1992 – 2013
Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992, μεταξύ άλλων θεσμοθετήθηκαν και τα «Διευρωπαϊκά Δίκτυα» στους τομείς των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών και της ενέργειας. Τα δίκτυα αυτά αποτελούσαν και αποτελούν μηχανισμούς που δημιουργήθηκαν για να συμβάλουν τόσο στην ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς και της απασχόλησης όσο και στην προσπάθεια επίτευξης των στόχων για το περιβάλλον και την βιώσιμη ανάπτυξη.]
Τα «Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών» (ΔΕΔ-Μ) περιελάμβαναν δέκα (10) ευρωπαϊκούς διαδρόμους – άξονες. Ένας εξ αυτών, ο «άξονας ΙΧ» αφορούσε την Αλεξανδρούπολη καθώς θα σύνδεε τη Βαλτική (Ελσίνκι) με τη Μεσόγειο (Αλεξανδρούπολη).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τηλεφωνική επικοινωνία Πούτιν-Ερντογάν - Τι συζητήθηκε
Σε αυτή, την πρώτη επιλογή της Ε.Ε να μπει η Αλεξανδρούπολη στα «Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών» μοναδικό κριτήριο ήταν η γεωπολιτική της θέση.
Την περίοδο 1994-2013, δαπανήθηκαν από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, για έργα υποδομής, περισσότερα από 80 εκατ. ευρώ, χωρίς ωστόσο μέχρι σήμερα να είναι πλήρως λειτουργικό. Ειδικότερα :
Από Β Κ.Π.Σ περιόδου 1994–1999 13,5 δισεκατομμύρια δραχμές
Από ΠΕΠ ΑΜ-Θ 23.100.000 ευρώ
Από ΠΕΠ Μακεδονίας– Θράκης 2007–2013 3.940.000 ευρώ
Από Γ Κ.Π.Σ «Αλιεία 2000-2006» 916.376 ευρώ
Από Ε.Π. Μακεδονίας– Θράκης 2007–2013 (χωρίς αναφορά ποσού)
Tα προγραμματισμένα να ολοκληρωθούν, μέχρι το καλοκαίρι του 2005, έργα καίτοι υπήρχαν οι χρηματοδοτήσεις, δεν ολοκληρώθηκαν και άγνωστο γιατί διεκόπησαν τον Οκτώβριο του 2001. Η κραυγή αγωνίας του τότε Νομάρχη Γ. Ντόλιου στο Αθηνοκεντρικό κράτοςγια να μη διακοπούν τα έργα δεν είχε αποτέλεσμα. Με τις μετέπειτα συνεχείς υποσχέσεις για την ολοκλήρωσή τους, φτάσαμε στο τέλος του 2013 οπότε επήλθε μια θεμελιώδης αναμόρφωση των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών.
2014 – 2020
Στις 19 Νοεμβρίου 2013, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε μια ριζική αναθεώρηση των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) από τα οποία όμως απουσίαζε η Αλεξανδρούπολη.
Έτσι η Αλεξανδρούπολη έχασε την ευκαιρία να πάρει έστω και κάτι από τα 26,3 δισεκατομμύρια €, για υποδομές, που έδωσε η Ε.Ε για την περίοδο 2014-2020. Τα κεφάλαια αυτά διοχετεύτηκαν μέσω του χρηματοδοτικού εργαλείου «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility-CEF). Σύμφωνα δε με εκτιμήσεις ειδικών, κάθε 1 δισ. ευρώ επενδύσεων σε υποδομές μεταφορών, εκείνη την περίοδο, μπορούσε να δημιουργήσει έως και 18.000 θέσεις εργασίας.
Χάθηκε τότε η ευκαιρία για την Αλεξανδρούπολη, να μπορέσει να αξιοποιήσει κονδύλια και να αναδείξει τον κομβικό της ρόλο. Εκ των πραγμάτων αποδείχτηκε ότι δεν αρκεί μόνον η πλεονεκτική γεωγραφική της θέση - γεωπολιτική της αξία, αλλά απαιτείται εκσυγχρονισμός, αναβάθμιση και κατασκευή υποδομών και υπηρεσιών.
