Του κ. Αναστασίου Χαρμαντά, Σχολικού και Οικογενειακού Συμβούλου, ειδικευμένου στην Ψυχοδυναμική της Οικογένειας.
Αγαπητοί μας γονείς και αγαπητά μας παιδιά,
Από τις 15 Ιουνίου άρχισαν οι πανελλήνιες εξετάσεις και οι μαθητές της χώρας μας έχουν μπει πλέον στον αγώνα για μια θέση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Για το 2020 έχει υπολογιστεί ότι 8 στους 10 θα είναι επιτυχόντες.
100.000 περίπου θα είναι οι υποψήφιοι συνολικά που θα συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις. και 77.970 θα είναι οι εισακτέοι στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Η επιτυχία στις πανελλήνιες εξετάσεις εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως είναι:
- Η καλλιέργεια της αυτοεκτίμησης των παιδιών.
- Τα κίνητρα της επιτυχίας καθώς και η θέληση για επιτυχία.
- Η ηρεμία την ώρα της εξέτασης.
- Η ικανότητα να διαχειρίζονται τα παιδιά το άγχος τους.
Τους περισσότερους από αυτούς τους παράγοντες τους έχουν ήδη φροντίσει οι γονείς όλο το προηγούμενο διάστημα της προετοιμασίας αλλά και προετοιμάσει από τα παιδικά τους χρόνια.
Αυτές τις ημέρες καλούνται τα παιδιά να υλοποιήσουν όσα μέχρι τώρα προετοίμασαν.
Θα εκφράσουμε στους γονείς και στους υποψηφίους κάποιες σκέψεις που χρειάζεται να τις προσέξουν για να αυξήσουν την αποδοτικότητά των παιδιών στις εξετάσεις.
Πρώτα απ’ όλα πρέπει να φροντίσουν ώστε, πηγαίνοντας για να γράψουν, να είναι ξεκούραστο το σώμα και το πνεύμα τους. Οι γονείς παίζουν καταλυτικό ρόλο σε αυτό.
Από το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας κάθε εξέτασης, κλείνουμε τα βιβλία. Δεν ξενυχτάμε το βράδυ. Οι έρευνες μας λένε ότι το ξενύχτι, το προηγούμενο βράδυ των εξετάσεων, μειώνει συνήθως τη δυνατότητα αφομοίωσης της γνώσης.
Επίσης πρέπει να σημειώσουμε ότι οι αρνητικές σκέψεις των υποψηφίων, οδηγούν πολλές φορές στην αποτυχία (Έχουμε όλοι ευθύνη και συμμετοχή σε αυτές).
Ακούμε τα παιδιά να λένε: (Δεν θα πετύχω. δεν είμαι έτοιμος/η, δεν θα τα καταφέρω. Τί θα πει η μητέρα μου ή ο πατέρας μου αν αποτύχω;). Φανταστείτε, αγαπητοί γονείς, όλες αυτές οι σκέψεις και όχι μόνο, να κυριαρχούν, την ώρα των εξετάσεων, στο μυαλό των παιδιών.
Πριν από τις εξετάσεις όμως επιτρέπονται οι θετικές σκέψεις: π.χ. Θα κάνω προσπάθεια να επιτύχω το ανώτερο των δυνάμεών μου. Έχω προετοιμαστεί καλά Αν δεν τα καταφέρω έχω και άλλες λύσεις κ.λ.π.
Η ηττοπάθεια λοιπόν δημιουργεί ανασφάλεια και απαισιοδοξία. Εκτός αυτού φορτώνει τα παιδιά με άγχος.
Δεν είναι σωστό επίσης να παρασύρονται τα παιδιά από διάφορες διαδόσεις για τα sos θέματα από ψιθύρους, φλυαρίες ή πανικοβλημένους συμμαθητές τους, που τα πληροφορούν ότι τα θέματα θα είναι πολύ δύσκολα
Είναι βέβαιο ότι όλα αυτά δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Μόνο σύγχυση και άγχος δημιουργούν στα παιδιά Γι΄ αυτό ας φροντίσουμε να τα προστατεύσουμε.
