Ο Άγιος Αντίπας έζησε κατά τους χρόνους του αυτοκράτορος Δομιτιανού (81-96μ.Χ.) και ήταν σύγχρονος των Αγίων Αποστόλων, από τους οποίους και διδάχθηκε τη χριστιανική πίστη. Σύμφωνα με την παράδοση σπούδασε στη φημισμένη ιατρική σχολή της Περγάμου και ασκούσε αφιλοκερδώς την ιατρική επιστήμη με ειδικότητα στη θεραπεία του πόνου και των ασθενειών των δοντιών. Μετά τον θάνατο του επισκόπου Γαΐου και γύρω στο 70 μ.Χ. χειροτονήθηκε επίσκοπος της Εκκλησίας της Περγάμου, στην οποία εργάσθηκε με ένθεο ζήλο και αγωνιστικό φρόνημα, διακρίθηκε δε για τις πάμπολλες αρετές του και τη φλογερή του πίστη. Πολλές Χριστιανικές παραδόσεις πιστεύουν ότι ο Άγιος Αντίπας είναι ο Αντίπας που αναφέρεται στο Βιβλίο της Αποκάλυψης, Κεφάλαιο 2:3, καθώς ο στίχος λέει: «Ξέρω πού κατοικείς: εκεί όπου είναι ο θρόνος του Σατανά. και όμως κρατάς το όνομά μου και δεν αρνήθηκες την πίστη μου ακόμα και κατά τις ημέρες που ζούσε ο Αντίπας, ο μάρτυράς μου ο πιστός μου, ο οποίος σκοτώθηκε κοντά σας, εκεί όπου ο Σατανάς κατοικεί».
Σύμφωνα με τη Χριστιανική παράδοση, ο Απόστολος Ιωάννης έχρισε επίσκοπο Περγάμου τον Αντίπα, κατά τη βασιλεία του Δομιτιανού. Η παράδοση συνεχίζει ότι ο Αντίπας μαρτύρησε περίπου το 92, αφού ρίχθηκε σε πυρακτωμένο ομοίωμα ταύρου (μέσο βασανιστηρίων και εκτέλεσης) επειδή εξέβαλε δαιμόνια στα οποία πίστευε ο τοπικός πληθυσμός, και επειδή αρνήθηκε να απαρνηθεί την πίστη του και να λατρέψει τα είδωλα. Μέσα εκεί, πάντα κατά την Ορθόδοξη παράδοση, προσευχήθηκε για διάφορα, και ιδιαίτερα για την ανακούφιση εκείνων που υποφέρουν από πονόδοντο. Στην δε Ακολουθία που συνέγραψε ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, αναφέρεται μάλιστα ως «σωτήρας και ιατρός της οδονταλγίας» και «οδοντοσώστης]».
Υπάρχει η (δυτική) παράδοση ότι το λάδι από τα λείψανα του Αγίου Αντίπα είναι ιερό.
Η θαυματουργική φήμη του Αγίου Αντίπα ως ιατρού και θεραπευτού των δοντιών, τον κατέστησε προστάτη άγιο των Ελλήνων ορθοδόξων οδοντιάτρων. Η επίσημη αυτή καθιέρωση του Αγίου έγινε το 1966 κατόπιν εισηγήσεως του αειμνήστου Ομοτίμου Καθηγητού της Στοματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ορέστου Λουρίδου, ο οποίος και πρωτοστάτησε στην ανέγερση του περικαλλούς βυζαντινού ναού του Αγίου στον περίβολο της Οδοντιατρικής Σχολής Αθηνών στο Γουδί. Στον ιερό αυτό πανεπιστημιακό ναό, που τιμάται στο όνομα του Αγίου και εγκαινιάσθηκε στις 25 Μαΐου του 1975, φυλάσσεται μικρό τεμάχιο του ιερού λειψάνου του και πολυάριθμοι χριστιανοί προσέρχονται κάθε χρόνο στον ετήσιο εορτασμό της μνήμης του.
Ιερά λείψανα του Αγίου φυλάσσονται τεθησαυρισμένα στις αγιορείτικες μονές Διονυσίου (δεξιά χείρα) και Μεγίστης Λαύρας (κάτω γνάθος), στην ιερά μονή Προφήτου Ηλιού Θήρας (η ωλένη της χειρός), στην ιερά μονή Παναχράντου της Άνδρου και στον ιερό μητροπολιτικό ναό του Αγίου Αθανασίου Μυτιλήνης. Ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η παλαιά εικόνα του Αγίου, η οποία φυλάσσεται στην ιερά μονή της Αγίας Αικατερίνης Σινά και χρονολογείται στα τέλη του 13ου αιώνα, καθώς και οι φυλασσόμενες παλαιές εικόνες του Αγίου στις ιερές μονές Διονυσίου και Κουτλουμουσίου του Αγίου Όρους, Σταυροβουνίου της Κύπρου, αλλά και στο Μουσείο Μπενάκη Αθηνών, που χρονολογείται το 1738.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 11 Απριλίου.
Ταύρῳ παλαίεις, καλλιμάρτυς, Ἀντίπα, Ὃς σε φλογίζειν, οὐ κερατίζειν ἔχει. (Χάλκεον ἑνδεκάτῃ βληθεὶς φλέγῃ, Ἀντίπα, εἰς βοῦν).
Ναός στην Κύπρο
Εκκλησία του Αγίου Αντίπα βρίσκεται στα δυτικά του κατεχόμενου από τους Τούρκους χωριού Πυρόι στην Κύπρο και ο περίβολός του χρησιμοποιείτο ως κοιμητήριο. Ο ναός είναι τετράστυλος, σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο και ανάγεται στη μεσοβυζαντινή εποχή (8ος-12ος αι.)Υπολογίζεται πως είχε κτιστεί στην εποχή πριν από την τουρκική κατοχή της Κύπρου (1571). Ο ναός ανακαινίστηκε το 1942, σύμφωνα με επιγραφή. Σήμερα ο ναός του Αγίου Αντύπα στο κατεχόμενο χωρίο Πυρόι βρίσκεται σε άθλια κατάσταση λόγω κατοχής και εγκαταλείψεις του. Χρήζει άμεσα συντήρηση και αποκατάσταση.
