Τις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει κάτι παραπάνω από «μόδα», κάτι περίπου σαν εθιμοτυπική υποχρέωση κάποιου πρωτοκόλλου, την περίοδο προ του Πάσχα να βλέπουν το φως της δημοσιότητας, έντυπης ή ηλεκτρονικής, πάσης φύσεως δημοσιεύματα που επιχειρούν να θέσουν υπό αμφισβήτηση θεμελιώδεις αλήθειες της χριστιανικής πίστης.
Ένα από τα προσφιλέστερα θέματα με τα οποία ασχολούνται τέτοιου είδους κείμενα είναι η εμφάνιση του Αγίου Φωτός στον Πανάγιο Τάφο κατά την εορτή της Αναστάσεως. Προσφάτως το θέμα επανήλθε, εξαιτίας του βιβλίου κάποιου Έλληνα ερευνητή, στο οποίο ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι καταρρίπτει το θαύμα του Αγίου Φωτός βασιζόμενος σε μαρτυρίες ανθρώπων που εμπλέκονται άμεσα στην όλη διαδικασία, σύμφωνα με την ιστοσελίδα oodegr.com.
Επειδή, όπως είναι γνωστό, υπάρχει πλήθος μαρτυριών από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες ως σήμερα από αυτόπτες μάρτυρες, αρκετές από αυτές και καταγεγραμμένες, ώστε να μην είναι δυνατόν να γίνει αποδεκτός ο ισχυρισμός ότι το Άγιο Φως προέρχεται από συνήθεις ανθρώπινες ενέργειες, πολλώ δε μάλλον ότι η Αγία μας Εκκλησία διαπράττει απάτη, η «κυριακάτικη δημοκρατία» θα παραθέσει τον αντίλογο μέσα από δύο σημαντικά έργα που περιλαμβάνουν τόσο τις καταγεγραμμένες ιστορικές μαρτυρίες όσο και μαρτυρίες συγχρόνων μας προσκυνητών, που είχαν την ευλογία να είναι παρόντες στο θαυμαστό αυτό γεγονός, σε διαφορετικές μάλιστα χρονικές περιόδους μεταξύ τους.
Η έλευση του Αγίου Φωτός κάθε Μεγάλο Σάββατο στον Τάφο του Ιησού Χριστού είναι το μοναδικό θαυματουργικό γεγονός στην παγκόσμια ιστορία που λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο την ίδια ημέρα, επί σχεδόν δύο χιλιετίες.
Στο βιβλίο «Άγιον Φως - Το θαύμα του Φωτός της Αναστάσεως στον Τάφο του Χριστού» του Χαράλαμπου Σκαρλακίδη παρατίθενται 70 ιστορικές μαρτυρίες από τον 4ο ως τον 16ο αιώνα. Όπως ο συγγραφέας τονίζει: «Εβδομήντα συγγραφείς του μεσαιωνικού κόσμου, μεταξύ των οποίων 14 Γάλλοι, εννέα Άγγλοι, επτά Έλληνες, έξι Γερμανοί, πέντε Άραβες, πέντε Αρμένιοι, τέσσερις Πέρσες, τέσσερις Ιταλοί, τρεις Ρώσοι, τρεις Ισλανδοί, δύο Αιγύπτιοι, δύο Χαλδαίοι, ένας Μολδαβός, ένας Σύρος, ένας Αιθίοπας, ένας Βέλγος, ένας Αυστριακός και ένας Ελβετός, περιγράφουν την κάθοδο του Αγίου Φωτός, το οποίο κάθε Μεγάλο Σάββατο φανερώνεται στον Τάφο του Θεανθρώπου ως υπενθύμιση και ως επαλήθευση της Αναστάσεώς Του».
Συνομίλησαν στο oodegr.com, με τον Χαράλαμπο Σκαρλακίδη, αρχιτέκτονα και καθηγητή σχεδιαστικών προγραμμάτων μέσω Η/Υ, συγγραφέα επίσης του βιβλίου «Άγιον Φως. Το θαύμα του Μεγάλου Σαββάτου στον Τάφο του Χριστού· σαράντα δύο ιστορικές μαρτυρίες (9ος - 16ος αι.)».
