Όταν οι άνθρωποι ζητούν δικαιοσύνη, είναι ανάγκη να σκέπτονται και να συνειδητοποιούν τι ζητούν και από ποιον το ζητούν.
Διότι ο Θεός ζητά από τους ανθρώπους που δημιούργησε να απελευθερωθούν από το κακό και την αμαρτία που λογίζονται και διαπράττουν εναντίον του εαυτού τους και των άλλων, να μάθουν δηλαδή να υιοθετούν, ως τρόπο ζωής τους, τη δικαιοσύνη.
Το ίδιο συμβαίνει και με την ειρήνη και με όλες τις αρετές, που ομορφαίνουν τη ζωή. Μαθαίνουμε, συνεπώς, τι είναι οι αρετές της χριστιανικής ζωής, εφαρμόζοντάς τις στη ζωή, στους λογισμούς, στις αποφάσεις, στις πράξεις και στις σχέσεις μας και, δεν τις απαιτούμε ούτε τις ζητούμε από τους άλλους.
Οι άνθρωποι, συνήθως, επιδιώκουμε, μέσω διαφόρων λαϊκών εκδηλώσεων ή τηλεοπτικών δικαστηρίων, την απόδοση δικαιοσύνης, αγνοώντας βέβαια τόσο τη σύνδεσή της με τις άλλες αρετές όσο και με τον ίδιο τον Θεό.
Μάλιστα, συνήθως, της δίνουμε και διάφορες διαστάσεις ή ερμηνείες, αναμειγνύοντάς την με δικά μας υποκειμενικά κριτήρια και με περιστασιακά συμφέροντα και αιτήματα.
Ο Χριστός, ωστόσο, μας δείχνει τον δρόμο που είναι ανάγκη να ακολουθούμε, για να φτάνουμε στο επίπεδο να μαθαίνουμε, πρωτίστως, να ζούμε τη δικαιοσύνη και, δευτερευόντως, να την διεκδικούμε από άλλους.
Η δικαιοσύνη είναι μια πνευματική αρετή, που έρχεται στην καρδιά του ανθρώπου, άνωθεν, μαζί με την πνευματική διάκριση, έπειτα από πολύ μεγάλο αγώνα καθάρσεως των λογισμών, των οργάνων, δηλαδή, που αποφασίζουν και δίνουν εντολές στον άνθρωπο για να πορεύεται στον δρόμο της ζωής του, με αλήθεια, αγάπη, ειρήνη, πραότητα και δικαιοσύνη.
Για να υπάρχει δικαιοσύνη στην εσωτερικότητα του ανθρώπου, δεν φτάνει μόνον η ατομική λογική ή η κρίση μας, αλλά χρειάζεται και η καλή χρήση του αυτεξουσίου μας από τις κακώσεις ή τις φθορές που φέρνουν στον έσω άνθρωπο οι κακοί λογισμοί και, παράλληλα, ο καλλωπισμός του με τους καλούς λογισμούς.
Από την καθαρότητα αυτού του συγκεκριμένου λογιστικού σκληρού δίσκου του ανθρώπου εξαρτάται η εσωτερική του ποιότητα, δηλαδή, ποιοι λογισμοί υπερτερούν, οι καλοί ή οι κακοί.
Εάν ο σκληρός δίσκος του ανθρώπου συνδέεται με τον Θεό, αυτό που βγαίνει προς τα έξω, θα είναι ο λεγόμενος, κατά τον Απ. Παύλο, καρπός του Πνεύματος, δηλαδή, «αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθοσύνη, πίστις, πραότης, εγκράτεια» (Γαλ. 5, 22-23).
Οι αρετές αυτές αποτελούν τις προϋποθέσεις του δίκαιου ανθρώπου, καθώς η δικαιοσύνη δεν είναι μόνον προσόν, που αποκτάει κάποιος μέσα από τη γνωστική του ανάπτυξη ή τις σπουδές και τις συνήθειες προσπάθειες που κάνει, αλλά αποτελεί, πρωτίστως, πνευματικά χαρίσματα, που τα δέχεται, μαζί με το χάρισμα της διάκρισης του καλού και του κακού, που αποτελεί την πυξίδα της δικαιοσύνης.
Οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας, που είχαν ειδικευθεί, μέσα από τον αγώνα τους για να πετύχουν συν Θεώ, την κάθαρση, το πρώτο στάδιο, της ψυχοσωματικής τους τελειώσεως, μας έχουν παραδώσει τις εμπειρίες τους για τον τρόπο που ο άνθρωπος καθαρίζεται από το κακό, το πονηρό και το άδικο και γίνεται, συν Θεώ, δίκαιος.
Αυτοί μας ερμηνεύουν, απλανώς, τη διδασκαλία του Ευαγγελίου και των Αποστόλων και μας δείχνουν τον εν Χριστώ δρόμο προς την αλήθεια και τη ζωή.
Εκείνοι, λοιπόν όχι μέσα από θεωρητικές συνταγές ή συναισθηματισμούς τύπου «ενσυναίσθησης», αλλά μέσα από την έμπρακτη, επίπονη και μακρόχρονη βίωση των χαρισματικών πνευματικών αρετών, που αποτελούν συνέπειες της πνευματικής καθάρσεως, δίνουν τις δικές τους πνευματικές οδηγίες στους πιστούς της Ορθοδοξίας.
Γι΄ αυτούς, είναι πολύ σημαντικό να καθαρίζουμε, μέσω του Μυστηρίου της Εξομολόγησης, τον σκληρό δίσκο της ψυχής από τους ιούς της αμαρτίας και της κακίας, διότι το χάρισμα της διάκρισης της δικαιοσύνης, για να έλθει και να εγκατασταθεί μέσα μας είναι ανάγκη, πρωτίστως, να ικανοποιούμε την πείνα και τη δίψα της δικαιοσύνης, που αναφέρει ο Χριστός, ως ασκήσεις καθαρότητας, αγαθότητας, αγάπης, ειρήνης, πραότητας κ.ά.
Ο Χριστός μας ζητά να βάλουμε τάξη και προτεραιότητες στη ζωή μας, να ξέρουμε, δηλαδή, τι θέλουμε και τι ζητούμε. Μας συμβουλεύει, λοιπόν, όταν θέλουμε ή διεκδικούμε ο, τιδήποτε από τον Θεό ή τους συνανθρώπους μας, να ζητούμε «πρώτον την Βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού» και, τότε, όλα τα άλλα θα προστεθούν (Ματθ. 6, 33).
Για να γίνει όμως αυτό, χρειάζεται να είμαστε στη θεανθρώπινη οδό της τελειώσεως, να συνειδητοποιούμε, δηλαδή, ότι ο σκοπός της ζωής μας είναι η κατά Θεόν Θέωση και ότι αυτό μπορούμε να το λάβουμε μόνον από τον Θεό, εάν είμαστε στη ζωή μας δίκαιοι.
Ο Θεός, επειδή μας χάρισε τη δυνατότητα της κατά χάριν ομοιώσεώς μας προς Αυτόν, μας δίδαξε ταυτόχρονα ότι μπορούμε, εάν θέλουμε, να γίνουμε κατά χάριν Θεοί, να ζητούμε με τον τρόπο που μας δίδαξε ο Υιός του Θεού.
Ποιος είναι αυτός; Να είμαστε διά των αρετών μας τόσο καθαροί και αγαθοί, ώστε να μπορούμε, με το χάρισμα της διάκρισης, να επιλέγουμε, διά των καλών λογισμών, το καλό, ο αγαθό και το δίκαιο και να αποφεύγουμε το κακό, το πονηρό και το άδικο. Αυτό συμβουλεύει και ο Απ. Παύλος τους Φιλιππισίους:
«Όσα εστίν αληθή, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα προσφιλή, όσα εύφημα, εί τις αρετή και εί τις έπαινος, ταύτα λογίζεσθε, α εμάθατε και παραλάβατε και ηκούσατε και είδετε εν εμοί, ταύτα πράττετε. Και ο Θεός της ειρήνης έσται μεθ΄ υμών» (Φιλιπ. 4, 8-9).
Είναι σαφές ότι η ελεύθερη επιλογή της αρετής είναι το σημείο που αναδεικνύει την πείνα και τη δίψα που έχουμε για δικαιοσύνη και αρετή.
Αντίθετα, η απώλεια της διάκρισης, μεταξύ καλού και αγαθού, αποτελεί την αιτία, που μας κάνει να χάνουμε τον δρόμο και να χανόμαστε στο ψυχικό χάος, που φέρνει η μακράν του Θεού ζωή, όπως συνέβη και με τους Πρωτόπλαστους, όταν έχασαν την επικοινωνία τους με τον Θεό.
