Η μεγάλη ήττα του Μωάμεθ Β΄Πορθητή, το 1480 στη Ρόδο από τους Ιππότες του Αγίου Ιωάννη.
Το 1480 ο Μωάμεθ Β΄Πορθητής φάνταζε απόλυτος κυρίαρχος στην Ανατολική Μεσόγειο. Είχε συντρίψει τους Βενετούς και είχε κυριεύσει την Χαλκίδα. Στα Δωδεκάνησα έδρευε, εκείνη την εποχή, το Τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη. Το Τάγμα είχε συγκροτηθεί στους Αγίους Τόπους και είχε γράψει τη δική του ιστορία εκεί. Κατόπιν έδρασε στην Κύπρο, αλλά και στη ηπειρωτική Ελλάδα, κατά των Οθωμανών (αρχές 15ου αι.).
Τελικά οι ιππότες είχαν κατακτήσει τα Δωδεκάνησα δημιουργώντας ένα μικρό ναυτικό κράτος που συνέχιζε πάντα τον πόλεμο κατά των μουσουλμάνων. Ο Μωάμεθ είχε επιτεθεί για πρώτη φορά κατά των ιπποτών το 1454. Νέα επίθεση έγινε το 1467 χωρίς αποτέλεσμα. Μετά τη νίκη του κατά των Βενετών όμως ο Μωάμεθ φάνηκε αποφασισμένος να ξεκαθαρίσει την ροδιακή “σφηκοφωλιά” αντλώντας την αφορμή από τη βοήθεια που οι ιππότες πρόσφεραν στους Βενετούς κατά τον αγώνας τους κατά των Τούρκων.
Τον Μωάμεθ επηρέαζαν επίσης και τρεις “Έλληνες”, ο μεγάλος βεζίρης Μεζίχ Παλαιολόγος, ο Δημήτριος Σοφιανός από τη Χαλκίδα και ο Αντώνιος Μελίγαλος από τη Ρόδο. Ήδη από το 1478 ο σουλτάνος είχε πειστεί και άρχισε τις προετοιμασίες.
Οι Τούρκοι φθάνουν
Στις 4 Δεκεμβρίου 1479 τουρκική μοίρα επιτέθηκε στη Ρόδο αλλά αποκρούστηκε. Την ίδια τύχη είχε και τουρκική επίθεση κατά της Τήλου. Κατόπιν αυτού η τουρκική μοίρα αποσύρθηκε αναμένοντας την άφιξη του κύριου όγκου του τουρκικού στόλου. Στα τέλη Απριλίου 1480 60 τουρκικά πλοία απέπλευσαν από την Πόλη και ενώθηκαν με την πλησίον της Ρόδου μοίρας. Ο ενωμένος τουρκικός στόλος εμφανίστηκε στις 23 Μαΐου 1480 έξω από το λιμάνι της Ρόδου.
Επικεφαλής της εκστρατείας ήταν ο Μεζίχ Παλαιολόγος συνοδευόμενος από τους Σοφιανό και Μελίγαλο. Ο Σοφιανός όμως πέθανε κατά το ταξίδι ο δε Μελίγαλος σκοτώθηκε αμέσως μετά την αποβίβασή του στο νησί σε αψιμαχία με απόσπασμα ιπποτών υπό τον υποκόμη Μοντέλ.
Στο μεταξύ ο μεγάλος μάγιστρος Πιέρ ντ’ Ομπουσόν, έχοντας πληροφορίες, είχε προετοιμαστεί όσο το δυνατόν καλύτερα, συγκεντρώνοντας όσο πιο πολλούς ιππότες μπορούσε, μαζί με μισθοφόρους στρατιώτες και Ρόδιους πολιτοφύλακες. Συνολικά ο μεγάλος μάγιστρος μπορούσε να παρατάξει περί τους 7.000 άνδρες, εκ των οποίων οι 5.000 ήταν Έλληνες. Οι πηγές δεν συμφωνούν για την ισχύ της τουρκικής στρατιάς και αναφέρουν ότι αριθμούσε 70 -100.000 άνδρες. Επίσης οι Τούρκοι διέθεταν 100-160 πλοία. Ο ντ’ Ομπουσόν είχε ζητήσει βοήθεια και από τη Δύση αλλά ουδείς ενδιαφέρθηκε.
