Του Μάνου Χατζηγιάννη
Ασθμαίνοντας ακολουθεί τις εξελίξεις για την ουκρανική εκκλησία το Φανάρι... Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, αφού έστειλε αντιπροσωπεία στη Σερβική Εκκλησία μετά το ταξείδι Ειρηναίου στην Μόσχα, τώρα στέλνει αντιπροσωπεία στο Γεωργιανό Πατριαρχείο προκειμένου να συζητήσει τα πρόσφατα γεγονότα σχετικά με το μέλλον της ουκρανικής αυτοκεφαλίας, αφού όμως τον έχει ήδη προλάβει και εκεί η ρωσική εκκλησία.
Ούτως ή άλλως πάντως στην Γεωργία το Φανάρι δύσκολα θα βρει συμμάχους, όχι μονάχα επειδή η θέση της Εκκλησίας της χώρας σε σχέση με τις φιλοδοξίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου φάνηκε στην προ διετίας Σύνοδο του Κολυμπαρίου, αλλά και επειδή επι του πρακτέου αν η Γεωργιανή Εκκλησία συμφωνούσε ποτέ στην ουκρανική αυτοκεφαλία θα έπαιζε και το δικό της μέλλον κορώνα-γράμματα μιας και θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου με το ζήτημα της Αμπχαζίας.
Πάντως το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης έχει ήδη ενημερώσει το Πατριαρχείο Γεωργίας για την επερχόμενη επίσκεψη αντιπροσωπείας του, όπως δήλωσε ο γραμματέας του Πατριαρχείου Γεωργίας π.Μιχαήλ Μποτκοβέλι σε δημοσιογράφους την Τρίτη.
Η επίσκεψη αυτή αναμένεται στα μέσα Ιουνίου, όπως είπε.
Πάντως στο ιδιότυπο μπραντεφερ των δύο ισχυρών πόλων της Ορθοδοξίας η Μόσχα πρόλαβε το Φανάρι και στην Γεωργία!
Το ζήτημα της ουκρανικής εκκλησίας συζητήθηκε σε συνάντηση του Πατριάρχη Ηλία και του προέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα, ο οποίος επισκέφθηκε την Τιφλίδα τη Δευτέρα.
Ο Μητροπολίτης Ιλαρίων ενημέρωσε τον κ. Ηλία, ο οποίος υπενθυμίζεται πάντως πως αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας και έχει ορίσει τοποτηρητή αναθέτοντας την πλειονότητα εκ των θεμάτων της διοίκησης στον Μητροπολίτη Senaki και Chhorotskussky Shio(Mujiri).
Ο κ. Ιλαρίων έθεσε επί τάπητος τις θέσεις της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σχετικά με μια αυτοκέφαλη Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία. Όσον αφορά την στάση της Γεωργιανής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο γραμματέας του Πατριαρχείου Γεωργίας ενημέρωσε πως ο κ. Ηλίας τόνισε πως πρόκειται για "ένα πολύπλοκο ζήτημα" που καθορίζεται από εκκλησιαστικούς κανόνες
“Η Γεωργιανή Ορθόδοξη Εκκλησία θα λάβει μια στάση, την οποία θα συμφωνήσουν οι Εκκλησίες”, είπε χαρακτηριστικά.
Όσο διπλωματική κι αν ακούγεται αυτή η απάντηση η Γεωργία δεν έχει πολλά περιθώρια ελιγμών καθότι στο πλευρό της έχει κι εκείνη ένα εκκλησιαστικό “αγκάθι” που ακούει στο όνομα , Αμπχαζία.
Μια πιθανή εξέλιξη με απόφαση να γίνει δεκτό το αίτημα για τον τόμο αυτοκεφαλίας προς την Εκκλησία της Ουκρανίας θα μπορούσε να αποτελέσει προηγούμενο για την Ορθόδοξη Αμπχαζία, το οποίο μπορεί να συγκριθεί με το προηγούμενο του Κοσσυφοπεδίου πριν από δέκα χρόνια όσον αφορά τη διεθνή αναγνώριση του κράτους.
Από την άλλη πλευρά, η Ουκρανία και η Αμπχαζία (τηρουμένων των αναλογιών του ειδικού βάρους κάθε μιας) βρίσκονται τώρα σε διαφορετικές πλευρές της γεωπολιτικής κατανομής.
Η Ρωσία είναι ο κύριος στρατηγικός εταίρος της Αμπχαζίας.
Σε εκκλησιαστικό επίπεδο πάντως αξίζει να σημειωθεί πως στην Αμπχαζία το θέμα της αυτοκέφαλης λειτουργίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει τεθεί εδώ και πολλά χρόνια.