Έχετε ερευνήσει επισταμένως το θέμα της εμφανίσεως του Αγίου Φωτός και καταγράψατε τα στοιχεία και τις μαρτυρίες που συγκεντρώσατε στο βιβλίο σας «Αγιον Φως - Το θαύμα του Φωτός της Αναστάσεως στον Τάφο του Χριστού». Τι ακριβώς είναι το Άγιον Φως και πότε εμφανίστηκε για πρώτη φορά;
Το Άγιον Φως εμφανίστηκε για πρώτη φορά την ημέρα που αναστήθηκε ο Χριστός. Όταν αναστήθηκε ο Θεάνθρωπος, ένα υπερκόσμιο Φως περιέβαλε το αναστημένο Του σώμα, το λεγόμενο Άκτιστο Φως, το οποίο είναι το Φως της θεότητάς Του. Αυτό το Φως γέμισε όλο τον Τάφο. Αυτή είναι η πρώτη παρουσία του Αγίου Φωτός μέσα στην Ιστορία, την ώρα που αναστήθηκε ο Χριστός, τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου, στις 5 Απριλίου του 33 μ.Χ., και από τότε μέχρι σήμερα, την ίδια ημέρα, στο ίδιο μέρος, το ίδιο Φως εμφανίζεται ως μια υπενθύμιση και μια επαλήθευση της Αναστάσεώς του. Επιπλέον το Άγιο Φως είναι το μοναδικό γεγονός μέσα στην παγκόσμια Ιστορία το οποίο επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, την ίδια ημέρα, το Μεγάλο Σάββατο, επί σχεδόν δύο χιλιετίες.
Ένα γεγονός, όταν πραγματοποιείται, τελειώνει και δεν επαναλαμβάνεται. H Ανάσταση του Χριστού είναι το μοναδικό γεγονός της Ιστορίας το οποίο θα μπορούσαμε να πούμε ότι κατά κάποιον τρόπο δεν έχει «τελειώσει». Κάθε Μεγάλο Σάββατο το γεγονός της Αναστάσεως ξαναζωντανεύει ή αναβιώνει μέσα από το Άγιο Φως. Και όταν λέμε ότι η Ανάσταση αναβιώνει σε κάποιο βαθμό κυριολεκτούμε κιόλας, διότι την ώρα που εμφανίζεται το Άγιο Φως, εκείνη την ώρα, μέσα στον ναό είναι παρών και ο Αναστημένος Χριστός. Κατά συνέπεια, ως απάντηση στο ερώτημα τι ακριβώς είναι το Άγιο Φως μπορούμε να πούμε ότι είναι το Φως της Αναστάσεως του Θεανθρώπου, το οποίο φανερώνεται κάθε χρόνο στον Άγιο Τάφο ως μια υπενθύμιση και μια επισφράγιση ότι ο Χριστός πράγματι αναστήθηκε.
Η αρχαιότερη ιστορική μαρτυρία ανάγεται στις αρχές του 4ου αιώνα, ενώ ο τρόπος που γινόταν η τελετή διέφερε καθώς ο Πατριάρχης ήταν έξω από τον Τάφο
Τι ακριβώς περιέχει το βιβλίο σας για το Άγιο Φως;
Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί την πρώτη πλήρη ιστορική έρευνα που έχει γίνει ως σήμερα για το θέμα αυτό σε παγκόσμια κλίμακα. Ανάμεσα στους 70 συγγραφείς που περιγράφουν την κάθοδο του Αγίου Φωτός περιλαμβάνονται 14 Γάλλοι, εννέα Άγγλοι, επτά Ελληνες, έξι Γερμανοί, πέντε Αραβες, πέντε Αρμένιοι, τέσσερις Πέρσες, τέσσερις Ιταλοί, τρεις Ρώσοι, τρεις Ισλανδοί, δύο Αιγύπτιοι, δύο Χαλδαίοι, ένας Μολδαβός, ένας Σύρος, ένας Αιθίοπας, ένας Βέλγος και ένας Ελβετός. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι δίνουν τη μαρτυρία τους για το Φως. Από τις 70 ιστορικές μαρτυρίες που υπάρχουν στο βιβλίο περίπου οι μισές έρχονται στο φως της δημοσιότητας για πρώτη φορά.
