Του Μάνου Χατζηγιάννη
«Η υιοθέτηση του παγκόσμιου συμφώνου για τη μετανάστευση στη Διακυβερνητική Διάσκεψη του ΟΗΕ, στο Μαρακές, δεν είναι το τέλος του δρόμου, αλλά η αρχή», επισήμανε ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, κατά την ομιλία του στη Γενική Συνέλευση της Διάσκεψης.
Το θέμα της Διακυβερνητικής Διάσκεψης για την υιοθέτηση του Παγκόσμιου Συμφώνου για ασφαλή και ΤΑΚΤΙΚΗ μετανάστευση στο Μαρόκο έχει περάσει γενικά στα ψιλά της επικαιρότητας.
Καλό θα ήταν λοιπόν να γνωρίζουμε μερικά πράγματα...
Αυτή η Διακυβερνητική Διάσκεψη έλαβε χώρα υπό την αιγίδα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών και υπόκειται στη "Δήλωση της Νέας Υόρκης για τους Πρόσφυγες και τους Μετανάστες" (19 Σεπτεμβρίου 2016),μια παγκόσμια συμφωνία για ασφαλή και τακτική μετανάστευση.
Περίπου 150 χώρες υιοθέτησαν χθες στο Μαρακές του Μαρόκου το παγκόσμιο Σύμφωνο του ΟΗΕ για τη μετανάστευση!
«Δεν πρέπει να υποκύψουμε στον φόβο», τόνισε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες πριν από την επίσημη υιοθέτηση του κειμένου αυτού που έχει στόχο να ενισχύσει τη διεθνή συνεργασία για «ασφαλή, ομαλή και τακτική μετανάστευση».
Όπως και άλλοι ηγέτες που ήταν παρόντες στο Μαρακές, ο Γκουτέρες κατήγγειλε επίσης τα «πολυάριθμα ψεύδη» σχετικά με το Σύμφωνο, το οποίο προκάλεσε πολιτικές εντάσεις σε αρκετές χώρες και ρήξη στον κυβερνητικό συνασπισμό στο Βέλγιο, με τις παραιτήσεις υπουργών προερχόμενων από το φλαμανδικό εθνικιστικό κόμμα.
Το έγγραφο θα αποτελέσει αντικείμενο μιας τελευταίας ψηφοφορίας επικύρωσης στις 19 Δεκεμβρίου στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Η διακυβερνητική διάσκεψη του Μαρακές επρόκειτο να διαρκέσει δύο ημέρες και να αποτελέσει ένα καθαρά τυπικό σταθμό στη διαδικασία του ΟΗΕ. Όμως το θέμα απελευθέρωσε πάθη και 14 χώρες (Αυστρία, Αυστραλία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Εσθονία, Ουγγαρία, Ιταλία, Τσεχία, Δομινικανή Δημοκρατία, Λετονία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ελβετία) ανακοίνωσαν πως αποχωρούν από το Σύμφωνο ή παγώνουν την απόφασή τους γι' αυτό, αφού το είχαν εγκρίνει στις 13 Ιουλίου στη Νέα Υόρκη.
«Παγκόσμια διακυβέρνηση»
Οι ΗΠΑ, οι οποίες είχαν αποσυρθεί από την εκπόνηση του κειμένου τον Δεκέμβριο του 2017 κρίνοντάς το αντίθετο στη μεταναστευτική πολιτική του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, καταφέρθηκαν την περασμένη Παρασκευή εναντίον του Συμφώνου και εναντίον κάθε μορφής «παγκόσμιας διακυβέρνησης».
Παρά την αντίθεση αυτή, ο Γκουτέρες εξέφρασε την πεποίθησή του πως η διαδικασία θα συνεχιστεί: «η απάντηση δόθηκε από περισσότερες από 150 χώρες οι οποίες ήρθαν εδώ», δήλωσε στη διάρκεια σύντομης ενημέρωσης των δημοσιογράφων.