Τότε, κανένας Τοπικός Άρχοντας ή πολιτικός δεν μας εξήγησε γιατί αλλά και ούτε καν αναφέρθηκε για αυτή την αποπομπή της Αλεξανδρούπολης από τα ΔΕΔ-Μ. Μερικά χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα στις 26-6-2016, ο Γενικός Γραμματέας Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Χρήστος Λαμπρίδης, ο οποίος βρέθηκε στην Αλεξανδρούπολη, με αφορμή την 17η Διεθνή Έκθεση ALEXPO, απλά μας το επιβεβαίωσε.
2023 – 2030
Στις 5 Δεκεμβρίου 2022, στις Βρυξέλλες, εγκρίθηκε η πρόταση της Επιτροπής για την αναθεώρηση του ισχύοντος κανονισμού ΔΕΔ-Μ και πλέον δέκα (10) χρόνια μετά την απένταξή του, ο λιμένας της Αλεξανδρούπολης θα είναι και πάλι στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ).
Στη λίστα τού υπό αναθεώρηση Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών, εκτός της Αλεξανδρούπολης, προστέθηκαν και 16 ελληνικοί λιμένες οι οποίοι πληρούσαν τα απαιτούμενα κριτήρια που διαμόρφωσε η ΕΕ (ο συνολικός ετήσιος όγκος επιβατικής κίνησης να υπερβαίνει το 0,1% του συνολικού ετήσιου όγκου επιβατικής κίνησης όλων των θαλάσσιων λιμένων της Ένωσης – βλέπε Θάσος ή ο συνολικός ετήσιος όγκος εμπορευμάτων να υπερβαίνει το 0,1% του αντίστοιχου συνολικού ετήσιου όγκου εμπορευμάτων που διακινούνται σε όλους τους θαλάσσιους λιμένες της Ένωσης – βλέπε Λάρυμνα) και θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ευρωπαϊκές συγχρηματοδοτήσεις.
Η ένταξη του λιμένα της Αλεξανδρούπολης είναι μεν θετική εξέλιξη και την χειροκροτούμε αλλά εκτιμώ ότι δεν έγινε λόγω κριτήριων (επιβατική ή εμπορευματική κίνηση) αλλά ελέω ΝΑΤΟ και Ουκρανίας.
Όταν ξεκίνησαν τα ΔΕΔ-Μ, ο ρόλος της Αλεξανδρούπολης ήταν απλά μεταφορικός. Στην πορεία με τον ΤΑΡ και τον ΑΣΦΑ έγινε και ενεργειακός πρόσφατα δε, με την Αμυντική Συμφωνία των ΗΠΑ, έγινε και στρατιωτικός.
Όμως, η έγκριση της πρότασης, είναι ένα πρώτο βήμα που θα αποτελέσει τη βάση των συζητήσεων μεταξύ της Επιτροπής, του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο πλαίσιο τριμερών διαλόγων. Το Κοινοβούλιο θα οριστικοποιήσει τη θέση του στις αρχές του 2023, ανοίγοντας τον δρόμο για την ολοκλήρωση της διαδικασίας συναπόφασης και την έγκριση του νέου κανονισμού ΔΕΔ-Μ στα τέλη του 2023, ο οποίος προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία μέσα στο 2024.
Έχουμε μια υστέρηση τουλάχιστον είκοσι (20) ετών. Το λιμάνι έπρεπε και μπορούσε να είναι έτοιμο το καλοκαίρι του 2005 και είναι αμφίβολο αν, περιμένοντας τις νέες ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις των ΔΕΔ-Μ, θα είναι πλήρως έτοιμο με τους καλύτερους οιωνούς μέσα στο 2030.
Η πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι να αναπτυχθεί σε στάδια, με προτεινόμενες ενδιάμεσες προθεσμίες. Στο 2030 για το κεντρικό δίκτυο, στο 2040 για το διευρυμένο κεντρικό δίκτυο και στο 2050 για το ευρύτερο, εκτεταμένο δίκτυο.
Μετά από αυτή την εξέλιξη, οι υπεύθυνοι Φορείς δεν πρέπει να εφησυχάσουν και να μείνουν στους πανηγυρισμούς αλλά να ανασκουμπωθούν και να δουλέψουν σκληρά.
Τα φιάσκο του 2001 και του 2013 για το λιμάνι μας δεν πρέπει να επαναληφτούν.