Η έρευνά μου κράτησε πολλά χρόνια και για την ολοκλήρωσή της αναγκάστηκα να κάνω μια πολύ μεγάλη περιοδεία στις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες της κόσμου, σε Λονδίνο, Παρίσι, Μόναχο, Βερολίνο, Βατικανό, Οξφόρδη, Κωνσταντινούπολη, Κάιρο, και σε άλλες μικρότερες ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες, ώστε να συλλέξω το απαραίτητο υλικό που χρειαζόμουν. Έπρεπε να συλλέξω σπάνια μεσαιωνικά χειρόγραφα και σπάνιες ιστορικές πηγές. Μέσα στο βιβλίο υπάρχουν 20 μεσαιωνικά χειρόγραφα με τις σημαντικότερες διηγήσεις περί του Αγίου Φωτός.
Να επισημάνω ότι το βιβλίο έχει μεταφραστεί σε εννέα γλώσσες και κυκλοφορεί σε περισσότερες από 20 χώρες. Το ευχάριστο είναι ότι μέσω αυτής της διεθνούς εξάπλωσης ο δυτικός κόσμος μαθαίνει για το μεγάλο αυτό θαύμα της Ορθοδοξίας, το οποίο μέχρι σήμερα αγνοούσε. Το θαύμα είναι τελείως άγνωστο στη Δύση.
Στο βιβλίο σας παραθέτετε μαρτυρίες από τον 4ο ως τον 16ο αιώνα. Ποια είναι η αρχαιότερη μαρτυρία;
H αρχαιότερη ιστορική μαρτυρία σχετικά με την παρουσία του Αγίου Φωτός αφορά τον άγιο Γρηγόριο τον Φωτιστή, αρμενικής καταγωγής πατέρα, ο οποίος ασκήτευε σε μια σπηλιά κάτω από τον βράχο του Γολγοθά στις αρχές του 4ου αιώνα. Το Άγιο Φως κατήλθε παρουσία του αγίου και άναψε μία κανδήλα που υπήρχε στον Τάφο. Το περιστατικό έλαβε χώρα περί το έτος 330 μ.Χ. και έχει καταγραφεί από τρεις Αρμένιους ιστορικούς. Την εποχή εκείνη βεβαίως δεν υπήρχε η ειδική τελετή. Το Άγιο Φως εμφανιζόταν μόνο του, χωρίς να το προσκαλεί κάποιος. Η τελετή άρχισε να σχηματίζεται στο δεύτερο μισό του 8ου αιώνα, όπως φανερώνει το αποκαλούμενο Pontificale του Πουατιέ, μια γαλλική ιστορική πηγή.
Ο τρόπος με τον οποίο γινόταν η τελετή πριν από μία χιλιετία ήταν ίδιος με σήμερα ή υπάρχει κάποια διαφορά;
Ναι, υπάρχει. Ο τρόπος που γινόταν η τελετή την εποχή εκείνη ήταν πολύ διαφορετικός από τον σημερινό. Από τον 8ο αιώνα ως τον 15ο αιώνα, δηλαδή επί οκτώ συνεχόμενους αιώνες, την ώρα της τελετής του Αγίου Φωτός δεν υπήρχε κανένας μέσα στον Τάφο. Ο Τάφος ήταν άδειος και σφραγισμένος με μελισσοκέρι. Ο Ορθόδοξος Πατριάρχης δεν εισερχόταν στον Τάφο, αλλά διάβαζε τις ειδικές επικλήσεις έξω από το μνημείο, ενώπιον όλου του κόσμου. Αυτό σημαίνει ότι όταν άναβε η κανδήλα μέσα στον Τάφο και εμφανιζόταν το Άγιο Φως το μνημείο ήταν άδειο και κλειδωμένο. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που την εποχή εκείνη δεν υπήρχε καμία αμφιβολία περί της αυθεντικότητας του θαύματος.
