Υπό το βάρος της κατακραυγής από την πλειονότητα των πιστών και συνεπεία της άκρως δυσάρεστης εικόνας των ναών μετά την απόφαση του πρωθυπουργού για παύση των Λειτουργιών, η Εκκλησία της Ελλάδος επανήλθε με δύο επιστολές με τις οποίες ζητάει από την μια Θείες λειτουργίες κεκλεισμένων θυρών και από την άλλη ειδική άδεια σε πιστούς για να επισκέπτονται εκκλησίες.
Στην πρώτη χρονικά επιστολή προς την υπουργό Παιδείας κα Κεραμέως προ μιας εβδομάδος ζητάει συγκεκριμένα να επιτραπεί “η τέλεσις των Ιερών Ακολουθιών και Θείων Λειτουργιών από έναν και μόνον λειτουργόν εις τους ιερούς ναούς άνευ συμμετοχής πιστών”. Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στην τέλεση Λειτουργιών χωρίς πιστούς στους ναούς των νοσοκομείων . Επίσης σχετικά με τις Λειτουργίες στα μοναστήρια αναφέρει: “παρακαλούμεν όπως προβλεφθή η δυνατότης απροσκόπτου τελέσεως των Ιερών Ακολουθιών εις τα Ιεράς Μονάς κεκλεισμένων των θυρών όταν μάλιστα τα μέλη των αδελφοτήτων ακολουθούν κοινοβιακήν ζωήν” Το συνοδικό έγγραφο φέρνει ολόκληρο στο φως η εκκλησιαστική ιστοσελίδα orthodoxia.info
Η δεύτερη επιστολή με ημερομηνία 22 Μαρτίου- που δημοσιεύει και το romfea.gr-απευθύνεται προς τον Γενικό Γραμματέα Θρησκευμάτων κ. Καλαντζή και έχει θέμα: "Μετάβαση προς τους Ιερούς Ναούς για ατομική προσευχή". Σε αυτήν ζητά από τον ΓΓ Θρησκευμάτων να μεριμνήσει ώστε να επιτραπεί ρητώς και η μετακίνηση των πιστών για λόγους ατομικής προσκυνήσεως-προσευχής στους Ιερούς Ναούς. Ιδιαίτερη σημασία έχει το “καρφί” πως : "Δεν είναι δυνατόν να επιτρέπεται η βόλτα κατοικίδιων ζώων ή για λόγους σωματικής αθλήσεως, αλλά όχι η μετάβαση χριστιανών για λόγους πνευματικούς, ώστε να προσευχηθούν στον Ιερό Ναό της περιοχής των ή στα μνήματα των οικείων των".
Προσφυγή στο ΣτΕ
Στο μεταξύ σύμφωνα με το dikastiko.gr κατά της απαγόρευσης των λειτουργιών στις Εκκλησίες στρέφονται 4 δικηγόροι και ζητούν την ακύρωση της απόφασης από το ΣτΕ. Η αίτηση των τεσσάρων πολιτών (δύο γυναίκες δικηγόροι και δύο άνδρες) θα συζητηθεί στις 5η Μαίου 2020, από το Δ΄ Τμήμα του ΣτΕ με πρόεδρο τη Μαρία Καραμανώφ και εισηγητή τον πάρεδρο Ιωάννη Παπαγιάννη. Οι αιτούντες υποστηρίζουν πως το μέτρο της προσωρινής απαγόρευσης τέλεσης κάθε είδους λειτουργιών, έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με τα άρθρα 3, 13 και 25 του Συντάγματος.
Ακολουθούν οι δύο επιστολές μετά την επίσημη ενημέρωση από την ΔΙΣ:
Πρός
τήν Ἀξιότιμον
κ. Νίκην Κεραμέως
Ὑπουργόν Παιδείας καί Θρησκευμάτων
Εἰς Ἀμαρούσιον
Ἀξιότιμη κυρία Ὑπουργέ,
Συνοδικῇ ἐντολῇ καί ἐξουσιοδοτήσει, ἀπευθυνόμεθα πρός ὑμᾶς, ἀναφορικῶς πρός τροποποίησιν τῆς υπ' ἀριθ. 2867/Υ1/16.3.2020 Κ.Υ.Α. μέ τίτλον: «Επιβολή του μέτρου της προσωρινής απαγόρευσης της τέλεσης κάθε είδους λειτουργιών και ιεροπραξιών στους θρησκευτικούς χώρους λατρείας για το χρονικό διάστημα από 16.3.2020 έως 30.3.2020» (ΦΕΚ Β΄ 672/16.3.2020), ἡ ὁποία ἐξεδόθη ἐν ὄψει τῆς πανδημίας τοῦ κορωνοϊοῦ, ἡ ὁποία πλήττει καί τήν Πατρίδα μας.
