Αν και συχνά ο Άγιος Βαλεντίνος χαρακτηρίζεται «δυτικός άγιος», όπως όλοι οι προ του σχίσματος άγιοι είναι άγιος Ορθόδοξος. Την 14η Φεβρουαρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την μνήμη «Αυξεντίου του εν τω Όρει, Ουαλεντίνου Ιερομάρτυρος» και λοιπών Αγίων.
Προφανώς, ο Άγιος Ουαλεντίνος ο Ιερομάρτυρας τιμάται την αυτή ημέρα και από την Ορθόδοξη Εκκλησία και του παπικούς – αλλά, το «Β» γίνεται «Ου» κατά την απόδοση του ονόματός του στην Ελληνική. Ο Άγιος ήταν πρεσβύτερος και μαρτύρησε στη Ρώμη επί αυτοκράτορα Κλαυδίου. Ως εδώ διασώζεται, παραδόσεως ένεκα, μία κοινή αλήθεια σε Δύση και Ανατολή.
Πέραν αυτής, στο βίο του αγίου προστίθεται από τη δυτική χριστιανοσύνη – δεν μπορέσαμε να βρούμε ορθόδοξη πηγή που να αναφέρει περισσότερα ή τα αυτά – ότι, τω καιρώ εκείνω, ο Κλαύδιος είχε απαγορεύσει το γάμο στους νέους άνδρες, ώστε ευκολότερα να τους στρατολογεί για τις εκστρατείες. Παρά την απαγόρευση, ο χριστιανός ιερέας Ουαλεντίνος πάντρευε κρυφά τα ερωτευμένα ζευγάρια. Η παρανομία του τον οδήγησε ενώπιον του αυτοκράτορα και, εν τέλει, στο θάνατο.
Αυτή είναι η θρησκευτική άποψη, αλλά οι δεκαετίες οδήγησαν να επισκιαστεί από την ρομαντική άποψη. Στην τελευταία, καταπώς πρέπει σε νουβέλα της ρομαντικής εποχής, ο φυλακισμένος ιερέας ερωτεύεται τη θυγατέρα του δεσμοφύλακά του -η οποία, προφανώς, ξημεροβραδιαζόταν
στη φυλακή- και, λίγο πριν πεθάνει με μαρτυρικό θάνατο, της γράφει ένα απελπισμένο ερωτικό γράμμα.
Υπογράφει το γράμμα «ο Βαλεντίνος σου», προς μεγάλη χαρά των δημιουργών ευχετηρίων καρτών ανά τους αιώνας.
Πέρα από τα όσα ρομαντικά και παραμυθένια στόλισε τη μέρα ο χρόνος, αρκετοί εικάζουν πως οι ρίζες της «γιορτής των ερωτευμένων» είναι πιο παλιές και καθόλου χριστιανικές. Τις εντοπίζουν στα Λουπερκάλια, μια ρωμαϊκή εορτή που τιμούσε τη Λύκαινα η οποία έθρεψε το Ρωμύλο και το Ρώμο, τους ιδρυτές της Ρώμης.
Τα Λουπερκάλια τιμούνταν 13-15 Φεβρουαρίου και είχαν πολλά κοινά με τα αρκαδικά Λύκεια και τη λατρεία του Πανός. Ήταν γιορτή της άνοιξης και του ξυπνήματος της φύσης, παγανιστική, συνδεδεμένη με τη γονιμότητα. Απόηχος της παγανιστικής γιορτής είναι και ο αγγλικός λαϊκός μύθος που θέλει συγκεκριμένα την 14η Φεβρουαρίου να αρχίζει το ζευγάρωμα των πετεινών του ουρανού.
Ο Μεσαίωνας ήταν που είδε τα πρώτα γράμματα σε «Βαλεντίνες». Η γιορτή συνδέθηκε με τον ρομαντικό έρωτα, τουλάχιστον στον αγγλοσαξωνικό κόσμο, χάρη στον ποιητή και πολιτικό Τζέφρι Τσόσερ, συγγραφέα των «Ιστοριών του Καντέρμπουρι» , λίγο πριν τελειώσει ο Μεσαίωνας. Όμως, ακόμη, παρέμενε πεδίο δράσης των ελαχίστων που γνώριζαν γραφή ή είχαν γραμματικό… η γιορτή απέκτησε λαϊκή βάση μετά τον 17ο αιώνα, στα τέλη του οποίου τυπώνονται και οι πρώτες κάρτες για Βαλεντίνους.
Σήμερα, υπολογίζεται ότι την 14η Φεβρουαρίου ανταλλάσσονται πάνω από ένα δισεκατομμύριο κάρτες παγκοσμίως, εκ των οποίων περίπου 180 εκατομμύρια στις ΗΠΑ – ο αριθμός δεν μειώθηκε από τις ηλεκτρονικές κάρτες, παρ ότι πολλοί το προέβλεπαν. Ίσως τα ηλεκτρονικά δωράκια του facebook κατορθώσουν να τις υποκαταστήσουν σε ένα βαθμό, φέτος.
Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί εορτάζουν την ημέρα της αγάπης μεταξύ των συζύγων στις 13 Φεβρουαρίου με την εορτή των Αγίων Ακύλα και Πρισκίλλης των Αποστόλων.