Τον περασμένο Ιούλιο, και τα 193 μέλη του ΟΗΕ εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες οριστικοποίησαν το λεγόμενο Παγκόσμιο Σύμφωνο για ασφαλή και τακτική μετανάστευση.
Έκτοτε, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι αφού το κείμενο αμφισβητήθηκε έντονα από Ευρωπαίους πολιτικούς. Τουλάχιστον έξι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης - κυρίως από την πρώην Κομμουνιστική Ανατολική Ευρώπη - απέφυγαν τη συμφωνία.
Το τελικό σχέδιο της συμφωνίας, που εκδόθηκε τον Ιούλιο του 2018, περιλαμβάνει μερικές αξιοσημείωτες αναφορές. Οι χώρες επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να προστατεύσουν τα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων «ανεξαρτήτως του καθεστώτος μετανάστευσης» (προοίμιο, παράγραφος 11).
Το τελικό σχέδιο αντιπροσωπεύει επίσης μια μικρή νίκη για τους ανθρώπους που πλήττονται από την αλλαγή του κλίματος.Αναλυτές συμφωνούν πως οι επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος θα αναγκάσουν εκατομμύρια να μεταναστεύσουν.
Το πακέτο της συμφωνίας αναφέρει επίσης ότι η μετανάστευση αποτελεί «πηγή ευημερίας, καινοτομίας και βιώσιμης ανάπτυξης».
Η συμφωνία είναι η πρώτη διεθνής συμφωνία για τη μετανάστευση στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών. Ωστόσο, δεν είναι μια δεσμευτική διεθνής συνθήκη που θα προστατεύει τα δικαιώματα των μεταναστών.
Η συμφωνία έχει τρεις κύριες αδυναμίες.
Πρώτον, το τελικό σχέδιο χωρίζεται ανάμεσα στην επιβεβαίωση των δικαιωμάτων των μεταναστών και στην επιβεβαίωση της εθνικής κυριαρχίας. Το πακέτο παραμένει ασαφές στη διεθνή κοινότητα.
Δεύτερον, το Παγκόσμιο Σύμφωνο είναι όπως προαναφέραμε ένα μη νομικά δεσμευτικό συνεργατικό πλαίσιο. Ο κύριος σκοπός του είναι συμβολικός δηλ. να αποδείξει ότι οι χώρες μπορούν να προσδιορίσουν αμοιβαία πεδία συνεργασίας για τη μετανάστευση. Το σχέδιο είναι αδύναμο για τους μηχανισμούς εφαρμογής, παρακολούθησης και αναθεώρησης, οι οποίοι θα αποφασιστούν από την εκάστοτε χώρα.
Τρίτον, πολλές χώρες δεν ομονοούν και αποσύρονται. Τον Δεκέμβριο του 2017, ο Αμερικανός πρεσβευτής Nikki Haley ανακοίνωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα συμμετάσχουν, δηλώνοντας ότι «θα αποφασίσουμε πώς θα ελέγξουμε καλύτερα τα σύνορά μας».
Έκτοτε, η Αυστραλία, η Ουγγαρία, η Ελβετία, το Ισραήλ, η Αυστρία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Σλοβακία και, πρόσφατα, η Ιταλία, ανακοίνωσαν ότι δεν θα συμμετάσχουν στην τελική σύνοδο κορυφής στο Μαρακές.
Αντιδράσεις υπήρξαν και στην Γερμανία. Όταν το γερμανικό κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της υπογραφής του Παγκόσμιου Συμφώνου, αρκετές εκατοντάδες άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την απόφαση.
Την Κυριακή, η Χιλή αποχώρησε από το σύμφωνο διαμηνύοντας μάλιστα με έμφαση πως “η μετανάστευση δεν είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα”, ενώ ο Βέλγος Πρωθυπουργός Τσαρλς Μισέλ είδε ότι το μεγαλύτερο κόμμα του συνασπισμού του παραιτείται διαφωνώντας σχετικά με τη συμφωνία.