Απόβαση και πρώτες μάχες
Οι Τούρκοι αποβιβάστηκαν δυτικά της πόλης της Ρόδου στον λόφο του Αγίου Στεφάνου, το σημερινό Μόντε Σμιθ. Εκεί υπήρχε φρούριο των ιπποτών που κυριεύτηκε μετά από άγρια μάχη. Οι Τούρκοι επικράτησαν και δύο ημέρες μετά δημιούργησαν πυροβολοστάσιο στην κορυφή όπου έταξαν τρεις βαριές βομβάρδες και άρχισαν να βομβαρδίζουν τον πύργο του Αγίου Νικολάου, σημείο κλειδί που ήλεγχε το λιμάνι της πόλης.
Ακολούθησε πολυήμερος κανονιοβολισμός με αποτέλεσμα να γκρεμιστεί, σε μεγάλο βαθμό, ο πύργος. Στις 9 Ιουνίου ο Μεζίχ πασάς εξαπέλυσε τους γενίτσαρους κατά του πύργου. Όμως Οι ιππότες τους περίμεναν με τα ξίφη στο χέρι με πρώτο τον γενναίο μάγιστρο. Μια βολίδα έπληξε το κράνος του ντ’ Ουμπουσόν, αλλά αυτός γελώντας αρνήθηκε να υποχωρήσει λέγοντας: “Στον μεγάλο μάγιστρο ανήκει η η θέση της τιμής”.
Βαλλόμενοι πλευρικά από τα τείχη της πόλης και δεχόμενοι την άγρια αντεπίθεση των ιπποτών οι γενίτσαροι τσάκισαν και τράπηκαν σε φυγή, ενώ πολλοί έπεσαν στη θάλασσα και χάθηκαν. Μετά την ήττα αυτή ο Μεζίχ έστρεψε την προσοχή του κατά των τειχών της πόλης και ειδικά στο σημείο της εβραϊκής συνοικίας.
Ο ντ’ Ομπουσόν όμως διέταξε την κατασκευή δεύτερου τείχους, εσωτερικά, ώστε ακόμα και αν δημιουργείτο ρήγμα, οι Τούρκοι θα βρίσκονταν ενώπιον δεύτερης γραμμής άμυνας. Άνδρες γυναίκες, γέροι και ανήλικοι, εργάστηκαν εντατικά και το τείχος υψώθηκε.
Έτσι ο Μεζίχ άλλαξε και πάλι σχέδιο και αποφάσισε να εξαπολύσει νέα επίθεση κατά του μισογκρεμισμένου πύργου του Αγ. Νικολάου από τη θάλασσα, αλλά και από την ξηρά, κατασκευάζοντας πλωτή γέφυρα, ώστε να τα επιτιθέμενα τμήματα να βρίσκονται εκτός βεληνεκούς των βαλλιστρών και των πυροβόλων όπλων της φρουράς της πόλης.
Νέες επιθέσεις και εμπρηστικά όπλα
Η επίθεση εξαπολύθηκε τα μεσάνυκτα της 19ης Ιουνίου και διήρκεσε χωρίς παύση και έλεος έως τις 10.00 το πρωί της επομένης όταν 2.5000 κουφάρια Τούρκων απέδειξαν την υπεροχή και τον φανατισμό των αμυνομένων. Έξαλλος από τη νέα αιματηρή αποτυχία ο Μεζίχ διέταξε το πυροβολικό του να πλήξει τα τείχη της πόλης άγρια. Και πράγματι τα τουρκικά πυροβόλα εξαπέλυσαν πάνω από 3.500 βλήματα προκαλώντας μεγάλα ρήγματα στα τείχη.
Σε απάντηση οι αμυνόμενοι κατασκεύασαν μια τεράστια βλητική μηχανή, πλήττοντας τα τουρκικά πυροβολοστάσια. Στο μεταξύ ο ντ΄Ουμπουσόν αναμένοντας γενική επίθεση του εχθρού διέταξε να συγκεντρωθούν στα τείχη θειάφι, άσφαλτος και άλλες εύφλεκτες ύλες. Παράλληλα οι αμυνόμενοι δημιούργησαν πρωτόγονους αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς, τοποθετώντας σε σακιά πυρίτιδα και τεμάχια μετάλλου, αλλά και πρωτόγονες χειροβομβίδες, από χαρτί, με πυρίτιδα και μεταλλικά θραύσματα.