Ποια ήταν η αντιμετώπιση των αλλοθρήσκων απέναντι στο θαύμα, και κυρίως η αντιμετώπιση των μουσουλμάνων;
Το θαύμα είχε τόσο μεγάλο κύρος πριν από μία χιλιετία, που κυριολεκτικά μάλωναν οι χριστιανοί και οι μουσουλμάνοι για το ποιος θα είναι αυτός που θα μπει πρώτος στον Τάφο μετά την εμφάνιση του Φωτός. Πολλές φορές έμπαινε πρώτος ο σουλτάνος ή ο εμίρης. Σας διαβάζω μια πολύ σύντομη διήγηση που προέρχεται από έναν μουσουλμάνο, τον Ιμπν αλ Κας, ο οποίος έγραψε το έτος 940: «Το Μεγάλο Σάββατο οι πιστοί συγκεντρώνονται γύρω από τον βράχο του Τάφου. Ο εμίρης και ο ιμάμης του τεμένους είναι παρόντες. Ο σουλτάνος κλειδώνει την πόρτα του Τάφου. Όλοι παραμένουν ακίνητοι, μέχρι που αντικρίζουν ένα φως παρόμοιο με λευκή φωτιά το οποίο βγαίνει από το εσωτερικό του Τάφου. Τότε ο σουλτάνος ανοίγει την πόρτα και εισέρχεται κρατώντας μια λαμπάδα, την οποία ανάβει με αυτό το φως και εν συνεχεία εξέρχεται. Η φλόγα της αναμμένης λαμπάδας δεν καίει. Τη δίνει στον ιμάμη, που τη μεταφέρει και ανάβει τις κανδήλες του (ισλαμικού) τεμένους».
Αυτή είναι η διήγηση του μουσουλμάνου νομοδιδασκάλου Ιμπν αλ Κας. Όπως αναφέρει ο Άραβας χρονογράφος, οι μουσουλμάνοι άρχοντες της Ιερουσαλήμ είχαν τον απόλυτο έλεγχο της τελετής. Ήταν παρόντες ο ιμάμης του τεμένους, ο εμίρης και ο σουλτάνος, ο οποίος ήταν ο μόνος που κατείχε τα κλειδιά του Τάφου. Ο Ορθόδοξος Πατριάρχης διάβαζε τις καθιερωμένες επικλήσεις για την έλευση του Αγίου Φωτός έξω από τον Τάφο, ενώπιον όλου του παριστάμενου πλήθους. Όλα γίνονταν φανερά. Ο Τάφος ήταν κλειδωμένος και άδειος. Και ξαφνικά ένα λευκό Φως βγήκε από το εσωτερικό του. Πρόκειται για το υπερφυές Φως που πηγάζει από τον ίδιο τον Τάφο. Τότε ο σουλτάνος ξεκλείδωσε τον Τάφο και εισήλθε για να ανάψει τη λαμπάδα του. Οι μουσουλμάνοι συμμετείχαν σε τέτοιο βαθμό, και με τέτοια επισημότητα, που νομίζει κανείς ότι η τελετή ήταν δική τους.
Φανταστείτε λοιπόν πόσο κύρος είχε το θαύμα την εποχή εκείνη. Ιδιαίτερα σημαντική είναι επίσης και η αναφορά ότι η ιερή φλόγα δεν καίει. Ο Ιμπν αλ Κας είναι ο πρώτος ιστορικός που αναφέρει ότι το Άγιο Φως δεν καίει. Κάτι που παρατηρείται μέχρι σήμερα, όχι όμως από όλους τους ανθρώπους.
Νομίζω, θα άξιζε μια εκτενέστερη αναφορά στην περίπτωση του μοναχού Μητροφάνη, που βίωσε το θαύμα ως αυτόπτης μάρτυρας. Ας μιλήσουμε λίγο γι' αυτό.
