Στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος τελέσθηκαν ο Όρθρος και η τρισαρχιερατική Θεία Λειτουργία, προεξάρχοντος του Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνατίου και συλλειτουργούντων του Επισκόπου Τεγέας κ. Θεοκλήτου και του Ποιμενάρχου μας, Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού.
Ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας ευχαρίστησε τους Αρχιερείς για την συμμετοχή τους στην λατρευτικές εκδηλώσεις λέγοντας τα εξής:
«Η Ιερά Πόλις του Μεσολογγίου “εν ιματισμώ διαχρύσω περιβεβλημένη, πεποικιλμένη” εορτάζει διπλή εορτή, θρησκευτική και εθνική. Εορτάζει την είσοδο του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα και τιμά την ηρωική έξοδο των προγόνων μας, την υπέρτατη θυσία τους, που συνέβη πριν από 197 έτη. Και σήμερα σημαιοστολισμένο λαμπροφορεί το ένδοξο τούτο «Αλωνάκι» της Πατρίδος μας, καθώς στρέφει ευλαβικά την μνήμη του σε όλους εκείνους που πρωταγωνίστησαν, θυσιάστηκαν και μαρτύρησαν στο βωμό της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και του αδούλωτου πνεύματος των Ελλήνων.
Με επίκεντρο τούτο τον ιστορικό Μητροπολιτικό Ναό, καθώς κλείνουμε γόνυ σώματος, ψυχής και καρδιάς, ενώπιον του ιερού Εικονίσματος της Εξόδου και ασπαζόμενοι, με ευλάβεια, τον Τίμιο Σταυρό του Μακαριστού Προκατόχου μας και μεγάλου Εθνοϊερομάρτυρος Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ, προσφέρουμε την Αναίμακτη Λατρεία για να τιμήσουμε τους προγόνους, μας αλλά και να εορτάσουμε, με περισσή κατάνυξη και μεγαλοπρέπεια, την μεγάλη Δεσποτική εορτή της Βαϊοφόρου Εισόδου του Κυρίου μας στα Ιεροσόλυμα.
Χαρά ανεκλάλητη πλημμυρίζει τις καρδιές μας, διότι συνεορτάζουμε τούτη τη μεγάλη και φαιδρά θρησκευτικοεθνική εορτή μας με τη συμμετοχή δύο Αρχιερέων οι οποίοι κοσμούν την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ο πρώτος είναι ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Τεγέας κ. Θεόκλητος, ο οποίος συμμετέχει στις λατρευτικές μας εκδηλώσεις, ως εκπρόσωπος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μαντινείας και Κυνουρίας κ. Αλέξανδρου, αφού η Τρίπολη, η ηρωική αυτή πρωτεύουσα του Μωριά είναι φέτος η τιμώμενη πόλη των επετειακών μας εκδηλώσεων. Ο δεύτερος Αρχιερεύς είναι ο Μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιος. Αισθάνθηκα καρδιακή την ανάγκη να του απευθύνω την πρόσκληση να είναι ο προεξάρχων της εφετινής πανηγύρεως, κατά την πρώτη συμμετοχή μου ως Επισκόπου σας στις λαμπρές αυτές επετειακές εκδηλώσεις. Και τούτο είναι η ελάχιστη έκφραση της υιικής μου αγάπης και της μεγάλης μου ευγνωμοσύνης προς το πρόσωπό του, για όσα έπραξε κατά την διάρκεια της διακονίας μου πλησίον του, και κυρίως για όσα ενήργησε για την ανάδειξή μου σε Μητροπολίτη αυτού του ευλογημένου αγιοτόκου και ηρωοοτόκου τόπου».
Ο Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος κηρύσσοντας τον θείο λόγο ευχαρίστησε τον Ποιμενάρχη μας για την πρόσκληση, τονίζοντας ότι «η εμπειρία της συμμετοχής μας σε αυτή τη μνήμη σε αυτόν τον τόπο, τον ιερό και άγιο, για εμάς που συμμετέχουμε πρώτη φορά, είναι μοναδική και συγκλονιστική και το χθεσινό γεγονός ανεπανάληπτο».