Διαθέτετε προσωπικήν γνώσιν καί ἀντίληψιν, ὡς πρός τήν διάθεσιν συνεργασίας τῆς ἡμετέρας Μετριότητος, ὡς καί τῶν πλείστων ἁγίων Ἀρχιερέων τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μετά τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, διά τήν διαχείρισιν τῆς δυσκόλου καί ὀδυνηρᾶς αὐτῆς καταστάσεως, ἥτις ἐνέσκηψεν εἰς τήν Πατρίδα μας.
Ἐντός τοῦ πλαισίου αὐτῆς τῆς καλῆς διαθέσεως καί ἀρίστης, ἄχρι τοῦδε, συνεργασίας ὑμῶν τε καί ἡμῶν, παρακαλοῦμεν ὅπως ἐξετάσητε καί τάς ὡς κάτωθι προτάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, αἱ ὁποῖαι ἔχουν ὡς στόχον, πλέον τῆς ἀντιμετωπίσεως της πανδημίας, καί τήν διαφύλαξιν καί διατήρησιν τῆς κοινωνικῆς εἰρήνης καί τήν στήριξιν τῆς λαϊκῆς βάσεως τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Ὀρθοδόξου Αὐτῆς πληρώματος, τό ὁποῖον διατηρεῖ μίαν ζῶσαν σχέσιν μέ τήν Θείαν Λατρείαν, τήν Ἐκκλησίαν ἐν γένει καί τούς ποιμένες Αὐτῆς.
Κατόπιν τούτων, προτείνομεν τά ὡς κάτωθι:
1) Ἐπειδή εἰς τήν Κ.Υ.Α. (παρ. 4 τοῦ ἄρθρου μόνου) δέν ἐπιτρέπεται ἡ τέλεσις Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν ἤ Θείων Λειτουργιῶν οὔτε εἰς τάς Ἱεράς Μονάς ἤ Ἡσυχαστήρια, παρ' ὅτι μάλιστα ἔχει ληφθεῖ μέριμνα διά τήν ἀπαγόρευσιν προσελεύσεως προσκυνητῶν εἰς αὐτάς («δεν θα δέχονται κοινό και πιστούς σε οργανωμένες ή ατομικές προσκυνηματικές επισκέψεις»), παρακαλοῦμεν ὅπως προβλεφθῇ ἡ δυνατότης ἀπροσκόπτου τελέσεως τῶν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν εἰς τάς Ἱεράς Μονάς κεκλεισμένων τῶν θυρῶν, ὅταν μάλιστα τά μέλη τῶν Ἀδελφοτήτων ἀκολουθοῦν κοινοβιακήν ζωήν εντός τοῦ αὐτοῦ μοναστηριακοῦ συγκροτήματος.
Ἔχουμε δεχθεῖ σωρείαν διαμαρτυριῶν τῶν Ἱερῶν Μονῶν, αἱ ὁποῖαι ἔχουν μέν παύσει τήν ὑποδοχήν προσκυνητῶν, ἀλλά ἀδυνατοῦν νά ἀντιληφθοῦν τόν λόγον τῆς ἀπαγορεύσεως τοῦ προγράμματος Λειτουργιῶν καί Ἀκολουθιῶν διά τάς ἀνάγκας τῶν ἱερῶν αὐτῶν Ἀδελφοτήτων.
