίας, αλλά βάθυνε ακόμη περισσότερο το υφιστάμενο σχίσμα και την διαίρεση.
Ο Τόμος Αυτοκεφαλίας ο οποίος δόθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο στο νέο σχισματικό μόρφωμα, (υπό τον νεοεκλεγέντα «Μητροπολίτη» Επιφάνιο), που προέκυψε από την λεγομένη «Ενωτική Σύνοδο», που πραγματοποιήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018 στο Κίεβο, είναι άκυρος και συνιστά κατάφωρη παραβίαση του Συνοδικού Συστήματος, (σε πανορθόδοξο επίπεδο), των Ιερών Κανόνων και της διαχρονικής εκκλησιαστικής πράξεως. Γι’ αυτό και δεν έγινε αποδεκτή από την συντριπτική πλειοψηφία των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, οι οποίες αναγνωρίζουν ως μόνον κανονικό Μητροπολίτη της Εκκλησίας της Ουκρανίας τον κ. Ονούφριο.
Ανάλογη, αλλά και ξεκάθαρη παραβίαση του Συνοδικού Συστήματος, (σε επίπεδο τοπικών Εκκλησιών), διαπιστώνουμε και στην προκειμένη περίπτωση της άκαιρης και αντικανονικής μνημονεύσεως του Επιφανίου από τον Μακ. κ. Χρυσόστομο. Και πολύ ορθώς και δικαίως οι τέσσαρες Μητροπολίτες της Κύπρου στην ανοικτή τους επιστολή επισημαίνουν τόσο την παραβίαση του Συνοδικού Συστήματος, όσο και την ανάγκη εκτάκτου συγκλήσεως της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου.
Ο Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας Καθηγητής κ. Χρήστος Οικονόμου, κλήθηκε να σχολιάσει την απερίσκεπτη αυτή ενέργεια του μακ. κ. Χρυσοστόμου στο κεντρικό δελτίο Ειδήσεων του ΑΝΤ1 Κύπρου. Όπως μας πληροφορεί το ιστολόγιο Ρομφαία: «Ο κ. Οικονόμου επεσήμανε εμφαντικά ότι η ενέργεια αυτή είναι αντιεκκλησιαστική και αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των Ιερών Κανόνων και του Συνοδικού Συστήματος της Εκκλησίας. Την χαρακτήρισε, μάλιστα, άκυρη, άκαιρη και εθνικά επιζήμια και υπογράμμισε ότι θα πρέπει να ανακληθεί άμεσα και να συγκληθεί προς τούτο η Ιερά Σύνοδος προκειμένου να επιληφθεί του θέματος αυτού και να αποφασίσει ανάλογα» (Ιστ. Ρομφαία).
Η Εκκλησία της Ρωσίας, όπως ήταν φυσικό, αντέδρασε άμεσα, δια του Μητροπολίτου Βολοκολάμσκ κ. Ιλαρίωνα, ο οποίος, αφού εξέφρασε την έκπληξή του και τη λύπη του για το τραγικό γεγονός, προανήγγειλε την διακοπή κοινωνίας του Πατριαρχείου Μόσχας και με την Εκκλησία της Κύπρου.
Η άστοχη αυτή ενέργεια του Mακ. κ. Χρυσοστόμου ενέχει και άλλες σοβαρές εθνικές παραμέτρους, τις οποίες, όπως φαίνεται, δεν τις «ζύγισε» καλά ο Μακαριώτατος. Ο έγκριτος δημοσιογράφος και εκκλησιαστικός αναλυτής κ. Γ. Παπαθανασόπουλος έγραψε: «Το ζήτημα της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας είναι ουσιαστικά γεωπολιτικό και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, έως τις 24/10/2020, δεν ήθελε να ακολουθήσει τον Οικ. Πατριάρχη στην αναγνώριση του Επιφανίου. Γνωρίζει ότι το Φανάρι πιστεύει ότι είναι προς όφελός του να ταυτίζεται με τα γεωπολιτικά συμφέροντα του Βατικανού, των ΗΠΑ και της ΕΕ και ότι αυτή η λογική δεν ισχύει για την Κύπρο. Ο κ. Χρυσόστομος γνωρίζει επίσης πολύ καλά ότι για το εθνικό θέμα η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να διατηρεί ισορροπίες και να έχει καλές σχέσεις με τη Δύση και με τη Ρωσία. Γνωρίζει ακόμη πως αν η Κυπριακή Δημοκρατία παραμένει ανεξάρτητο κράτος και μέλος ισότιμο της ΕΕ οφείλεται και στη Ρωσία. Το 2004 ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος, ως Μητροπολίτης Πάφου, ήταν προεδρεύων της Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου, λόγω της ασθενείας του Αρχιεπισκόπου. Τότε με μήνυμά του προς τον Πατριάρχη Μόσχας Αλέξιο, τον παρακαλούσε να ζητήσει από τον Πρόεδρο Πούτιν, η χώρα του να ασκήσει βέτο στον ΟΗΕ και να μην περάσει ως απόφαση του Οργανισμού το σχέδιο Ανάν, που προωθούσαν οι Δυτικές Μεγάλες Δυνάμεις. Πράγματι η Ρωσία πρόβαλε τότε βέτο….Η ενέργεια της 24ης Οκτωβρίου 2020 του Αρχιεπισκόπου Κύπρου προβληματίζει έντονα όλους όσοι βλέπουν την σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας επιθετικότητα της Τουρκίας και θέλουν να υπάρχει υποστήριξη προς Αυτήν όλων των Κρατών, ανεξάρτητα από τις μεταξύ τους διαφορές» (Ιστ. Ακτίνες)!
Κλείνουμε την ανακοίνωσή μας, εκφράζοντας την πεποίθηση πως η βεβιασμένη, αντικανονική και εθνικά επιβλαβής αυτή ενέργεια του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, είναι προϊόν πίεσης από διεθνή κέντρα, τα οποία θέλουν μια Ορθοδοξία αποδυναμωμένη, διαιρεμένη, διχασμένη και ανίσχυρη να επιτελέσει την υψηλή σωστική της αποστολή στον Ορθόδοξο κόσμο. Μια Ορθοδοξία, η οποία δεν θα στέκεται σοβαρό εμπόδιο στα σύγχρονα τεκταινόμενα και τις σκοτεινές επιδιώξεις της διεθνούς διπλωματίας και πολιτικής, τουτ’ έστιν, της ολοκληρώσεως των επιδιώξεων της Νέας Τάξεως Πραγμάτων. Παρακαλούμε τον Μακαριώτατο, έχοντας επίγνωση της υψηλής του εκκλησιαστικής αποστολής, να ανακαλέσει πάραυτα την απόφασή του αυτή, η οποία, όχι μόνο δεν θα ωφελήσει την Ορθοδοξία, όπως ισχυρίζεται, αλλά θα γίνει πρόξενος πολλών δεινών!