«Αναλογιζόμουν όση ώρα έβλεπα να παρευλάνουν χιλιάδες άνθρωποι κατά την χθεσινή λιτανευτική πομπή, τί ήταν αυτό που κράτησε τους πατέρες μας σε αυτό «Αλωνάκι» ζωντανούς στην ψυχή και στο σώμα, με ένα μοναδικό και ανεπανάληπτο τρόπο; Τί ήταν αυτό που κράτησε τετρακόσια χρόνια τούτο το Γένος ζωντανό και με ελπίδα να μπορεί να διεκδικήσει και να κερδίσει την ελευθερία του; Το πρώτο και μοναδικό είναι η ορθόδοξη πίστη και παράδοσή μας» ανέφερε μεταξύ άλλων ο Σεβασμιώτατος.
Ολοκληρώνοντας το κήρυγμά του έθεσε δύο ερωτήματα: «Με λαμπρότητα εορτάζουμε την Κυριακή των Βαΐων και υποδεχόμαστε τον Κύριο μας σήμερα. Άραγε θα μείνουμε μόνο σε αυτή τη γιορτή; Έχουμε τη δύναμη να συνεχίσουμε; Είμαστε αποφασισμένοι να σταθούμε μαζί του συνοδοιπόροι, να φέρουμε στους ώμους μας τον σταυρό της μετανοίας μας και να σταθούμε μαζί Του μέχρι και τον Γολγοθά για να ζήσουμε αληθινά την Ανάστασή του;
Το δεύτερο ερώτημα που τίθεται, ιδιαίτερα σε αυτόν τον τόπο, είναι είμαστε άξιοι συνεχιστές εκείνων των ηρώων; Αρκεί μόνο αυτή η λιτάνευση; Ναι! Μία τέτοια εικόνα, σαν αυτή που ζήσαμε χτες, με τη λιτανεία χιλιάδων ανθρώπων σου δίνει τη δυνατότητα να πιστέψεις, ότι υπάρχει μέλλον σε αυτόν τον τόπο, που πηγάζει από αυτά που ήταν και τότε, είναι και σήμερα και θα είναι και αύριο η παρακαταθήκη μας, η ορθόδοξη πίστη μας, η ελληνική μας γλώσσα, η ιστορία και η παράδοση μας».
Ακολούθησε η επίσημη Δοξολογία παρουσία της Εξοχωτάτης Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου.
Κατά τον σύντομο χαιρετισμό του ο Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός προς την κ. Πρόεδρο ανέφερε μεταξύ άλλων: «Καλώς ήρθατε στο ηρωικό Μεσολόγγι, στον ένδοξο αυτό τόπο, όπου τελεσιουργήθηκε η σύνθεση του Αίματος και του Πνεύματος. Μια σύνθεση, η οποία γέννησε τον Φιλελληνισμό και ενέπνευσε το ιδανικό της Ελευθερίας. Στο Ιερό Μεσολόγγι, όπου η Έξοδος και η Θυσία δεν απετέλεσαν μία ανάγκη, αλλά μία απόφαση για να μείνει η ελληνική ψυχή ελεύθερη ως τον θάνατο.
Σε άλλο σημείο ανέφερε: «Το Μεσολόγγι δεν έπεσε ποτέ!.... Το Μεσολόγγι τινάχτηκε στα ύψη του ουρανού, μέσα στην πιο λαμπρή έκρηξη του κοσμογονικού ηφαιστείου του 1821. Έγινε αγίασμα «τῷ Κυρίῳ». Από το ύψος εκείνο «κρατά», όπως θα έλεγε ο Γιάννης Ρίτσος, «τον ήλιο το νιοβάφτιστο που στάζει απ’ του ουρανού την κολυμπήθρα». Ο Σεβασμιώτατος ολοκληρώνοντας τον χαιρετισμό του προσέφερε στην κ. Πρόεδρο μια εικόνα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, ως ενθύμιο της επισκέψεως της.
Αμέσως μετά ενώπιον της Προέδρου, ξεκίνησε η ιερά λιτανευτική Πομπή με την συμμετοχή μαθητών των Σχολείων της Ιεράς Πόλεως, φιλαρμονικών και μελών πολιτιστικών συλλόγων του Νομού Αιτωλοακαρνανίας και άλλων Νομών.
Με την ιερά λιτανεία μεταφέρθηκε η Εικόνα της Εξόδου, το Ιερό Λάβαρο και ο Σταυρός Ευλογίας του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ στον Κήπο των Ηρώων της Ιεράς Πόλεως.