2) Νά ἐπιτραπῇ ἡ τέλεσις τῶν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν καί Θείων Λειτουργιῶν ἀπό ἕναν καί μόνον λειτουργόν εἰς τούς Ἱερούς Ναούς, ἄνευ συμμετοχῆς πιστῶν. Τοῦτο θά διευκολύνῃ τά μέγιστα τήν ἁγιαστικήν ἀποστολήν τῆς ποιμαινούσης Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ὀφείλει νά δέεται καί νά προσεύχεται ὑπέρ ὑγείας τοῦ λογικοῦ Αὐτῆς ποιμνίου, ἀλλά θά συντελέσῃ καθοριστικά καί εἰς τήν διατήρησιν τῆς ψυχραιμίας τῶν λαϊκῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας, διότι ἡ αἴσθησις ὅτι ἡ Ἐκκλησία λειτουργεῖ, ἔστω καί δίχως τήν ἰδικήν των σωματικήν παρουσίαν, ἀποτελεῖ πηγήν πνευματικῆς δυνάμεως καί αἰσιοδοξίας. Ἀπολύτως ἀπαραίτητος θεωρεῖται ἡ εἰδική πρόβλεψις τελέσεως Θείων Λειτουργιῶν, ἄνευ παρουσίας πιστῶν, εἰς τούς Ἱερούς Ναούς τῶν Νοσηλευτικῶν Ἱδρυμάτων, εἰς τούς ὁποίους διακονοῦν Ἱερεῖς ἔχοντες εἰδικήν ἐκπαίδευσιν καί συνεργαζόμενοι ἄριστα μέ τάς κατά τόπους διοικήσεις καί τό προσωπικόν αὐτῶν.
3) Εἰς τήν παρ. 6 τῆς Κ.Υ.Α., κατά τήν ὁποίαν προβλέπεται ὅτι: «Επιτρέπεται η τέλεση λειτουργίας αποκλειστικά προς το σκοπό μετάδοσης από εθνικής ή τοπικής εμβέλειας τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό μέσο, με την παρουσία του απολύτως αναγκαίου προσωπικού του μέσου», παρακαλοῦμεν ὅπως προστεθῇ ὅτι ἐπιτρέπεται: α) ἡ τέλεσις Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν (ὄχι μόνο «λειτουργίας», ὅπως προφανῶς ἐκ παραδρομῆς ἐγράφη) δια τόν αὐτόν λόγον (ἀναμεταδόσεως), β) ἡ τέλεσις Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν διά λόγους διαδικτυακῆς ἀναμεταδόσεως, ἀφοῦ πολλοί Ἱεροί Ναοί ἀνά τήν Ἐπικράτειαν διαθέτουν ἀνάλογον δυνατότητα, γ) ἡ τέλεσις Λειτουργιῶν καί Ἀκολουθιῶν, ἐπίσης μέ τό ἀναγκαῖον προσωπικόν τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ (π.χ. Ἱερέα καί ἱεροψάλτην, ἄνευ τῆς συμμετοχῆς πιστῶν).
4) Εἰς τό πρῶτον ἐδάφιον τῆς παρ. 5 τοῦ ἄρθρου μόνου ἐπιτρέπεται ἡ τέλεσις Ἐξοδίου Ἀκολουθίας ἐπί παρουσίᾳ τῶν στενῶν συγγενῶν καί μέ τό δεύτερον ἐδάφιον κηρύσσονται ὡς ὑπεύθυνοι διά τήν ἐπίβλεψιν αὐτῆς τῆς ῥυθμίσεως αἱ διοικητικαί ἀρχαί τοῦ δημοτικοῦ κοιμητηρίου («Οι αρχές που είναι υπεύθυνες για τη λειτουργία και διαχείριση των κοιμητηρίων επιβλέπουν την ορθή εφαρμογή του παρόντος και οφείλουν να αποτρέπουν την προσέλευση προσώπων στα οποία δεν επιτρέπεται η συμμετοχή στην τελετή, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο»).
Παρακαλοῦμε νά διευκρινισθῇ ὅτι ἐξακολουθεῖ νά ἐπιτρέπεται καί ἡ τέλεσις Ἐξοδίου Ἀκολουθίας καί εἰς ἑτέρους Ἱερούς Ναούς, πλήν τῶν Κοιμητηριακῶν Ναῶν, διότι ἰδίως εἰς τάς ἐπαρχιακάς Ἱεράς Μητροπόλεις καί Ἐνορίας, αἱ ἐν λόγῳ Ἀκολουθίαι τελοῦνται εἰς τούς Ἐνοριακούς Ἱερούς Ναούς (ὑφίστανται μάλιστα καί Κοιμητήρια ἄνευ Ἱερῶν Ναῶν), οἱ δέ διοικήσεις τῶν ἐν λόγῳ Ἐνοριακῶν Ἱερῶν Ναῶν, θά εἶναι ὑπεύθυνοι διά τήν τήρησιν τοῦ πρώτου ἐδαφίου περί περιωρισμένης προσελεύσεως τῶν πιστῶν.
