Του Μάνου Χατζηγιάννη
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Τούρκος ομόλογός του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ολοκλήρωσαν μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός χθες στη Μόσχα που τέθηκε σε ισχύ τα μεσάνυχτα. Υπάρχουν τρία κύρια σημεία της συμφωνίας:
1. Σταματούν όλες τις στρατιωτικές ενέργειες κατά μήκος της γραμμής επαφής στην περιοχή του Idlib από τις 00:01 στις 6 Μαρτίου 2020.
2. Ένας διάδρομος ασφαλείας θα δημιουργηθεί σε απόσταση 6 χιλιομέτρων εκατέρωθεν της εθνικής οδού Μ4. Ειδικές παράμετροι για τη λειτουργία του διαδρόμου ασφαλείας θα συμφωνηθούν μεταξύ των Υπουργείων Άμυνας της Τουρκικής Δημοκρατίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας εντός 7 ημερών.
3. Στις 15 Μαρτίου 2020, η κοινή τουρκο-ρωσική περιπολία θα ξεκινήσει κατά μήκος της εθνικής οδού Μ4 από τον οικισμό Trumba (2 χλμ. Δυτικά του Saraqeb) έως τον οικισμό Ain al-Havr.
Με αυτά τα δεδομένα έχει ενδιαφέρον να αναλύσουμε τους νικητές και τους ηττημένους αυτής της συμφωνίας.
Νικητές
α) Συριακές κυβερνητικές δυνάμεις
Η περιοχή άλλαζε χέρια τις τελευταίες ημέρες ανάμεσα στους αντάρτες και τις δυνάμεις του Assad καθώς οι μάχες εντατικοποιήθηκαν στο Idlib. Η νίκη δεν ήταν σε καμία περίπτωση εξασφαλισμένη για τις κυβερνητικές δυνάμεις, ειδικά με μια ανανεωμένη προσπάθεια των ανταρτών υποστηριζόμενων από τουρκικό πυροβολικό και αεροσκάφη. Πολλά τανκ καταστράφηκαν, καταστράφηκαν επίσης τρία αεροπλάνα μόνο τις τελευταίες 72 ώρες και μερικές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για απώλειες ανθρώπινου δυναμικού της κυβέρνησης σε περίπου 2.000.
Θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο για τις δυνάμεις του Assad να συνεχίσουν με αυτόν τον ρυθμό, ειδικά δεδομένου ότι δεν έχουν πλέον το ανθρώπινο δυναμικό για να ξεκινήσουν ταυτόχρονες επιθέσεις σε περισσότερα από ένα μέρη, όπως πριν από τρεις εβδομάδες όταν ακύρωσαν την επίθεση λίγο έξω από το Dar Izza, και μετέφεραν τη δύναμη επίθεσης στο νότιο Idlib αντί να ανοίξουν απλά ένα άλλο μέτωπο.
β) Ρωσία
Μια παύση των εχθροπραξιών δίνει στις κυβερνητικές δυνάμεις ακριβώς αυτό που χρειάζονται, μια ευκαιρία να επουλώσουν τις πληγές τους. Επιπλέον, η Ρωσία και η Τουρκία πλησίαζαν όλο και περισσότερο στη σύγκρουση και οι δύο χώρες το γνώριζαν. Στα πεδία της μάχης είναι σαφές ότι όταν οι Τούρκοι στρατιώτες στοχεύουν με τα όπλα που έχουν τοποθετημένα εναντίον των αεροσκαφών δεν γνωρίζουν αν το αεροπλάνο φέρει Σύριο ή Ρώσο πιλότο. Αν κατέρριπταν ένα ρωσικό αεροσκάφος τότε θα προκαλούσαν μια αν μη τι άλλο ισχυρή απάντηση από τη Μόσχα. Ήταν αναπόφευκτο ότι ένα τέτοιο σενάριο θα συνέβαινε αργά ή γρήγορα. Αυτό δίνει στη Ρωσία την ευκαιρία να επανατοποθετηθεί και να διατηρήσει σχετικά λειτουργικές σχέσεις με την Άγκυρα στην όλη διαδικασία. Εν πάσει περιπτώσει, η Ρωσία ενδιαφέρεται πολύ για τη διατήρηση του αγωγού πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων που θα μεταφέρει το ρωσικό αέριο κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας και στη νότια Τουρκία όπου οι Τούρκοι θα διανείμουν το φυσικό αέριο σε 15 εκατομμύρια σπίτια στην Τουρκία και την ανατολική Ευρώπη.
