Του Μάνου Χατζηγιάννη
Απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα των ημερών δεδομένης της πρωτόγνωρης κατάστασης που διαβιούμε με τα μέτρα ασφαλείας εξαιτίας του κορονοϊού επιχειρήθηκαν να δοθούν στην διαδικτυακή ημερίδα του “Νομικού Παλμού” χθες Μ. Τετάρτη 15 Απριλίου με θέμα: "Ατομικά Δικαιώματα και Πανδημία".
Αν και η ημερίδα είχε πολλά τεχνικά προβλήματα, τα οποία καθιστούσαν ιδιαιτέρως δύσκολη την παρακολούθησή της και την εξαγωγή συμπερασμάτων, εντούτοις οι δύο καθηγητές που συμμετείχαν έδωσαν αρκετές απαντήσεις.
Ο κ.Γεώργιος Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Εκκλησιαστικού Δικαίου Νομικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α, αναφέρθηκε συγκεκριμένα στις δύο εκφάνσεις της θρησκευτικης ελευθερίας, η οποία όπως είπε χωρίζεται στην ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης και στην ελευθερία λατρείας.
“Είναι ημιφανές, κολοβό, το δικαίωμα της θρησκευτικής συνείδησης χωρίς το δικαίωμα της ελευθερίας λατρείας” επισήμανε .
Σχετικά με τις απαγορεύσεις στις εκκλησίες ο καθηγητής διευκρίνισε πως “η ελευθερία της λατρείας δεν πρέπει να είναι αντίθετη στην δημόσια τάξη όπως λέει το άρθρο 13 του Συντάγματος”. Επίσης συμπλήρωσε: “επίσης λέει πως κανείς δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις προκειμένου να απαλλαγεί από τις υποχρεώσεις του απέναντι στο κράτος και δεν μπορεί να αρνηθεί στη συμμόρφωση των νόμων, υπό την προϋποθεση όμως ότι τηρείται η αρχή της αναλογικότητας”
Σύμφωνα με τον κ. Ανδρουτσόπουλο το θέμα της δημόσιας υγείας προασπίζεται με έναν γενικής ισχύος νόμο.
“Όταν το Σύνταγμα λέει πως οι θρησκευτικές πεποιθήσεις δεν μπορούν να αποτελέσουν κώλλυμμα, δεν είναι για όλους τους νόμους, αυτό θα συνιστούσε φαλκιδευση, αλλά για τους γενικής ισχύος νόμους, δηλαδή τους νόμους που αποβλέπουν στην προάσπιση μεγάλου εννόμου αγαθού το οποίο προασπίζεται από το Σύνταγμα.” ανέφερε, αλλά διευκρίνισε: “τότε επιτρέπεται να υποχωρήσει το δικαίωμα της λατρείας. Όποιο μέτρο έχει επιβληθει, όμως, θα πρέπει να αφενος να δικαιολογείται, και στην πραξη νομοθετικού περιεχομένου δικαιολογείται, αφετέρου θα πρέπει να ορίζει συγκεκριμένο χρόνο διάρκειας του μέτρου. Δεν μπορεί να υπάρχει τέτοιο μέτρο για μεγάλο χρονικό διάστημα”.
Από την πλευρά του ο κ.Σπυρίδων Βλαχόπουλος, Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής εξέφρασε την θέση πως είναι συνταγματικά επιτρεπτή η απαγόρευση γιατί η προστασία της υγείας αποτελεί κρατική υποχρέωση (άρθρο 5 παρ. 2 , άρθρο 21 παρ. 3 )
“Είναι κατάσταση ανάγκης αλλά δεν έχει σχέση με την κατάσταση ανάγκης στο άρθρο 48 που καταρχήν δικαιολογεί τον περιορισμό των συνταγματικών δικαιωμάτων και δεν αποτελεί λευκή επιταγή προς την κρατική εξουσία προκειμένου να λάβει οποιαδήποτε μέτρο” επισημαίνει και σμυπληρώνει: “Και εδώ έρχεται το Σύνταγμά μας και επιβάλλει διάφορους περιορισμούς
-η αρχή της ισότητας
-όσον αφορά τις θρησκευτικές συναθροισεις δεν θα ήταν συνταγματικό να απαγορεύονται μονο μιας θρησκείας ή ενός δόγματος και όχι των υπολοίπων
-αρχή της αναλογικότητας, οποιοσδήποτε περιορισμός θα πρέπει να είναι πρόσφορος και αναγκαίος και τα οφέλη να είναι περισσότερα από τις ζημιές που προκαλούν
-όλως εξαιρετική περίσταση η οποία δικαιολογεί μόνο για ένα περιορσμένο χρονικό διάστημα τους περιορισμούς των συνταγματικών μας δικαιωμάτων”
Σύμφωνα με τον κ. Βλαχόπουλο ένα σοβαρό θέμα είναι η παρακολούθηση των πολιτών. Και θέτει κάποια ερωτήματα που αναμένεται να μας απασχολήσου στο άμεσο μέλλον: “μπορεί να τεθεί ζήτημα γεωεντοπισμού ασθενών, κρουσμάτων ή προσώπων που έχουν έρθει σε επαφή με τα κρούσματα; Μέχρι ποιου βαθμού μπορεί να ελεγχθεί η ιδιωτική ζωή ενός προσώπου για λόγους δημόσιας υγείας; Είναι ο υποχρεωτικός εμβολιασμός σύμφωνος με το Σύνταγμα ; Μπορεί να εξαναγκάσει το κράτος να εμβολιαστεί κανείς και ποια θα είναι η κύρωση αν αρνηθεί; Συνάδει με την έννομη τάξη να εμβολιαστεί κάποιος με την βία ή με επιβολή κάποιου προστίμου;”
Πάντως ο καθηγητής τόνισε πως “δεν πρέπει να δούμε πως αυτή η κατάσταση δημιουργεί κεκτημένο περιορισμών, είναι μια κατάσταση που ήρθε για να φύγει”...