Στον Τύμβο, όπου φυλάσσονται τα οστά των πεσόντων, τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως «των αειμνήστων αγωνιστών και προμάχων της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου, Ιωσήφ και Πορφυρίου των Αρχιερέων και πάντων των μετ’ αυτών εν τη ηρωική Εξόδω αγωνισαμένων και πεσόντων πατέρων και αδελφών ημών, Ελλήνων τε και Φιλελλήνων».
Ακολούθησαν, η κατάθεση στεφάνου από την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, η εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας από τον εκπρόσωπο της Ελληνικής Κυβερνήσεως, Υφυπουργό κ. Νικόλαο Χαρδαλιά, ενώ η υψίφωνος κα Βίβιαν Ντάγλας απέδωσε το μοιρολόι «Να ζει το Μεσολόγγι».
Τιμώμενη Χώρα κατά τον φετινό εορτασμό ήταν η Ελβετία, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον Πρέσβη της στην Ελλάδα και τιμώμενος Δήμος, ο Δήμος Τριπόλεως, ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον Δήμαρχό του.
Το απόγευμα, η Εικόνα της Εξόδου, το Ιερό Λάβαρο και ο Σταυρός Ευλογίας του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ θα επιστρέψουν με λιτανευτική πομπή στην αίθουσα του Μουσείου Ιστορίας και Τέχνης, όπου φυλάσσονται μόνιμα.
Ακολουθεί ο Χαιρετισμός του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού προς την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας
«Εξοχωτάτη κυρία Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας,
Καλώς ήρθατε, στην Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου, την ιστορική αυτή ημέρα που εορτάζεται η ηρωική Έξοδος, ως μία δοξαστική ενέργεια και ένα συνεχές μνημόσυνο διακοσίων περίπου ετών.
Καλώς ήρθατε στο ηρωικό Μεσολόγγι, στον ένδοξο αυτό τόπο, όπου τελεσιουργήθηκε η σύνθεση του Αίματος και του Πνεύματος. Μια σύνθεση, η οποία γέννησε τον Φιλελληνισμό και ενέπνευσε το ιδανικό της Ελευθερίας. Στο Ιερό Μεσολόγγι, όπου η Έξοδος και η Θυσία δεν απετέλεσαν μία ανάγκη, αλλά μία απόφαση για να μείνει η ελληνική ψυχή ελεύθερη ως τον θάνατο.
Καλώς ήρθατε, κυρία Πρόεδρε, στην αγιασμένη και αδούλωτη αυτή πόλη, όπου δοκιμάσθηκαν οι αρχές και οι αξίες που αφορούν στον Άνθρωπο και στην Αλληλεγγύη και απετέλεσαν τον τηλαυγή φάρο των μετέπειτα γενεών. Στο «αλωνάκι», που η θυσία το μεταμόρφωσε στον «ενδοξότερο τόπο» της Ελληνικής Επαναστάσεως, όπου κλήρος και λαός έμειναν ενωμένοι μέχρι την τελική θυσία «για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία». Ο Επίσκοπος Ρωγών Ιωσήφ, ο γεφυροποιός όλων μέσα στο Μεσολόγγι, συμφιλιώνει την Εκκλησία και το Μεσολογγίτικο λαό με τους Φιλέλληνες και τους Σουλιώτες, ετοιμάζει την ηρωική Έξοδο και την ύστατη σκηνή της απόγνωσης, τη μετατρέπει σε μια ιερή τελετή, προετοιμάζοντας τους ετοιμοθάνατους αγωνιστές να περάσουν ως νεομάρτυρες στην αιώνια ζωή και στην αθανασία.