γ)Τουρκία
Η εκεχειρία έδωσε στην Τουρκία την ευκαιρία να διαφυλάξει τους στρατιώτες της. Ήδη τουλάχιστον 35 έχουν σκοτωθεί στο Idlib. Εκτός αυτού, οι Τούκροι μπορούν επίσης να διατηρήσουν τις σχέσεις τους με τη Μόσχα και όχι μόνο να εξασφαλίσουν τα συμφέροντά τους στη συμφωνία αγωγού φυσικού αερίου, αλλά μπορούν επίσης να διασφαλίσουν ότι το σύστημα εναέριας άμυνας S-400 αγορασμένο από τη Μόσχα θα γίνει πραγματικότητα. Κι αυτό επειδή εξακολουθούν να χρειάζονται την ρωσική εμπειρία, εκπαίδευση και ανταλλακτικά για να καταστεί λειτουργικό. Η Ρωσία ίσως δεν ήταν τόσο “ζεστή” με αυτή τη βοήθεια, αν οι στρατιωτικές δυνάμεις των δύο χωρών βρίσκοντας σε σύγκρουση στη Συρία. Η χθεσινή συμφωνία παρέχει επίσης στην Τουρκία την ευκαιρία να επιχειρήσει να επαναπατρίσει κάποιους από αυτούς που έχουν φύγει από τα σπίτια τους για να επιστρέψουν με τις τουρκικές εγγυήσεις ασφάλειας. Αυτό θα θεωρηθεί ως τεράστια νίκη για τον Ερντογάν στην εγχώρια αγορά.
Οι χαμένοι
α) οι επαναστατικές δυνάμεις
Οι αντάρτες γνωρίζουν πολύ καλά ότι η κυβέρνηση Assad δεν έχει σεβαστεί καμια υπογεγραμμένη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός από τότε που ξεκίνησε η σύγκρουση. Αντ 'αυτού, οι δυνάμεις της χρησιμοποιούν αυτές τις ευκαιρίες για να ενισχύσουν τις θέσεις τους με τρόπους που δεν μπορούν να το πράξουν όσο βρίσκονται σε εμπλοκή. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αντάρτες σε σχέση με τα στρατεύματα του Assad προς το παρόν θα είναι πολύ πιο μεγάλες από τη στιγμή που αυτές θα είχαν την ευκαιρία να φέρουν νέο εξοπλισμό και να αναβαθμίσουν τις οχυρώσεις τους. Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης αισθάνονται εξαπατημένες βρισκόμενες ενώπιον μιας ακόμα συμφωνίας "απο-κλιμάκωσης". Αυτό γίνεται αισθητό από τα μέλη του Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού που υποστηρίζεται από την Τουρκία. Για άλλη μια φορά, όπως συνέβη και παλιότερα, η Τουρκία και η Ρωσία ήταν και οι δύο εγγυήτριες για καθένα από αυτά τα αποτυχημένα deals "αποκλιμάκωσης". Δεν υπάρχει ούτε ένας μαχητής ή διοικητής των ανταρτών που να αισθάνεται ότι αυτή η συμφωνία θα είναι διαφορετική.
β) Σύριοι πρόσφυγες
Ενώ στα χαρτιά φαίνεται ότι ένα μεγάλο μέρος του εκτιμώμενου ενός εκατομμυρίου προσφύγων που έφυγαν από τις περιοχές των μαχών τις τελευταίες δέκα εβδομάδες θα έχουν την ευκαιρία να επιστρέψουν στα σπίτια τους, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Δεδομένου του γεγονότος ότι η κυβέρνηση Assad δεν ακολούθησε καμία συμφωνία αποκλιμάκωσης στο παρελθόν, σε συνδυασμό με την ιστορία της Τουρκίας που δεν κάνει τίποτα για να σταματήσει τα ρωσικά αεροπλάνα από βομβαρδισμούς, πολλοί πρόσφυγες θα αισθανθούν ότι είναι καλύτερο να δοκιμάσουν τις πιθανότητές τους να ζουν σε σκηνές και σε σπίτια συγγενών στα τουρκικά σύνορα και όχι να γυρίσουν πίσω.
Τελικά είναι απίθανο η συμφωνία αυτή να διαρκέσει.
Το δεύτερο σημείο που αναφέρεται στη συμφωνία σχετικά με το διάδρομο ασφαλείας δεν έχει ακόμη αποφασιστεί πλήρως. Αυτό πρέπει να συζητηθεί και να συμφωνηθεί.
Το τρίτο σημείο δε, εξαρτάται από την επίλυση του σημείου 2. Εάν δεν υπάρχει συμφωνία ως προς τις παραμέτρους του "διαδρόμου ασφαλείας", τότε το σημείο 3 δεν έχει σημασία.
