Η πρόσφατη σύναξη των Μητροπολιτών του Φαναρίου στην Κωνσταντινούπολη έφερε στο προσκήνιο μια ευχή και σκέψη που επεξεργάζεται εδώ και χρόνια ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και που, εάν ευοδωθεί, ίσως φέρει πιο κοντά την Ορθόδοξη και την Καθολική Εκκλησία σε ένα αμιγώς πρακτικό ζήτημα, στο πώς υπολογίζεται η ημερομηνία του Πάσχα.
Εδώ και αιώνες ορθόδοξοι και καθολικοί υπολογίζουν με διαφορετικό τρόπο την ημερομηνία του Πάσχα. Άλλες χρονιές μπορεί να έχει διαφορά μίας εβδομάδας, περίπου κάθε τέσσερα χρόνια συμπίπτει, ενώ κάποιες χρονιές η διαφορά είναι τεράστια, όπως συνέβη το 2024.
Το 2024 το ορθόδοξο Πάσχα γιορτάστηκε στις 5 Μαΐου, ενώ το Πάσχα των καθολικών στις 31 Μαρτίου. Δηλαδή όταν οι ορθόδοξοι διήγαν ακόμα τη Σαρακοστή οι καθολικοί εύχονταν το «Χριστός Ανέστη», ενώ τέσσερις ημέρες μετά το ορθόδοξο Πάσχα, οι καθολικοί γιόρταζαν το 2024 την Ανάληψη, που τοποθετείται χρονικά 40 ημέρες μετά το Πάσχα. Όπως είναι λοιπόν αντιληπτό όλα αυτά δημιουργούν σύγχυση και συντηρούν την διαίρεση στους κόλπους της χριστιανοσύνης, όπως αναφέρει η radar.gr
Η επιθυμία του Βαρθολομαίου
Στο Οικουμενικό Πατριαρχείο υπάρχει εδώ και χρόνια διάθεση για διάλογο με την καθολική Εκκλησία, ώστε να καθοριστεί από κοινού τρόπος υπολογισμού της ημερομηνίας του Πάσχα. Μια καλή αφορμή για να ανοίξει αυτή η συζήτηση είναι το 2025, οπότε το Πάσχα ορθόδοξων, καθολικών και προτεσταντών θα συμπέσει και έτσι όλοι οι χριστιανοί θα γιορτάσουν την Ανάσταση στις 20 Απριλίου.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στο παρελθόν είχε τονίσει ότι δεν γίνεται να γιορτάζεται ξεχωριστά το καθολικό και ορθόδοξο Πάσχα. Αυτό τόνισε και στην πρόσφατη σύναξη των μητροπολιτών στην Κωνσταντινούπολη.
Κοινό Πάσχα το 2025
Την επόμενη χρονιά, με βάση τους ξεχωριστούς τρόπους υπολογισμού της ημερομηνίας του Πάσχα, ορθόδοξοι και καθολικοί θα γιορτάσουν το Πάσχα στις 20 Απριλίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Οικουμενικός Πατριάρχης θα προτείνει στον Πάπα Φραγκίσκο, όταν ο δεύτερος επισκεφθεί τη Νίκαια της Βιθυνίας τον Μάιο του 2025, με αφορμή τα 1.700 χρόνια από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο, να ξεκινήσει επίσημα η συζήτηση ανάμεσα στην ορθόδοξη Εκκλησία και το Βατικανό για τον κοινό τρόπο υπολογισμού του Πάσχα. Από το Οικουμενικό Πατριαρχείο προτείνεται ως βάση συζήτησης του κοινού υπολογισμού το ανατολικό ορθόδοξο Πασχάλιο.
Όλα είναι θέμα αστρονομίας
Πέρα από τη Θεολογία και την Ιστορία, η Αστρονομία εξηγεί γιατί το ζήτημα της διαφοράς στον εορτασμό του Πάσχα είναι αμιγώς μαθηματικό και αστρονομικό και όχι θεολογικό ή δογματικό. Πρακτικά η ελλειπτική κίνηση της Γης γύρω από τον Ήλιο και το πώς καθορίζουμε εμείς οι άνθρωποι τον χρόνο, έχει οδηγήσει στον διαφορετικό τρόπο εορτασμού του Πάσχα.