Ο μοναχός Μητροφάνης, με καταγωγή από την Κερασούντα του Πόντου, κρύφθηκε το Μεγάλο Σάββατο του 1926 σε μια εσοχή στην οροφή του Τάφου, με αποτέλεσμα να βιώσει την έλευση του Φωτός από κοντά. Το πρώτο που αντίκρισε ήταν ένα γαλάζιο φως, το οποίο μετατράπηκε σε λευκό και εν συνεχεία μεταμορφώθηκε σε μια ολοφώτεινη σφαίρα όπως ο Ήλιος. Αυτό το Φως ήταν η αιτία που άναψαν η κανδήλα και οι δεσμίδες των κεριών που κρατούσε ο Πατριάρχης. Ο ίδιος ο μοναχός, όπως αναφέρει, ένιωσε το σώμα του να φλέγεται ολόκληρο.
Πέντε διαφορετικά φαινόμενα λαμβάνουν χώρα
Εξετάζοντας συνοπτικά τις 70 ιστορικές μαρτυρίες, ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αξίζει να επισημάνουμε; Είναι κοινός ο τρόπος που περιγράφεται το θαύμα;
Σύμφωνα με τις 70 ιστορικές πηγές που υπάρχουν στο βιβλίο, την ώρα που εμφανίζεται το Φως μέσα στον Ναό της Αναστάσεως λαμβάνουν χώρα πέντε διαφορετικά γεγονότα ή πέντε διαφορετικά φαινόμενα.
Το πρώτο είναι ότι όλοι οι αυτόπτες μάρτυρες κάνουν λόγο για ένα φως που έρχεται από τα ουράνια, από τον τρούλο του ναού, το οποίο διαχέεται και εξαπλώνεται μέσα στον ναό. Υπάρχουν αυτόπτες μάρτυρες που το περιγράφουν κυριολεκτικά σαν αστραπή.
Το δεύτερο φαινόμενο είναι ότι το ίδιο φως βγαίνει μέσα από τον Τάφο, δηλαδή αναδύεται μέσα από τον βράχο του Τάφου.
Το τρίτο φαινόμενο είναι ότι κάποιες από τις λαμπάδες ή τα λυχνάρια των πιστών ανάβουν μόνα τους.
Το τέταρτο είναι ότι η φλόγα η οποία ανάβει στις λαμπάδες δεν καίει.
Και το πέμπτο ότι η κανδήλα μέσα στον Τάφο ανάβει από μόνη της.
Πέντε λοιπόν διαφορετικά φαινόμενα τα οποία λαμβάνουν χώρα περίπου στον ίδιο χρόνο. Αξίζει όμως να επαναλάβουμε ότι εκείνη την ώρα που ανάβει η κανδήλα και αναδύεται το Άγιο Φως εντός του Τάφου δεν υπάρχει κανένας μέσα στο μνημείο. Ο Τάφος είναι άδειος και κλειδωμένος. Επίσης, αν λάβουμε υπόψη ότι την εποχή εκείνη, πριν από 1.000 χρόνια, δεν υπάρχει ηλεκτρισμός, δηλαδή δεν υπάρχει η τεχνολογική δυνατότητα να αναπαράγει κάποιος μια αστραπή, δεν μένουν περιθώρια για την παραμικρή αμφιβολία περί του θαύματος.