Ο Μεζίχ πράγματι ετοίμαζε γενική επίθεση. Πρίν όμως την εξαπολύσει ζήτησε την παράδοση της πόλης με συνθήκη. Ο ντ’ Ομπουσόν απέρριψε την πρόταση, ενώ είπε σε μερικούς ιππότες που τάχθηκαν υπέρ ότι ήταν ελεύθεροι να φύγουν. “Αλλά αν μείνετε και ξαναμιλήσετε για συνθηκολόγηση θα σας θανατώσω όλους”, τους είπε.
Γενική επίθεση
Οι Τούρκοι εξαπέλυσαν την μεγάλη τους επίθεση στις 28 Ιουλίου, μετά από πολυήμερο σφοδρό βομβαρδισμό των τειχών και αφού είχαν προετοιμάσει 8.000 παλούκια για να ανασκολοπίσουν τους αμυνόμενους! Ο Μεζίχ είχε υποσχεθεί στις ορδές του ότι θα μπορούσαν να λεηλατήσουν την πόλη. Με την κραυγή “Αλλάχ” οι Τούρκοι εξόρμησαν. Από αυτούς 3.000 επίλεκτοι επιτέθηκαν στο κύριο ρήγμα που είχε δημιουργηθεί στο τείχος. Άλλοι 40.000 Τούρκοι επιτέθηκαν σε άλλα σημεία.
Ενώπιον της τρομακτικής αυτής ανθρώπινης μάζας οι αμυνόμενοι έχασαν έδαφος και η σημαία του Μεζίχ υψώθηκε σε ένα εκ των προμαχώνων. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές ο Μεζίχ δήλωσε τους άνδρες του, εκείνη την στιγμή, ότι δεν θα τους επιτρεπόταν η λεηλασία και πως η δήλωση ανέστειλε την ορμή των ανδρών του. Η πληροφορία αυτή όμως ελέγχεται.
Πρώτον ήταν δυνατό μέσα στην άψη της μάχης και τον πανικό να ενημερώσει ο Μεζίχ με τους χιλιάδες άνδρες του; Δεύτερον, ήταν τόσο ανόητος ο Μεζίχ ώστε να κάνει τη δήλωση αυτή την στιγμή που είχε την πόλη στα χέρια του και να στερηθεί τη νίκη; Πιθανότατα όχι.
Σε κάθε περίπτωση ο ντ’ Ομπουσόν εξαπέλυσε εκείνη την στιγμή σφοδρή αντεπίθεση επικεφαλής των γενναιότερων ιπποτών του και σάρωσε τους Τούρκους. Βλέποντας τους άνδρες του να οπισθοχωρούν ο Μεζίχ άρχισε να σφάζει τους υποχωρούντες ενώ διέταξε και 12 επίλεκτους γενίτσαρους να σκοτώσουν τον μεγάλο μάγιστρο. Και οι 12 όμως σφάχτηκαν ανηλεώς. Ο ντ΄Ομπουσόν έχοντας πέντε πληγές στο κορμί του συνέχισε να μάχεται σαν λιοντάρι.
“Ας πεθάνουμε καλλίτερα εδώ αδέρφια παρά να υποχωρήσουμε. Μπορούμε να πεθάνουμε ενδοξότερα παρά υπερασπιζόμενοι την τιμή μας και το τάγμα μας;”, φώναξε στους άνδρες του. Με νέο θάρρος οι ιππότες όρμησαν με τα γυμνά σπαθιά κατά της μιαρής τουρκικής μάζας σφάζοντας όσους προλάβαιναν, καταδιώκοντας τους εχθρούς ως το στρατόπεδό τους.
Η ήττα αυτή συνέτριψε το ηθικό των Τούρκων. Έχοντας άνευ αποτελέσματος υποστεί απώλειες 24.000 ανδρών ο Μεζίχ διέταξε αποχώρηση. Οι Τούρκοι φεύγοντας επιτέθηκαν στο φρούριο των ιπποτών στην Αλικαρνασσό (φρούριο Αγίου Πέτρου), αλλά και πάλι ηττήθηκαν και ταπεινωμένοι απομακρύνθηκαν.