Τον Νοέμβριο, η δεξιά κυβέρνηση της Αυστρίας, δήλωσε ότι θα αποσυρθεί, λέγοντας ότι η συνθήκη θα είναι μεταξύ νόμιμης και παράνομης μετανάστευσης.
Η Αυστραλία από την πλευρά της δήλωσε ότι δεν θα υπογράψει μια συμφωνία που θα έθετε σε κίνδυνο τη σκληρή πολιτική μετανάστευσης.
Το πραγματικό σχέδιο όμως ενδχομένως να είναι άλλο.... Και αποτυπώθηκε στα λεγόμενα του Γενικού Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρρες ο οποίος δήλωσε ότι η μετανάστευση απαιτεί καλύτερη διαχείριση και ότι οι πλούσιες χώρες θα ωφεληθούν!!!! Δηλαδή μιλάμε για πλανήτη δύο, τριών ή και περισσοτέρων ταχυτήτων....
"Σε πολλά μέρη όπου η γονιμότητα μειώνεται και το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται, οι οικονομίες θα παραμείνουν στάσιμες και οι άνθρωποι θα υποφέρουν χωρίς τη μετανάστευση", ανέφερε στην εναρκτήρια ομιλία του.
"Είναι σαφές ότι είναι πολύ πιθανό να έχουν (οι μετανάστες) ένα ευρύ φάσμα ζωτικών ρόλων, από τη φροντίδα των ηλικιωμένων για την πρόληψη της κατάρρευσης των υπηρεσιών υγείας", δήλωσε ακόμη.
Είναι αυτό ένα σχέδιο για γεωγραφική αναδιάταξη του πληθυσμού του πλανήτη;
Οι περισσότερες χώρες πάντως δεν θέλουν νέους διεθνείς νόμους για την προστασία των μεταναστών. Για αυτό και η συμφωνία δεν είναι δεσμευτική, αλλά μια “πλατφόρμα συνεργασίας” όπως δήλωσε ο Γκουτερες.
Οι χώρες αυτές έχουν μακρά ιστορία προβλημάτων προερχομένων από τα μεταναστευτικά κύματα. Το 2011, ο ίδιος ο António Guterres, ισχυρίστηκε ότι "όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναγκάζονται να φύγουν για λόγους που δεν εμπίπτουν στις παραμέτρους της σύμβασης του 1951 για τους πρόσφυγες”.
Το 2011, ο Guterres και άλλοι αξιωματούχοι ζήτησαν από τη διεθνή κοινότητα να διατυπώσει και να υιοθετήσει μια σειρά αρχών για την προστασία των ανθρώπων αυτών. Ωστόσο, η συντριπτική πλειονότητα των χωρών απέρριψε το αίτημα του Guterres, πολύ πριν από την εποχή του Τραμπ και άλλων ηγετών που επέλεξαν μια σκληρή στάση για τη μετανάστευση.
Οι χώρες ήταν - και είναι - επιφυλακτικές για τη δημιουργία διεθνών νόμων που θέτουν περιορισμούς στις πολιτικές μετανάστευσης. Το Παγκόσμιο Σύμφωνο είναι όντως μια αρχή όπως δήλωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός, αλλά μια αρχή προς τα που; ....
Αντί άλλου επιλόγου τα γραφόμενα του Μπ. Μπρεχτ στο έργο του «Μετανάστες»
“Λαθεμένο μού φαινόταν πάντα τ’ όνομα που μας δίναν:
«Μετανάστες».
Θα πει, κείνοι που αφήσαν την πατρίδα τους. Εμείς, ωστόσο,
δε φύγαμε γιατί το θέλαμε,
λεύτερα να διαλέξουμε μιαν άλλη γη. Ούτε
και σε μιαν άλλη χώρα μπήκαμε
να μείνουμε για πάντα εκεί, αν γινόταν.
Εμείς φύγαμε στα κρυφά. Μας κυνηγήσαν, μας προγράψανε.
Κι η χώρα που μας δέχτηκε, σπίτι δε θα ‘ναι, μα εξορία.”