«Μανιώδης διώκτης του Αγίου Φωτός ο επίσκοπος Θεοφάνης»
Πέραν πάσης αμφιβολίας, το Άγιο Φως είναι ένα σημείο θεϊκό. Τι θα απαντούσατε προς όσους κατά καιρούς αμφισβητούν αυτή τη θεοσημία;
Ο καθένας έχει δικαίωμα να αμφισβητεί ό,τι θέλει και να πιστεύει σε ό,τι θέλει. Φτάνει να μην προσβάλει την πίστη των άλλων ανθρώπων. Είναι θλιβερό το γεγονός ότι το Άγιο Φως στις ημέρες μας «καταδιώκεται» όχι από αλλοθρήσκους αλλά από κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις ορθοδόξων. Τις τελευταίες ημέρες έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας οι δηλώσεις ενός αρχιερέα που ανήκει στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, του επισκόπου Θεοφάνη, ο οποίος αμφισβητεί με πρωτόγνωρο μένος την αυθεντικότητα του θαύματος. Ο εν λόγω επίσκοπος ισχυρίζεται ότι δεν κατέρχεται θαυματουργικώς κανένα Φως και ότι οι χιλιάδες πιστοί οι οποίοι βιώνουν και βλέπουν το Άγιο Φως στο πέρασμα των χρόνων έχουν όλοι παραισθήσεις. Δηλαδή δεν βλέπουν το Φως, αλλά φαντάζονται ότι το βλέπουν. Ο επίσκοπος Θεοφάνης, που έχει κάνει ανάλογες δηλώσεις και κατά το παρελθόν, έχει αναδείξει τον εαυτό του σε έναν μανιώδη διώκτη του Αγίου Φωτός. Οι απόψεις του επί του θαύματος, εκτός από ανυπόστατες και ευφάνταστες, είναι και άκρως προσβλητικές προς τους πιστούς που βιώνουν το Φως και τη χάρη του αναστημένου Χριστού. Σύμφωνα με μία δεύτερη δήλωση που ήρθε στη δημοσιότητα τις τελευταίες ημέρες από τον σκευοφύλακα του Ναού της Αναστάσεως, επίσκοπο Ισίδωρο, αναφέρεται ότι η ιερή κανδήλα που μεταφέρεται μέσα στον Τάφο από τον ίδιο είναι μεν αρχικά σβησμένη, στη συνέχεια όμως την ανάβει, προτού εξέλθει από το μνημείο.
Αυτό σημαίνει ότι όταν ο Πατριάρχης εισέρχεται στον Τάφο για την τελετή του Αγίου Φωτός βρίσκει ήδη αναμμένη την κανδήλα. Θα πρέπει στο σημείο αυτό να επισημάνουμε τα εξής:
Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι κάτι τέτοιο πράγματι συμβαίνει σήμερα, αυτό δεν σημαίνει ότι το ίδιο συνέβαινε και κατά το παρελθόν. Το σημαντικότερο όμως είναι το εξής: αυτό το οποίο κάνει ο εκάστοτε Πατριάρχης μέσα στον Τάφο είναι τελείως ανεξάρτητο από το θαύμα. Το Άγιον Φως κατέρχεται κάθε χρόνο και πλημμυρίζει τα πάντα, όχι μόνο τον Τάφο αλλά και όλο τον ναό, και ανάβει κάποιες από τις λαμπάδες των πιστών ή ακόμη και κανδήλες που υπάρχουν εντός του ναού. Το Φως κατέρχεται και επισκιάζει όλη την Αγία Γη και πρωτίστως επισκέπτεται τις καρδιές και τις ψυχές των καλοπροαίρετων και αγαθών ανθρώπων. Ως εκ τούτου, το θαύμα του Αγίου Φωτός είναι τελείως αποκομμένο και ανεξάρτητο από αυτά που κάνει ο Πατριάρχης εντός του Τάφου και από το αν η κανδήλα ανάβει με φυσικό τρόπο ή όχι. Αν ένας επίσκοπος ή Πατριάρχης δεν πιστεύει στο θαύμα, αυτό δεν σημαίνει ότι το θαύμα καταργείται.
Το θαύμα με τον κίονα που διερράγη και ανεφλέγη το έτος 1579
Να μιλήσουμε λίγο για το θαύμα με τον κίονα που διερράγη και ανεφλέγη το 1579.
