Του Μάνου Χατζηγιάννη
Ενώ τα περισσότερα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης έχουν περιορίσει την ανάλυσή τους αναφορικά με την επιδείνωση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας στα ζητήματα της «ανακαινισμένης» Αγίας Σοφίας και του παρατεταμένου πολέμου της Λιβύης, οι ενεργειακοί δεσμοί δοκιμάζονται εξίσου σοβαρά από την εντατική εκστρατεία γεώτρησης της Τουρκίας στα ανοικτά της Κύπρου, δημιουργώντας κάκιστο κλίμα μεταξύ της Γηραιάς Ηπείρου και της Άγκυρας.
Κατευθυνόμενα τα “γεράκια” της Τουρκίας από τον υποτιθέμενο στόχο τους να τρυπήσουν 26 σημεία στην Ανατολική Μεσόγειο στα κυπριακά νερά έχουν δοκιμάσει εκ νέου την ενότητα της Ευρώπης και επίσης για ακόμη μια φορά ξεσκεπάζεται η κακή ευρωπαϊκή ετοιμότητά προκειμένου να αντιμετωπίσει τις τουρκικές ενέργειες. Τώρα όμως η Τουρκία άρχισε να ασκεί τον αρχικό της στόχο κατά μήκος της βόρειας ακτής της, της Μαύρης Θάλασσας, μιας από τις υπεράκτιες περιοχές που είναι αναμφισβήτητα τουρκική.
Η επιφυλακτικότητα των τουρκικών αρχών να τρυπήσουν πρώτα τη Μαύρη Θάλασσα μπορεί να εξηγήσει πολλά για το γιατί η διάτρηση στη Μεσόγειο μπορεί να είναι πιο επωφελής. Το τουρκικό γεωτρύπανο Fatih έχει ξεκινήσει την αναζήτηση επί της Μαύρης Θάλασσας της Τουρκίας τον Ιούλιο και θεωρείτο ότι θα ...σκαλίσει το πεδίο Tuna-1 στις 20 Ιουλίου. Η τοποθεσία του πεδίου Tuna-1 είναι περίεργη καθώς βρίσκεται δίπλα στο τετράγωνο των θαλάσσιων συνόρων Ρουμανίας-Βουλγαρίας-Ουκρανίας-Τουρκίας, εντός του μπλοκ βαθέων υδάτων 26. Φαίνεται ότι η τοποθεσία του δεν βρίσκεται πολύ μακριά από το μπλοκ Skifsky της Ουκρανίας και (ίσως το πιο σημαντικό) από τη μεγαλύτερη έως τώρα υπεράκτια ανακάλυψη των βαθέων υδάτων της Μαύρης Θάλασσας, το πεδίο Neptun που λειτουργεί η OMV μέσω Ρουμανίας.
Με την πρώτη ματιά, η τουρκική πετραλαϊκή εταιρεία (TPAO) κάνει το σωστό βήμα πολιτικά, αφού ήταν το γεωτρύπανο Fatih που έχει γίνει το "πρώτο τρυπάνι" της Τουρκίας (μέχρι το 2018 το πλοίο λειτουργούσε στη νορβηγική υφαλοκρηπίδα), και ήταν το πρώτο που “άναψε φωτιές” στην Ανατολική Μεσόγειο (σε ύδατα που αναγνωρίζονται διεθνώς ότι ανήκουν στην Κύπρο). Η μετακίνηση του σε νερά που είναι πραγματικά διεθνώς αναγνωρισμένα ως τουρκικά μόνο, μπορεί να αλλάξει λίγο την επικρατούσα εστίαση. Πλέον, η TPAO διαθέτει 2 παρόμοια γεωτρητικά σκάφη - το Yavuz (το αδελφό πλοίο του Fatih) και το Kanuni (που φτιάχτηκε ένα χρόνο μετά τα δύο το 2012, επίσης στη Νότια Κορέα) - συνεπώς δεν χρειάζεται να συνεχίσει το απαράδεκτο πρόγραμμα γεώτρησης στην Ανατολική Μεσόγειο εις βάρος άλλων δραστηριοτήτων στη Μαύρη Θάλασσα.