Ἀξιότιμη κυρία Ὑπουργέ,
Ἔχοντες τήν βεβαιότητα ὅτι θά ἀποδώσητε τήν δέουσαν προσοχήν εἰς τάς ὡς ἄνω προτάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, δηλοῦμεν καί πάλιν τήν συμπαράστασιν Αὐτῆς εἰς τόν μεγάλο ἀγῶνα, τόν ὁποῖον διεξάγει ἡ ἔντιμος Ἑλληνική Κυβέρνησις διά τήν ἀντιμετώπισιν τῆς ἐνσκηψάσης πανδημίας καί ἐπικαλούμεθα ἐφ' ὑμᾶς καί ἐπί τά ἔργα ὑμῶν δαψιλῆ τήν εὐλογίαν τοῦ Δωρεοδότου Θεοῦ καί διατελοῦμεν μετ’ εὐχῶν.
† Ὁ Ἀθηνῶν Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ, Πρόεδρος
Πρός
Τόν Ἀξιότιμον
κ. Γεώργιον Καλαντζῆ
Γενικόν Γραμματέα Θρησκευμάτων
Ἐνταῦθα.
Θέμα: «Μετάβαση πρός τούς Ἱερούς Ναούς γιά ἀτομική προσευχή»
Ἀξιότιμε κ. Γενικέ,
Ἐν πρώτοις, Σᾶς εὐχόμεθα ὁλοψύχως κάθε παρά Θεοῦ εὐλογία, δύναμη καί σοφία στήν ἄσκηση τῶν πολυευθύνων καθηκόντων σας καί, ἐν συνεχείᾳ, ἔχοντες ὑπ᾿ ὄψη τήν ἄριστη, μέχρι σήμερα, συνεργασία μας, παρακαλοῦμε ὥστε, στά πλαίσια τῶν ὑμετέρων καθηκόντων καί ἐν ὄψει τοῦ μέτρου περιορισμοῦ κυκλοφορίας, νά μεριμνήσητε ὥστε νά ἐπιτραπεῖ ρητῶς καί ἡ μετακίνηση:
α) πιστῶν γιά λόγους ἀτομικῆς προσκυνήσεως – προσευχῆς στούς Ἱερούς Ναούς, ὅπως εἶχε ἐπιτρέψει ἡ Κοινή Ὑπουργική Ἀπόφαση υπ' αριθ. 2867/Υ1/16.3.2020 «Επιβολή του μέτρου της προσωρινής απαγόρευσης της τέλεσης κάθε είδους λειτουργιών και ιεροπραξιών στους θρησκευτικούς χώρους λατρείας για το χρονικό διάστημα από 16.3.2020 έως 30.3.2020» (ΦΕΚ Β΄ 872/16.3.2020) καί εἶχε ἐξαγγείλει ὁ Ἐξοχώτατος Κύριος Πρωθυπουργός στό τηλεοπτικό μήνυμά του πρός τούς πολίτες,
β) συγγενῶν στά κοιμητήρια γιά τήν προσευχή καί φροντίδα τῶν μνημάτων τῶν κεκοιμημένων οἰκείων τους, καθ' ὅσον πρόκειται γιά ἀνοικτούς χώρους.
Παρακαλοῦμε γιά τήν ἐπίδειξη εὐαισθησίας καί λήψη μέριμνας ὥστε νά προστεθοῦν καί τά ἀνωτέρω, καθ' ὅσον ἤδη πολλές τηλεφωνικές ὀχλήσεις δεχθήκαμε, ὅτι δέν εἶναι δυνατόν νά ἐπιτρέπεται ἡ βόλτα κατοικιδίων ζώων ἤ για λόγους σωματικῆς ἀθλήσεως, ἀλλά ὄχι ἡ μετάβαση χριστιανῶν για λόγους πνευματικούς, ὥστε νά προσευχηθοῦν στόν Ἱερό Ναό τῆς περιοχής των ἤ στά μνήματα τῶν οἰκείων τους.
Μέ τήν πεποίθηση ὅτι θά ἀποδώσετε τήν ἁρμόζουσα βαρύτητα στό ἐν λόγῳ δίκαιο αἴτημα καί θά ἀνταποκριθεῖτε θετικῶς, σᾶς εὐχαριστοῦμε ἐκ τῶν προτέρων γιά τήν ἀρωγή σας στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας, εὐχόμενοι ὁ Θεός νά σᾶς εὐλογεῖ καί νά σᾶς ἐνισχύει στά εὐθυνοφόρα καθήκοντά σας.
Ἐντολῇ καί Ἐξουσιοδοτήσει τῆς Ἱερᾶς Συνόδου
Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος
