Ορόσημο για το Λασίθι και την Κρήτη ολόκληρη απετέλεσε ο φετινός εορτασμός της 154ης Επετείου της Μάχης του Λασιθίου, αφού επισφραγίστηκε από την παρουσία του ιστορικού Λαβάρου που ύψωσε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός στη Μονή Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων, κηρύσσοντας έτσι την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα. Οι εορταστικές εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν το διήμερο 5-6 Ιουνίου, τέθηκαν υπό την αιγίδα του Δήμου Οροπεδίου Λασιθίου, της Αντιπεριφέρειας Λασιθίου και της Ιεράς Μητροπόλεως Πέτρας και Χερρονήσου, στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Παλιγγενεσία του Ελληνικού Έθνους.
Η υποδοχή του ιστορικού Λαβάρου πραγματοποιήθηκε το εσπέρας του Σαββάτου 6 Ιουνίου, στην είσοδο της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κρουσταλλένιας Οροπεδίου Λασιθίου. Ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίας Λαύρας, Πανοσ. Αρχιμ. Ευσέβιος Σπανός και η συνοδεία του, που μετέφεραν το ιερό αυτό κειμήλιο για πρώτη φορά στην Κρήτη έτυχε θερμής υποδοχής από τον Σεβασμ. Μητροπολίτη Πέτρας και Χερρονήσου κ. Γεράσιμο, τον Περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρο Αρναουτάκη, τον Βουλευτή Λασιθίου κ. Εμμανουήλ Θραψανιώτη, τον Δήμαρχο Οροπεδίου Λασιθίου κ. Ιωάννη Στεφανάκη, τον Δήμαρχο Χερσονήσου κ. Ιωάννη Σέγκο, από εκπρόσωπους πολιτικών και στρατιωτικών αρχών του τόπου, αλλά και από τον ευσεβή λασιθιώτικο λαό που έσπευσε να το προσκυνήσει.
Εν συνεχεία, το Λάβαρο κατευθύνθηκε εν πομπή των παρισταμένων στο καθολικό της Ιεράς Μονής Παναγίας Κρουσταλλένιας, όπου και εξετέθη μαζί με το ιστορικό Λάβαρο του Βασιλογιώργη και την Ιερά Εικόνα της Παναγίας, της μοναδικής που διεσώθη από την μανία και τις λεηλασίες του Τούρκου κατακτητή κατά την πολυήμερη Μάχη του Λασιθίου, το έτος 1867. Ακολούθησε η Δοξολογία επί τη ιστορική Επετείω της Μάχης και ο Εσπερινός, χοροστατούντος του Σεβασμ. Μητροπολίτου κ. Γερασίμου.
Την Κυριακή 6 Ιουνίου τελέσθηκε στο καθολικό της Ιεράς Μονής Παναγίας Κρουσταλλένιας Αρχιερατικό Συλλείτουργο, ιερουργούντος του Σεβασμ. Μητροπολίτου Πέτρας και Χερρονήσου κ. Γερασίμου και του Θεοφιλ. Επισκόπου Κνωσού κ. Προδρόμου. Μεταξύ άλλων παρέστη ο Γενικός Γραμματέας Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Εμμανουήλ Κουτουλάκης, ο Υπουργός Εμπορίου της Ρουμανίας και ο Δήμαρχος Ηρακλείου κ. Βασίλειος Λαμπρινός.
Ο Σεβασμ. Μητροπολίτης κ. Γεράσιμος απευθυνόμενος στον Πανοσ. Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Αγίας Λαύρας κ. Ευσέβιο, ανέφερε: «Σας υποδεχόμαστε μετά μεγίστης χαράς και ιδιαζούσης συγκινήσεως στο Λασίθι, στο ευλογημένο αυτό τμήμα της μητροπολιτικής μας περιφέρειας, το οποίο, εξαιτίας της φρουριακής του μορφής και της φυσικής οχυρωματικής του θέσης, κατέστη ανά τους αιώνες, βασική εστία μιας σειράς επαναστάσεων.
Υποδεχόμαστε το παραπέτασμα της Ωραίας Πύλης του καθολικού της Ιεράς Μονής σας, που απεικονίζει την Κοίμηση της Θεοτόκου και που έμελλε να μείνει στην Ιστορία γνωστό ως το Λάβαρο του ’21. Υποδεχόμαστε σήμερα το ιερό αυτό σύμβολο της Πίστεως και της Πατρίδος μας, μπροστά στο οποίο οι καπεταναίοι και οι αρματωμένοι, Κλήρος και λαός, επικαλούμενοι την χάρη του Τριαδικού Θεού και την βοήθεια της Υπερμάχου Στρατηγού, ορκίσθηκαν και με τις ευλογίες που Παλαιών Πατρών Γερμανού ξεκίνησαν για την απελευθέρωση των Καλαβρύτων και τον αγώνα τους υπέρ Πίστεως και Πατρίδος.