Το Μεγάλο Σάββατο του 1579 οι Τούρκοι κυβερνήτες της Ιερουσαλήμ απαγόρευσαν στον Έλληνα Πατριάρχη και στους ορθόδοξους πιστούς να εισέλθουν στον ναό για την καθιερωμένη τελετή. Κατά τη δύση του Ηλίου, και ενώ ο Πατριάρχης στεκόταν πλησίον ενός κίονα στην πύλη του ναού, ο κίονας διερράγη και ανεφλέγη, και ο Πατριάρχης άναψε τις λαμπάδες του από τη φλόγα που ξεπήδησε από το μάρμαρο. Το γεγονός αυτό καταγράφεται σε τρεις ανεξάρτητες ιστορικές πηγές: από έναν Έλληνα ιερομόναχο, έναν Αρμένιο χρονογράφο και έναν Μολδαβό χρονογράφο. Η αρχαιότερη μαρτυρία για το γεγονός καταγράφεται σ’ ένα χειρόγραφο του έτους 1608, από τη Βιβλιοθήκη του Μονάχου. Επιπλέον ο κίονας εξετάστηκε από δύο καθηγητές πανεπιστημίου που είναι ειδικοί στις ρηγματώσεις, τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και τον Εβγκένι Μορόζοβ, οι οποίοι αμφότεροι αποφάνθηκαν υπέρ του θαυματουργικού σχισίματος του κίονα. Στο βιβλίο παραθέτω αναλυτικά όλα τα στοιχεία.
Έχουμε καταγεγραμμένες μαρτυρίες μετά το 1579; Ας αναφερθούμε λίγο σε αυτές.
Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες και κατά τους επόμενους αιώνες, αλλά η δική μου έρευνα επεκτείνεται ως τα τέλη του 16ου αιώνα. Ήδη ο όγκος των πληροφοριών είναι πολύ μεγάλος. Η συνέχεια της έρευνάς μου θα απαιτούσε έναν δεύτερο τόμο. Αξίζει να επισημάνουμε ότι από τις 70 ιστορικές πηγές που περιλαμβάνονται στο βιβλίο μου μόνο μία είναι αρνητική απέναντι στο θαύμα - και αυτή προέρχεται από έναν μουσουλμάνο, τον Αλ Τζαχίζ, ο οποίος φαντάζεται ότι υπάρχει κάποιο τέχνασμα. Όλες οι υπόλοιπες μαρτυρίες, 69 στον αριθμό, αποδέχονται την αυθεντικότητα του θαύματος. Ο επίσκοπος Θεοφάνης, στον οποίον προαναφέρθηκα, με κατηγόρησε ότι έβαλα στο βιβλίο μου μόνο τις θετικές μαρτυρίες. Τον πληροφορώ ότι ως τον 16ο αιώνα δεν υπάρχουν αρνητικές μαρτυρίες. Με κατηγόρησε επίσης ότι οι περισσότερες μαρτυρίες που έβαλα είναι ρωσικές και ότι οι Ρώσοι είναι δεισιδαίμονες. Από τις 70 μαρτυρίες του βιβλίου μόνον οι τρεις είναι ρωσικές, και δεν νομίζω ότι οι Ρώσοι είναι δεισιδαίμονες, αλλά μάλλον κάποιος άλλος διώκεται από δαίμονες.
Έχει γίνει κάποια επιστημονική προσπάθεια καταγραφής του φαινομένου με ειδικές συσκευές μέσα στον ναό;
Το Μεγάλο Σάββατο του 2008 ο Ρώσος φυσικός Αντρέι Βολκόβ, καθηγητής Φυσικής και Μηχανικής των Υλικών στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Πυρηνικών Ερευνών της Μόσχας, προσπάθησε να καταγράψει την κάθοδο του Φωτός με κάποια ειδική συσκευή, μ’ ένα ψηφιακό παλμοσκόπιο. Η συσκευή κατέγραψε τρεις αόρατες ηλεκτρικές εκκενώσεις, δηλαδή κάτι σαν αόρατες αστραπές, την ώρα που εμφανίστηκε το Άγιο Φως. Όπως αναφέρει ο Βολκόβ, οι μετρήσεις του επιβεβαιώνουν τη θαυματουργική φύση του φαινομένου, καθώς μέσα στον ναό έλαβαν χώρα τρία γεγονότα, τα οποία ο ίδιος χαρακτηρίζει πλήρως ανεξήγητα και ανερμήνευτα.