Μία χούφτα Έλληνες, ξημερώματα της Κυριακής των Βαΐων του 1826, απέδειξαν την υπεροχή τους, επιλέγοντας, κατά τον εθνικό ποιητή μας, μπροστά «στην άσπονδη πλημμύρα των αρμάτων – δρόμο να σχίσουν τα σπαθιά, κι ελεύθεροι να μείνουν, εκείθε με τους αδελφούς, εδώθε με το χάρο». Το απονενοημένο εκείνο διάβημα, περιβλήθηκε αμέσως από άγιο και ανέσπερο φως μοναδικού ηρωισμού και ολοκάθαρου χριστιανικού πνεύματος αυτοθυσίας, που το κατέστησε Αγιασμένη Επανάσταση, κατά τον προσφυή χαρακτηρισμό του Κόντογλου. Ένας ιστορικός παροξυσμός έλαβε χώρα και ένα απίστευτο αποκορύφωμα της συνειδητής ομαδικής αυτοθυσίας. Ένας παροξυσμός, ο οποίος εξευτέλισε την υπεροχή της δύναμης και την απάνθρωπη βία και κατέστησε τον «Φράχτη», όπως απαξιωτικά ονόμασε το Μεσολόγγι ο μεγάλαυχος Ιμπραήμ, Σύμβολο και Ιδέα. Ιδέα της ελευθερίας και σύμβολο της καρτεροψυχίας και της ανδρείας. Παράδειγμα αιώνιο μαχητικότητας και αυτοθυσίας, πυξίδα παγκόσμια για τα έθνη και τους ανθρώπους που αναζητούν μέσω της αυτοδιάθεσης την ελευθερία, την ισοτιμία και το δίκαιο.
Εξοχωτάτη κυρία Πρόεδρε,
Σήμερα σας υποδέχονται σε τούτον τον ιστορικό Ιερό Μητροπολιτικό μας Ναό ο Ιερός Κλήρος, οι πολιτικές και στρατιωτικές αρχές του τόπου, σύσσωμος ο μεσολογγίτικος λαός, που επιβιώνει δημιουργικά σ’ αυτό τον εμβληματικό τόπο, συνυπάρχει μέσα από μία αγαστή συλλογική συνεργασία, εμπνευσμένη από τις αξίες και της παραδόσεις των προγόνων και της ορθόδοξου παραδόσεώς μας. Επιθυμία όλων μας είναι να είμαστε ελεύθεροι μέσα σε ένα κράτος δικαίου, κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης.
Ο Εθνικός μας ποιητής στο αθάνατο έργο του «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» δείχνει εμφαντικά σε κάθε νεοέλληνα το δρόμο για μία διαχρονική ανάσταση του γένους: «Πάντ’ ανοιχτά, πάντ’ άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μας». Αυτή η προτροπή αποτελεί αδήριτη ανάγκη και χρέος μέγιστο και ιερό απέναντι στην Ιστορία μας, κάθε πτυχή της οποίας επιτακτικά μας διδάσκει να είμαστε ενωμένοι μπροστά στα μεγάλα και τα σημαντικά, ενωμένοι στην υπεράσπιση της Εθνικής μας Υπόστασης και Κληρονομιάς.
Και ο Νικηφόρος Βρεττάκος, εμπνεόμενος από τη Θυσία των Μεσολογγιτών αγγίζοντας με την ποιητική του πένα τις ευαίσθητες ψυχικές χορδές, μας υπενθυμίζει αυτό το χρέος: «Το φως δεν χρειάζεται για να επιδειχτούμε, αλλά να φωτίσουμε και την ανθρωπότητα στις δύσκολες ώρες της. Ολόκληρη η ανθρωπότητα είναι αυτή τη στιγμή, ένα πολιορκημένο Μεσολόγγι, από τα τρομακτικά όπλα της αλογιστίας. Κι εμείς γνωρίζουμε από Εξόδους. Ξέρουμε να βγαίνουμε απ’το σκοτάδι».
Εξοχωτάτη κ. Πρόεδρε,
Το Μεσολόγγι δεν έπεσε ποτέ!.... Το Μεσολόγγι τινάχτηκε στα ύψη του ουρανού, μέσα στην πιο λαμπρή έκρηξη του κοσμογονικού ηφαιστείου του 1821. Έγινε αγίασμα «τῷ Κυρίῳ». Από το ύψος εκείνο «κρατά», όπως θα έλεγε ο Γιάννης Ρίτσος, «τον ήλιο το νιοβάφτιστο που στάζει απ’ του ουρανού την κολυμπήθρα».
Η θύμηση αυτή άχρονη μπροστά μας θα γονατίζει, κατά τον Κωστή Παλαμά, για να μας θυμίζει το χρέος για την Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου, σε σας, ως πρώτη πολίτη της Ελλάδος και σε όλους εμάς που ταχθήκαμε να φυλάμε Θερμοπύλες. Το Μεσολόγγι ζει και θα ζει!, θα είναι η «Χαρά της ιστορίας και η γη, η Επαγγελμένη!».