Στην Αμπχαζία μάλιστα επικαλούνται ιστορικά στοιχεία και υπογραμμίζουν ότι δεν μιλούν για δημιουργία, αλλά για την αναδημιουργία της αυτοκεφαλίας. Όπως υποστηρίζουν ακόμη και στη Οικουμενική Συνόδου της Νίκαιας το 787 η Αμπχαζία εκπροσωπήθηκε από τον επίσκοπο Pitsunda, προκαθήμενο της Αμπχαζίας.
Και τον Αύγουστο του 2008, μετά τη ρωσική αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Αμπχαζίας, η κοινωνία της Αμπχαζίας άρχισε να ζητάει την αναγνώριση της αναξάρτητης ύπαρξης της Αμπχαζιανής εκκλησίας από τη Γεωργιανή.
Το σήριαλ της Αμπχαζίας έχει πολλά επεισόδια....
Το 2009, ο Ιερέας Βησσαρίων (Apliaa) ανακοίνωσε από μόνος του την αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Αμπχαζίας και αυτοανακηρύχτηκε επικεφαλής της Επισκοπής του Σουχούμι της Αμπχαζίας (σήμερα Επισκοπή Σουχούμι και Πιτσούντα ) και κατευθύνθηκε προς μια στενή σχέση με τη Μόσχα. Το 2011, μια ομάδα κληρικών και λαϊκών πραγματοποίησε στη Μονή Νέου Όρους Εθνοσυνέλευση από την οποία ιδρύθηκε η αποκαλούμενη Ιερά Μητροπολη της Αμπχαζίας (CMA), με επικεφαλής τον Αρχιμανδρίτη Δωρόθεο (κεκοιμημένος πλέον). Η CMA είναι ήδη επτά ετών και όλα αυτά τα έτη αναζητούν αυτοκεφαλία.
Για κάποιους λοιπόν το κλειδί για την αποκατάσταση της αυτοκεφαλίας της Αμπχαζίας βρίσκεται στη Μόσχα, για κάποιους στην Κωνσταντινούπολη.
Στις 9 Ιανουαρίου 2012 πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Διοικητικού Συμβουλίου των μελών της CMA με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, η οποία συνάντηση, σύμφωνα με τους ίδιους, ήταν η αρχή της διαπραγματευτικής διαδικασίας για την Αμπχαζιανή Ορθόδοξη Εκκλησία.
Τότε το Οικουμενικό Πατριαρχείο παρουσίασε τρεις προϋποθέσεις για τη λύση του θέματος της Αμπχαζίας : η πρώτη ήταν η άποψη των πιστών σχετικά με την προθυμία ή απροθυμία να παραμείνει μέρος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Γεωργίας. Η δεύτερη ήταν η άποψη του κληρού στο έδαφος της Αμπχαζίας για το ίδιο θέμα. Και η τρίτη η επίσημη θέση του κράτους και μια εκ μέρους του έκκληση προκειμένου να ξεκινήσει η διαδιακσία εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Στη συνέχεια και μετά το πέρας ενός χρονικού διαστήματος οι Αμπχαζιανοί υποστήριξαν ότι δύο από τις τρεις προϋποθέσεις είχαν εκπληρωθεί. Στην Αμπχαζία διεξήχθη έρευνα και συγκεντρώθηκαν περισσότερες από 70.000 υπογραφές για την αποκατάσταση της αυτοκεφαλίας. Και στο γραφείο του προέδρου της Αμπχαζίας οι κληρικοί ανεξαρτήτως οργάνωσης στην οποία ανήκουν, υπέγραψαν μια έκκληση προς τη Συνέλευση των επικεφαλής των τοπικών εκκλησιών για την αποκατάσταση της αυτοκεφαλίας για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αμπχαζίας . Η τρίτη προϋπόθεση είναι η επίσημη στάση του Προέδρου της Αμπχαζίας, κάτι που παραμένει ένα ανεπίλυτο ζήτημα μέχρι και τώρα. Ο Πόροσενκο από την πλευρά των Ουκρανών, όπως βλέπουμε, στράφηκε στον Βαρθολομαίο, και υποστηρίχθηκε από το κοινοβούλιο. Θα ακολουθήσει η τοπική κυβέρνηση της Αμπχαζίας την ίδια ρότα;
Σε κάθε περίπτωση, η παραπάνω ανάλυση, αποδεικνύει πόσο δύσκολο είναι να βρει το Φανάρι υποστηρικτές για το ουκρανικό ζήτημα στην Γεωργία, όταν παραμένει ανοιχτό το θέμα της Αμπχαζίας.