Οι γονείς οφείλουν να εξασφαλίσουν από την αρχή, ένα ήρεμο και γαλήνιο οικογενειακό περιβάλλον, αλλά όχι αφύσικο. Γιατί ένα οικογενειακό περιβάλλον, όπου λειτουργεί τελείως διαφορετικά από ό,τι προηγούμενα, φορτίζει το παιδί με άγχος και ευθύνες π.χ. (Συνήθως βασιλεύει στο σπίτι απόλυτη σιωπή, γιατί διαβάζει το παιδί. Όλοι είναι ταγμένοι στην υπηρεσία του. (Την πορτοκαλάδα σου παιδί μου, τις βιταμίνες σου. Μήπως θέλεις κάτι; ρωτούμε συνεχώς Μην ακουστεί ούτε λέξη, ούτε άχνα, από κανέναν, λέμε στα άλλα μέλη της οικογένειας, γιατί το παιδί διαβάζει κ.λ.π.). Αυτή η οικογενειακή ατμόσφαιρα αγχώνει τα παιδιά.
Η υπερπροστασία, αγαπητοί γονείς, δε βιώνεται μόνο ως ένδειξη αγάπης αλλά και ως έλλειψη εμπιστοσύνης.
Δεν αγνοούμε βέβαια, την ανάγκη εξασφάλισης θετικών προϋποθέσεων μελέτης για το παιδί .Μπορούμε όμως να φανταστούμε πόσο άγχος το φορτώνουμε με ένα υπερβολικά διαφορετικό, οικογενειακό υπερπροστατευτικό, περιβάλλον. Το κάνουμε να νιώθει ότι δεν έχει δικαίωμα να αποτύχει, γιατί δεν πρέπει να δυσαρεστήσει κανένα, από αυτούς που το φροντίζουν τόσο πολύ. Από την άλλη μεριά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ως γονείς ότι δεν δίνουμε εμείς εξετάσεις, αλλά το παιδί («αύριο δίνουμε πανελλήνιες», λένε συνήθως οι γονείς) Έτσι είμαστε αγχωμένοι και μεταβιβάζουμε αυτό που νιώθουμε.
Καταλυτική επίδραση, στην επιτυχία ή μη των παιδιών, παίζει το άγχος.
Καταρχήν το παιδί δεν πρέπει να παραγνωρίζει και τις αντικειμενικές δυσκολίες των εξετάσεων, γιατί τότε θα πάει απροετοίμαστο και περισσότερο αγχωμένο.
Βέβαια, όλα σχεδόν τα παιδιά, είναι καλά προετοιμασμένα. Επομένως ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας ή αποτυχίας εξαρτάται από τη δυνατότητά των παιδιών να ελέγχουν το άγχος τους. Να αρκούνται βέβαια, στο δημιουργικό άγχος που μας κινητοποιεί και μας φέρνει σε εγρήγορση για να ανταποκριθούμε στις εξετάσεις. Ενώ το άγχος το νευρωτικό, το καταστρεπτικό, όχι μόνο δεν μας ενεργοποιεί αλλά μας ακινητοποιεί, με αποτέλεσμα, να μην μπορούμε να θυμηθούμε τίποτα, ούτε να σκεφτούμε.
Άγχος και μεγαλύτερη ευθύνη, δημιουργούν ακόμη και τα καλά μας λόγια. (Όταν τους λέμε: «Δε σε φοβάμαι εσένα. Είσαι άριστος/η. Θα πετύχεις. Αν αποτύχεις εσύ, τί να ειπούν οι άλλοι που δεν έχουν τις ικανότητες τις δικές σου;» Πόσες ευθύνες και άγχος φορτώνουμε, αγαπητοί μου γονείς, το παιδί. Για σκεφτείτε! δεν έχει έστω και ελάχιστα περιθώρια αποτυχίας ή λάθους. Κατακλύζεται η σκέψη του από ενοχές με την ιδέα της αποτυχίας;
Η έρευνα μας πληροφορεί ότι το 20% των αριστούχων μαθητών που αποτυγχάνουν στις εξετάσεις οφείλεται στο άγχος. Ενώ αντίθετα μόνο το 6% του γενικού πληθυσμού των μαθητών αποτυγχάνουν εξαιτίας του άγχους.
Οι γονείς λοιπόν αγωνιούν και ανησυχούν για το μέλλον των παιδιών τους (το κατανοούμε απόλυτα αυτό), αλλά πολλές φορές, μεταδίδουν αυτή την αγωνία στα παιδιά. Άλλες φορές επιθυμούν να ικανοποιήσουν, μέσω των παιδιών τους, ανεκπλήρωτες προσωπικές τους επιθυμίες.