Ο Διονύσης Σιμόπουλος, ένας σπουδαίος αστρονόμος, που εκλαΐκευσε την αστρονομία και την έβαλε στα σπίτια και στα σχολεία έγραψε ένα εμπεριστατωμένο σημείωμα, που εξηγεί ποιες διαφορές αστρονομικές και όχι δογματικές ή νομοκανονικές έχουν προκαλέσει τη διαφοροποίηση στον τρόπο υπολογισμού της ημερομηνίας του Πάσχα. Όλο το σημείωμα του μακαριστού Διονύση Σιμόπουλου είναι δημόσιο και προσβάσιμο στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Ευγενίδου.
Στο σημείωμα του ο Διονύσης Σιμόπουλος σημείωνε ότι «η πραγματική διαφορά στον εορτασμό του Πάσχα έχει να κάνει με την αστρονομία και τα ημερολόγια και όχι με τη θρησκεία αυτή καθ’ εαυτή».
Φανάρι: Ευχής έργον να ακολουθήσουν και οι άλλες Εκκλησίες
Ο κ. Βαρθολομαίος στην ομιλία του, πριν από λίγες ημέρες, προς τους μητροπολίτες του Οικουμενικού Πατριαρχείου ανέφερε ότι «εκφράζεται ομοθυμαδόν η ευχή ο κοινός εορτασμός του Πάσχα κατά το επόμενον έτος υπό της Ανατολικής και Δυτικής Χριστιανοσύνης, να μη αποτελέση μίαν ευτυχή απλώς σύμπτωσιν, αλλά την απαρχήν της καθιερώσεως κοινής ημερομηνίας διά τον εορτασμόν του κατ᾽ έτος, συμφώνως προς το Πασχάλιον της καθ᾽ ημάς Ορθοδόξου Εκκλησίας».
Τί σημαίνει αυτό πρακτικά. «Όσον αφορά το θέμα του εορτασμού του Πάσχα, για μεν του χρόνου είναι κοινή η ημερομηνία. Ο Παναγιώτατος (σ.σ. ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος) είπε ότι θα ήτο ευχής έργον να ακολουθήσουν και οι άλλες Εκκλησίες το Ορθόδοξο Πασχάλιο και να εορτάζεται την ίδια ημερομηνία το Πάσχα από όλους τους χριστιανούς. Επί του παρόντος αυτό παραμένει ευχή όλων» ανέφερε σημαίνων μητροπολίτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου που όμως θέλησε να μη δημοσιοποιηθεί το όνομά του.
Ο ίδιος μητροπολίτης επισήμανε ότι η πρόταση για καθορισμό κοινής ημερομηνίας του Πάσχα θα απευθυνθεί προς το Βατικανό από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ανεξάρτητα από το ποια θα είναι η κατάληξη αυτού του διαλόγου, που είναι για ένα αμιγώς πρακτικό και αστρονομικό ζήτημα, για τους Ορθόδοξους δεν τίθεται θέμα καμίας αλλαγής στον υπολογισμό και στον εορτασμό της Ανάστασης και του Πάσχα.
«Δεν θα συλλειτουργούμε»
Σε πολλούς ορθοδόξους η είδηση ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα προτείνει στον Πάπα Φραγκίσκο κοινό τρόπο υπολογισμού της ημερομηνίας του Πάσχα προκάλεσε ερωτήματα για το αν αυτό θα φέρει και ένωση των δυο Εκκλησιών. «Οι διαφορές της ορθόδοξης ανατολής με το Βατικανό παραμένουν. Δεν είμαστε σε σχίσμα, αλλά δεν είμαστε και σε πλήρη κοινωνία και συμπροσευχή. Το αν θα λέμε την ίδια ημέρα το “Χριστός Ανέστη” δεν σημαίνει ότι έγινε ένωση των Εκκλησιών. Όπως γιορτάζουμε μέχρι σήμερα, ο καθένας με τον τρόπο του και τα έθιμα του την Ανάσταση, έτσι θα το πράττουμε και μετά την συμφωνία, εάν υπάρξει ποτέ αυτή» είπε στέλεχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου που δεν είναι κληρικός, αλλά συμμετέχει στο διάλογο με το Βατικανό.