Η τουρκική λογική “κόντρα στο ρεύμα” αψηφά την επικρατούσα λογική της Ανατολικής Μεσογείου. Από τότε που το πρώτο πεδίο εξερεύνησης πραγματοποιήθηκε το 1954, περισσότερες από 250 εταιρείες δραστηριοποιήθηκαν στον τομέα της, αλλά όλα αυτά τα χρόνια η εθνική εταιρεία πετρελαίου της Τουρκίας TPAO παρέμεινε ο κύριος φορέας, επιθεωρητής και εκτιμητής (75-80% όλων των ερευνητικών και αναπτυξιακών έργων που έγιναν).
Η εστίαση της Τουρκίας στη δυναμική της Μαύρης Θάλασσας εμφανίστηκε στη δεκαετία του 2000 καθώς οι ενεργειακές ανάγκες της χώρας αυξήθηκαν εν μέσω στάσιμων (και χαμηλών) ποσοστών παραγωγής. Η TPAO ένωσε τις δυνάμεις του με την BP για να προωθήσει τον Hopa-1 στο Block 3534, το ανατολικότερο παράκτιο της Τουρκικής Μαύρης Θάλασσας δίπλα στα θαλάσσια σύνορα με τη Γεωργία,, ωστόσο αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη γεώτρηση λόγω κακής ποιότητας των ταμιευτήρων και με αφορμή τα προβλήματα υπερπίεσης που έχουν καταστήσει άσκοπες τις περαιτέρω δραστηριότητες. Κατά την ακμή της επιχείρησης της Μαύρης Θάλασσας, οι ExxonMobil, Chevron, Petrobras, BP συμμετείχαν όλες, καθιστώντας την την πιο "καυτή" περιοχή της Μαύρης Θάλασσας όσον αφορά τη μεγάλη συμμετοχή. Παρά τις μικρές ανακαλύψεις στα ρηχά νερά της Μαύρης Θάλασσας (Akcakoca), οι φιλόδοξες αξιώσεις των τουρκικών αρχών για 10 δισεκατομμύρια βαρέλια που βρίσκονται στον βυθό της θάλασσας και που περιμένουν να ανακαλυφθούν αποδείχθηκαν ότι ήταν σε μεγάλο βαθμό όνειρα....
Η αφοσίωση της Τουρκίας στην έκταση της Μαύρης Θάλασσας εξυπηρετεί διπλό σκοπό. Πρώτα απ 'όλα, η γεώτρηση του συγκεκριμένου πεδίου και οποιουδήποτε άλλου πεδίου εξερεύνησης αποσπά την προσοχή του λαού από τις δραστηριότητες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ταυτόχρονα με τον Tuna-1, η TPAO ασχολήθηκε και με ένα άλλο πεδίο στη Μεσόγειο Θάλασσα (Seljuk-1) μέσω του Yavuz, που βρίσκεται εντός του μπλοκ 06 της Κύπρου το οποίο κατέχουν από κοινού η Total και η ENI. Στα ΜΜΕ το θέμα του Seljuk-1 περνάει αδιάφορα... Μετά από όσα συμβαίνουν με την Κύπρο, ο δεύτερος λόγος για την έναρξη της γεώτρησης του Εύξεινου Πόντου δείχνει να είναι μη πολιτικός: ανεξερεύνητος και εκτός οράματος, ενδεχομένως με σκοπό την ενοποίηση των εσωτερικών της δυνάμεων για την εκτίμηση των δυνατοτήτων της Μαύρης Θάλασσας, αλλά επειδή μιλάμε για την Τουρκία δεν παύει να περιμένουμε και κάποια έκπληξη.