Οι έφηβοι, κυριαρχούνται από το φόβο της προσωπικής τους αποτυχίας και από το φόβο της απογοήτευσης, κυρίως των γονέων τους, εξαιτίας της πιθανής αποτυχίας.
Μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε λοιπόν, πόσο κακό κάνει αυτό το άγχος της αποτυχίας, το οποίο πολλές φορές αδρανοποιεί τα παιδιά. Τα αφοπλίζει και τα εξουθενώνει.
Είναι ανάγκη, να κατανοήσουμε και να μοιραστούμε τα συναισθήματα με τα παιδιά μας. Να νιώσουμε πως νιώθουν (ενσυναίσθηση) και να τα ενθαρρύνουμε να έρθουν σε επαφή και τα ίδια με τα συναισθήματά τους, με τις επιθυμίες και τις προσδοκίες τους. Αυτό βέβαια είναι μια μακροχρόνια προσπάθεια των γονέων, αλλά τώρα τα παιδιά χρειάζονται την άμεση στήριξη και συμπαράστασή μας. Όσο να φαίνεται υπερβολικό, αν απολυτρώσουμε τα παιδιά μας από μερικούς ακραίους φόβους, και από την υποχρέωση να επιτύχουν για να μην απογοητεύσουν τους γονείς τους, τότε τα κίνητρα επιτυχίας, η αισιοδοξία και οι προσδοκίες θα διαμορφώσουν ένα (τολμούμε να πούμε), ευχάριστο και ελπιδοφόρο κλίμα του καλού αγώνα για τη ζωή.
Θα μπορέσουν πιο εύκολα να προσαρμόσουν τη μελέτη τους, σύμφωνα με τις δυνατότητες και ικανότητές τους.
Είναι απαραίτητο λοιπόν, να βοηθήσουμε τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι δίνουν εξετάσεις για τον εαυτό τους και όχι για τους γονείς τους, ούτε και για κανένα άλλο από το στενό ή ευρύτερο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον.
Κάθε φορά που το παιδί έχει μια επιτυχία του λέμε, «Νιώθουμε υπερήφανοι για σένα» Για σκεφτείτε. Μήπως κατά βάθος τους λέμε: μας έδωσες τη δυνατότητα να υπερηφανευόμαστε στους άλλους; Ας το συνειδητοποιήσουμε πρώτα εμείς οι γονείς, ότι η επιτυχία των παιδιών δεν είναι για μας.
Ας αρκεστούμε λοιπόν στο βασικό μας καθήκον, να βοηθήσουμε τα παιδιά μας, ώστε να ατενίσουν αυτόνομα το μέλλον τους.
Τα παιδιά πρέπει να είναι αυτόνομα και ανοικτά, για νέες προκλήσεις ώστε στο μέλλον ,να κάνουν αυτό που μόνα τους επιλέγουν και αγαπούν και όχι αυτό που οι γονείς τους θέλουν.
Επίσης, τα παιδιά που μελετούν, χρειάζονται ελεύθερο χρόνο. Αυτές τις ημέρες, που δίνουν εξετάσεις, αφήστε, αγαπητοί γονείς τα παιδιά σας, στον ελεύθερο χρόνο τους, να κάνουν πράγματα που τα ευχαριστούν και συμβουλεύστε τα να αποφεύγουν αγχωτικές ενέργειες και σκέψεις.
Μην τους δημιουργείτε, (ίσως και άθελά σας) εκνευρισμούς με σχόλια για τον τρόπο της προετοιμασίας και της μελέτης τους. Μην κάνετε συγκρίσεις με άλλους υποψηφίους, μην αναφέρεστε σε δικές σας σχετικές συμπεριφορές από τα παιδικά σας χρόνια. Δώστε τους περιθώριο να νιώσουν ότι αυτό που κάνουν το κάνουν για να ικανοποιήσουν δικές τους ανάγκες, όνειρα και προσδοκίες, αλλά χωρίς να στερούνται βασικές βιολογικές ανάγκες, όπως είναι η άσκηση και η αναψυχή στο λίγο ελεύθερο χρόνο τους.