Η έρευνά του δημοσιεύτηκε σε ρωσικό επιστημονικό περιοδικό, σε άρθρο που υπογράφεται από πέντε Ρώσους επιστήμονες. Στο βιβλίο μου παραθέτω όλα τα στοιχεία της δημοσίευσης, ακόμη και την απεικόνιση της συσκευής του όταν εμφανίστηκε το Φως.
«Το μεγαλειώδες γεγονός που βίωσα εκείνο το Μεγάλο Σάββατο του 1998!»
Θα θέλατε να καταθέσετε και την προσωπική σας μαρτυρία;
Έχω συμμετάσχει στην τελετή 19 φορές. Την πρώτη φορά, το Μεγάλο Σάββατο του 1998, βρισκόμουν κάτω από τον βράχο του Γολγοθά, μέσα στον Ναό της Αναστάσεως, σε απόσταση περίπου 40 μέτρων από τον Τάφο του Χριστού, χωρίς να έχω οπτική επαφή με τον Τάφο. Ο ναός ήταν ασφυκτικά γεμάτος. Υπήρχαν περίπου 8.000 άτομα. Το μέρος όπου στεκόμουν ήταν πολύ σκοτεινό και επικρατούσε απόλυτη ησυχία.
Ξαφνικά εμφανίστηκαν ψηλά στον αέρα κάποιες γαλάζιες εκλάμψεις, σαν μικρές αστραπές. Εκείνη τη στιγμή ο κόσμος φώναξε δυνατά. Ακούστηκαν εκατοντάδες φωνές-ιαχές από διαφορετικά μέρη του ναού, από ανθρώπους που είδαν τις γαλάζιες αστραπές. Ήταν σαν να μπήκε γκολ στο γήπεδο.
Την ίδια χρονική στιγμή άναψε μόνη της η λαμπάδα μιας γυναίκας, η οποία στεκόταν ακριβώς μπροστά μου, σε απόσταση λιγότερο από ένα μέτρο. Άπλωσα αμέσως το χέρι μου και άναψα τη λαμπάδα μου. Το ίδιο έκαναν δεκάδες άλλοι άνθρωποι που έπεσαν πάνω της για να πάρουν το φως. Πολύ γρήγορα το φως εξαπλώθηκε σχεδόν σε όλο τον ναό, από λαμπάδα σε λαμπάδα.
Εκείνη την ώρα η σκέψη μου στράφηκε στον Τάφο του Χριστού. Προσπάθησα να διασχίσω το πλήθος με σκοπό να φτάσω στον Τάφο. Ένιωσα την ανάγκη να δω τι συμβαίνει εκεί. Όταν έπειτα από περίπου δέκα λεπτά κατάφερα να προσεγγίσω το μνημείο, είδα έκπληκτος ότι ο Πατριάρχης δεν είχε βγει ακόμη από το εσωτερικό του. Το Άγιο Φως είχε ήδη εξαπλωθεί στο μεγαλύτερο μέρος του ναού, χωρίς να έχει βγει ακόμη ο Πατριάρχης, ο οποίος άργησε να εξέλθει λόγω ασθένειας.
Αυτό που βίωσα εκείνο το Μεγάλο Σάββατο του 1998 ήταν στην ουσία ένας αναπάντεχος τριπλός συγχρονισμός: οι γαλάζιες αστραπές που εμφανίστηκαν στον αέρα, οι δυνατές ιαχές του κόσμου και η ανάφλεξη μιας λαμπάδας ακριβώς μπροστά στα μάτια μου. Το σημαντικότερο όμως όλων είναι ότι τα τρία αυτά τα φαινόμενα έλαβαν χώρα ταυτοχρόνως: σχεδόν μέσα στο ίδιο δευτερόλεπτο.
Υπάρχει κάποιο μήνυμα που μεταφέρει η αδιάλειπτη παρουσία του Αγίου Φωτός στο πέρασμα των αιώνων;
Ότι ο Χριστός πράγματι αναστήθηκε και ότι είναι συνεχώς στο πλευρό μας, με πολυποίκιλους τρόπους. Εμείς πολλές φορές Τον εγκαταλείπουμε. Εκείνος δεν μας εγκαταλείπει ποτέ.