Σας υποδεχόμαστε εδώ, στην Ιερά Μονή Κρουσταλλένιας που, όπως η Αγία Λαύρα, είναι αφιερωμένη στην Παναγία μας και τιμά την Κοίμηση της Θεοτόκου και αποτελεί επίσης το πνευματικό κάστρο του Λασιθίου, καθώς υπήρξε το επίκεντρο και το αρχηγείο του επαναστατικού αγώνος.
Ο τόπος αυτός είναι ζυμωμένος με τους ασκητικούς ιδρώτες, με τα δάκρυα και τα αίματα των προγόνων μας. Μας υπενθυμίζει τους αγώνες και τις θυσίες των πατέρων μας, οι οποίοι υπερασπίσθηκαν την Πίστη, διεκδίκησαν την ελευθερία, την τιμή και τις προαιώνιες αξίες με ηρωισμό και αυτοθυσία, σ’ ένα τιτάνιο και άνισο αγώνα απέναντι στα άρτια εξοπλισμένα και πολυάριθμα οθωμανικά στρατεύματα.
Ιερό χρέος όλων μας είναι όχι μόνο να τελέσουμε Ιερό Μνημόσυνο και να τιμήσουμε όλους όσοι –έργοις και λόγοις– αγωνίσθηκαν για την εθνική μας ανεξαρτησία, διδάσκοντάς μας τον ύψιστο από τους σκοπούς της ζωής, αλλά και να προσλάβουμε το νόημα της θυσίας και να κατανοήσουμε τη φιλοπατρία τους. Ιδιαιτέρως αυτούς τους δύσκολους καιρούς, που δεν διαφέρουν και πολύ από εκείνους που έζησαν οι εν λόγω μάρτυρες, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να μείνουμε δεμένοι με τις ρίζες μας. Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την ωμότητα των πολυεπίπεδων κρίσεων, την μισαλλοδοξία και τον φανατισμό, την υλοφροσύνη και τον ευδαιμονισμό. Μπορούμε να προασπίσουμε την πνευματική μας ελευθερία με την ίδια αποφασιστικότητα και με ανάλογο ψυχικό σθένος και μαρτυρικό φρόνημα.
Σας ευχαριστούμε θερμώς για την παρουσία σας και την ολόθυμον ανταπόκρισή σας στην πρόσκληση και το αίτημα για την έλευση του Λαβάρου για πρώτη φορά στην κρητική γη. Συγχαίρουμε θερμώς τον αγαπητό και φίλο Δήμαρχο Οροπεδίου Λασιθίου κ. Ιωάννη Στεφανάκη και το περί αυτόν Δημοτικό Συμβούλιο, διότι σε αυτόν ανήκει η πρωτοβουλία για την έλευση του Λαβάρου. Και σας παρακαλώ όπως μεταφέρετε στον Σεβασμιώτατο Ποιμενάρχη σας, Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Ιερώνυμο τις ευγνώμονες ευχαριστίες όλων μας και τις αδελφικές μας ευχές περί υγείας και μακροημερεύσεως προς δόξαν Θεού και της Εκκλησίας».
Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, οι Σεβασμ. άγιοι Αρχιερείς μετά του Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Αγίας Λαύρας και μετά των αρχόντων και των φορέων του τόπου κατευθύνθηκαν στο παρακείμενο Πάρκο Ελευθερίας, όπου τελέσθηκε Επιμνημόσυνη Δέηση στο Ηρώο των πεσόντων κατά την Γιγαντομαχία του Λασιθίου και κατάθεση στεφάνων. Τον Πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο κ. Γεώργιος Παναγιωτάκης, Ιστορικός Ερευνητής.
Αργότερα, οι εκλεκτοί προσκεκλημένοι των διήμερων εορταστικών εκδηλώσεων μετέβησαν στο Καμπάνειο Ίδρυμα στο Ψυχρό, όπου τελέσθηκε Επιμνημόσυνη Δέηση έμπροσθεν της προτομής του Αντωνίου Παπαδάκη, μεγάλου Ευεργέτου του Οροπεδίου Λασιθίου και του Πανεπιστημίου Αθηνών.