Εξάλλου ένας περίπατος στο διάλειμμά τους, βοηθά στην ευκολότερη εμπέδωση της γνώσης, όταν καθίσει να μελετήσει. Ο κατάλληλος ύπνος επίσης, αναζωογονεί τον εγκέφαλο και μειώνει την ένταση και το άγχος.
Την ώρα της εξέτασης χρειάζεται ηρεμία και έλεγχος της αγωνίας.
Αν νιώσουμε έντονο άγχος (Κλείνουμε για ελάχιστα δευτερόλεπτα τα μάτια μας, κάνουμε μια βαθιά εισπνοή και λέμε μία συντομότατη προσευχή).
Διαβάζουμε τα θέματα με πολλή προσοχή δύο φορές. Μια αναγνωριστική, γρήγορη ματιά και μια δεύτερη, με προσοχή για σωστή κατανόηση.
Όταν πρέπει να επιλέξουμε, να κάνουμε γρήγορα και με μεγάλη προσοχή μια κατανομή του χρόνου, για να μη νιώθουμε ότι πιεζόμαστε. Να μην μας ελέγχει το ρολόι μας, αλλά να το ελέγχουμε εμείς.
Είναι σωστό να απαντήσουμε πρώτα στις ερωτήσεις εκείνες που ξέρουμε καλύτερα. Έτσι δε θα ξεκινήσουμε με φόβο και πανικό και θα εξοικονομήσουμε παράλληλα μεγαλύτερη άνεση χρόνου για τα πιο δύσκολα.
Δεν πρέπει να παραδώσουμε το γραπτό, πριν το διαβάσουμε δύο φορές τουλάχιστον. Αν κάποιοι το έχουν παραδώσει νωρίτερα, δε δίνουμε σημασία. Δε βαθμολογούνται τα παιδιά, ανάλογα με το χρόνο παράδοσης του γραπτού.
Προσέχουμε να απαντήσουμε ακριβώς αυτά που μας ζητούν, χωρίς περιττά λόγια, κι όταν μας ζητούν την άποψή μας, να την εκφράζουμε ελεύθερα.
Προσπαθούμε, να μην αφήνουμε καμία ερώτηση αναπάντητη. Εκφράζουμε τη γνώμη μας.
Όταν τελειώσουμε όλες τις ερωτήσεις, να ελέγξουμε καλά τις απαντήσεις μας, προκειμένου να εξετάσουμε αν έχουμε απαντήσει πράγματι σε αυτό που ζητείται και αν έχουμε παραλείψει κάτι.
Να δώσουμε μεγάλη προσοχή στη σαφήνεια, στην ακριβολογία και στην πληρότητα κάθε απάντησης.
Επίσης, η προσοχή μας, είναι απαραίτητο να επικεντρωθεί και στην εμφάνιση του γραπτού μας, καθώς και στην ορθογραφία.
Να μην παραδώσουμε το γραπτό μας, αν δεν το ξαναδιαβάσουμε δύο φορές τουλάχιστον.
Τέλος, δεν πρέπει να έχουμε αγωνία και μετά το πέρας της εξέτασης για τη βαθμολογία μας. Να έχουμε την πεποίθηση πως το γραπτό μας θα βαθμολογηθεί δίκαια, όπως του αξίζει.
Μετά το τέλος της εξέτασης δεν χρειάζεται να ακούμε τις γνώμες των άλλων. Μπορεί να μας αγχώσουν άδικα.
Αν τύχει και δε γράψουμε και τόσο καλά σε ένα μάθημα, δεν εγκαταλείπουμε τον αγώνα.
Αγαπητοί γονείς, γνωρίζετε ότι τα συναισθήματα μεταδίδονται. Προσπαθήστε να μην μεταφέρετε το άγχος σας στα παιδιά σας. Φροντίστε να είστε ήρεμοι, μην κάνετε αρνητικές σκέψεις και καταστροφικά σενάρια. Το παιδί σας δεν θα δώσει εξετάσεις για σας. Δε χρειάζεται το παιδί υπερβολικές φροντίδες, δεν είναι άρρωστο, εξετάσεις δίνει. Μπορείτε να είστε δίπλα του ώστε να του δώσετε ό,τι χρειάζεται. Η έκφραση της αγάπης και της εμπιστοσύνης, θα ενθαρρύνουν και θα στηρίξουν τα παιδιά σας σε αυτό το δύσκολο αγώνα.