Η άσκηση της Δικαιοσύνης, ως αρετή και ευσέβεια, αποτελεί την προϋπόθεση της κληρονομίας της Βασιλείας του Θεού. Το Δοξαστικό της Ε’ Κυριακής των Νηστειών επισημαίνει: «Ουκ έστιν η Βασιλεία του Θεού βρώσις και πόσις, αλλά δικαιοσύνη και άσκησις συν αγιασμώ. Όθεν ουδέ πλούσιοι εισελεύσονται εν αυτή, αλλ’ όσοι τους θησαυρούς αυτών εν χερσί πενήτων αποτίθενται».
Μπορούμε να ανακρίνουμε τον εαυτό μας, μέσω του Πνευματικού μας, προκειμένου να δούμε, εάν πεινούμε και διψούμε τη δικαιοσύνη, καλλωπίζοντας τη ζωή μας με ενάρετα έργα, σύμφωνα με τις εντολές του Χριστού, δηλαδή, ζώντας με όλες τις θεάρεστες αρετές.
Αυτό, ακριβώς, σημαίνει πείνα και δίψα της δικαιοσύνης, την οποία μακαρίζει ο Χριστός: «Μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνην ότι αυτοί χορτασθήσονται» (Ματθ. 5, 6).
Ο δίκαιος άνθρωπος χορταίνει, όταν βλέπει να χορταίνει και ο πλησίον του, καθώς, κατά τον Απ. Παύλο, αυτό του υπαγορεύει η πίστη του στον Χριστό. «Ο δίκαιος εκ πίστεως ζήσεται» (Εβρ. 10, 38-39). Η αγάπη του δεν του επιτρέπει να βλέπει τον συνάνθρωπο να πεινά, να υποφέρει, να αδικείται και εκείνος να αδιαφορεί, όπως έκανε στη γνωστή Παραβολή ο Πλούσιος έναντι του πτωχού Λαζάρου.
Ο Μ. Βασίλειος αυτήν την πνευματική εγρήγορση του Χριστιανού επισημαίνει. «Εσύ δεν είσαι πλεονέκτης; Εσύ δεν είσαι κλέφτης; Μήπως νομίζεις ότι θα ονομαστεί λωποδύτης εκείνος που γδύνει κάποιον και του αρπάζει τα ρούχα, ενώ εκείνος που δεν ντύνει τον γυμνό, αν και μπορεί να το κάνει, αξίζει να πάρει κάποιο άλλο όνομα; Το ψωμί που εσύ κατακρατείς είναι του πεινασμένου, το ένδυμα που φυλάς στις αποθήκες σου, είναι του γυμνού. Το παπούτσι που σαπίζει στο σπίτι σου είναι του ξυπόλυτου. Τα χρήματα που έχεις χωμένα στη γη είναι εκείνου που έχει ανάγκη. Ώστε, λοιπόν, τόσους αδικείς, όσους θα μπορούσες να βοηθήσεις».
Όσο αγωνιζόμαστε να εισέλθει μέσα μας, η δικαιοσύνη του Θεού, τόσο αυξάνει και αναπτύσσεται στον έσω άνθρωπό μας ο νόμος της αγάπης και της ευσπλαχνίας Του.
Όσο εμποδίζουμε, μέσω της αδικίας, της ιδιοτέλειας και της ασπλαχνίας, την είσοδο της δικαιοσύνης και των αρετών του Θεού στη ζωή μας, τόσο απομακρυνόμαστε από τον Θεό και τους συνανθρώπους μας, αδιαφορώντας για τον πόνο, την πείνα και τη δίψα τους.
Ο Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης, δίδασκε:
«Είμαστε στα χέρια του Θεού. Ο Θεός μας παρακολουθεί με ακρίβεια και γνωρίζει την καρδιά του καθενός. Δεν θα μας αδικήσει. Αφού υπάρχει Θεία Δικαιοσύνη και θεία ανταπόδοση, και ο Θεός μας αγαπάει - το κυριότερο από όλα - ό, τι καλό κάνει κανείς δεν χάνεται. Γι’ αυτό είναι χαμένος, τελείως λειψός, όποιος ζητάει να δικαιωθεί από τους ανθρώπους».