Εκτονωθείτε και εσείς οι γονείς με κάποιο τρόπο, όπως γυμναστική, περίπατο, συνάντηση με φίλους κ.λ.π.
Ας βοηθήσουμε ώστε, να μην ξεχνούν τα παιδιά ότι, ακόμη και αν χάσουν αυτή τη μάχη, ούτε τον πόλεμο χάνουν ούτε τη μοναδική ευκαιρία της ζωής τους. Αυτό το μήνυμα πρέπει να περάσει οπωσδήποτε στα παιδιά μας. Να είναι σίγουροι οι γονείς, ότι τα παιδιά θα έχουν πολλές άλλες ευκαιρίες για να αποδείξουν την αξία τους. Εξάλλου έχουμε πολλούς επιτυχημένους ανθρώπους που δεν πέτυχαν στις πανελλήνιες.
Βασική επιδίωξή μας λοιπόν, πρέπει να είναι η ευτυχία των παιδιών μας και μετά η επιτυχία. Βλέπουμε καθημερινά αγράμματους και ευτυχισμένους και ευλογημένους αλλά και πολλά μορφωμένα ναυάγια της ζωής.
Να καμαρώνουμε βέβαια τα παιδιά μας, γιατί κατάφεραν να πάρουν πτυχία, αλλά μην ξεχνάμε ότι μεγαλύτερη σημασία έχει να τα καμαρώνουμε, όταν παράλληλα προσπαθούν, όταν τα βλέπουμε να χαμογελάνε, να νοιάζονται για τους ανθρώπους να υπηρετούν τις πανανθρώπινες αξίες , όπως είναι η αγάπη και η ειρήνη στον κόσμο.
Η επιτυχία δε φέρνει μόνη της την ευτυχία.
Αν επενδύσουμε μόνο στην επιτυχία, εκμηδενίζουμε την αξία όσων παιδιών δεν τα καταφέρνουν να επιτύχουν.
Έτσι θα τα κάνουμε να νιώθουν απαξία. Αυτή είναι πράγματι δυστυχία.
Τα παιδιά είναι ένα πολύτιμο δώρο του Θεού και δεν έχει ανάγκη τα μετάλλια, τα βραβεία και τα πτυχία για να λάμψει.
Θα νιώθουμε υπεύθυνοι γονείς, όταν παραδίδουμε στην κοινωνία ώριμους, ισορροπημένους ενήλικες.
Εξάλλου, όπως και άλλη φορά είπαμε, είναι γνωστή η προσπάθεια το ενδιαφέρον και ο θυσιαστικός αγώνας των Ελλήνων γονέων για την επιτυχημένη εξελικτική πορεία των παιδιών τους.
Γι’ αυτό τα Ελληνόπουλα έχουν την πρώτη θέση στον κόσμο αλλά και στην καρδιά μας.
ΑΓΑΠΗΤΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ
Δε θα σας ειπούμε: ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ γιατί είναι αγχωτική φράση.
Ευχόμαστε όμως να νιώθετε ευτυχισμένοι/ες οποιοδήποτε και αν είναι το αποτέλεσμα των εξετάσεων. (Θέλουμε ευτυχία και όχι δυστυχισμένη επιτυχία).
Οι γονείς σας θα είναι υπερήφανοι για την προσπάθειά σας.
Μην ξεχνάτε ότι έχετε ένα πολύ σημαντικό προνόμιο, όλη τη ζωή μπροστά σας, που σημαίνει και όλο το χρόνο να χτίσετε τον παράδεισό σας μόνο με τη μάχη της άμιλλας και όχι με τη φυγή.
ΑΝ ΤΟ ΘΕΛΗΣΕΤΕ ΘΑ ΑΓΩΝΙΣΤΕΙΤΕ ΚΑΙ ΘΑ ΤΟ ΠΕΤΥΧΕΤΕ.
Να Θυμάστε ότι: Υπάρχουν αγκάθια χωρίς τριαντάφυλλα. Δεν υπάρχουν όμως τριαντάφυλλα χωρίς αγκάθια.
Αγαπημένοι και ευλογημένοι μας γονείς,
Τα παιδιά είναι Θεόσταλτα. Ας κάνουμε γι αυτά ό,τι μπορούμε ως γονείς, στηρίζοντάς τα σε αυτές τις σημαντικές στιγμές της ζωής τους, και τα υπόλοιπα θα τα κάνει ο Θεός.
