Με όλα τα βλέμματα προς την ανατολική Μεσόγειο μετά την ανακάλυψη του τεράστιου κοιτάσματος στον στόχο "Γλαύκος", είναι αναμενόμενο να προκύψουν πολλές αντιδράσεις και παρεμβάσεις από τα γειτονικά κράτη.
Εκτός της παρανοϊκής Τουρκίας που διεκδικεί μερίδιο παράνομα, ενόψει της κατασκευής του αγωγού East Med, υπήρξαν αντιδράσεις από την πλευρά του Λίβανου καθώς Βηρυτός-Τελ Αβίβ βρίσκονται σε διαμάχη για τα θαλάσσια σύνορα.
Στο θέμα του East Med, επιπλοκές έμοιαζαν να υπάρχουν και από την ιταλική πλευρά καθώς η Ρώμη ζήτησε παράταση για τις υπογραφές. Λανθασμένα και βιαστικά, πολλοί Έλληνες "αναλυτές" διαμηνύουν πως η Ιταλία μπλοκάρει την κατασκευή του αγωγού, πράγμα που δεν ισχύει καθώς οι λόγοι που ζητήθηκε παράταση είναι καθαρά εκλογικοί.
Σε αυτό το κλίμα και με τις εξελίξεις να τρέχουν στην περιοχή, ενισχύεται αισθητά η παρουσία του αμερικανικού στόλου στην ανατολική Μεσόγειο, κάτι που αποστέλλει μηνύματα προς κάθε κατεύθυνση.
Προειδοποιεί η Βηρυτός
Προειδοποιητικές επιστολές απέστειλε ο Λίβανος σχετικά με την κατασκευή του αγωγού EastMed, με κατεύθυνση από το Ισραήλ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τονίζοντας πως δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση ο συγκεκριμένος αγωγός να παραβιάζει τα θαλάσσια σύνορά του. Υπενθυμίζεται ότι η Βηρυτός εξακολουθεί να έχει μιαν ανεπίλυτη θαλάσσια συνοριακή διαμάχη με το Ισραήλ για μια θαλάσσια περιοχή περίπου 860 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που εκτείνεται κατά μήκος τριών ενεργειακών οικοπέδων του Λιβάνου.
Σύμφωνα με το Reuters, o Υπουργός Εξωτερικών του Λιβάνου Γκέμπραν Μπασίλ έχει ήδη γράψει επιστολή στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, την επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι και τους Υπουργούς Εξωτερικών της Κύπρου, της Ελλάδας και της Ιταλίας, ζητώντας τους να διασφαλίσουν ότι ο αγωγός δεν θα παραβιάσει τα δικαιώματα του Λιβάνου, σε αυτό που ισχυρίζεται ως δική του ΑΟΖ.
Σε αντίγραφο της επιστολής προς το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, το οποίο το Reuters ισχυρίζεται ότι είδε, ο Μπασίλ γράφει ότι ο Λίβανος δεν θα επέτρεπε την παραβίαση της κυριαρχίας του «ειδικά όταν πρόκειται για ενδεχόμενη προσπάθεια του Ισραήλ να καταπατήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα και τη δικαιοδοσία του Λιβάνου στην ΑΟΖ».
Παράταση ζητάει η Ιταλία
Εκτός απροόπτου η νέα συνάντηση κορυφής Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου με σκοπό την τελική υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για τον αγωγό EastMed αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις 20 Μαρτίου στο Ισραήλ παρουσία και του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, ο οποίος θα βρίσκεται καθ’ οδόν για επίσκεψη στα Αραβικά Εμιράτα.
Εντύπωση, πάντως, προκαλεί το γεγονός ότι στο Ισραήλ δεν θα παραστεί η Ιταλία, στην οποία θα καταλήγει ο EastMed. Η ιταλική εφημερίδα «La Stampa» αναφέρει πως αν και υπήρχε πρόθεση να πέσουν υπογραφές τέλη του Μάρτη, η Ρώμη ζήτησε μια παράταση, τουλάχιστον για την υπογραφή της συμφωνίας EastMed-Poseidon, το κομμάτι του αγωγού που θα ενώνει Ελλάδα-Ιταλία.
Ιταλικές διπλωματικές πηγές βλέπουν κυρίως εκλογικούς λόγους πίσω από την καθυστέρηση, καθώς ο Υπουργός Εσωτερικών και Γραμματέας της Λέγκα, Ματέο Σαλβίνι, δέχεται επικρίσεις για περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τον αγωγό ΤΑP και δεν επιθυμεί να ανοίξει νέο μέτωπο.
Εγκρίθηκε ο αγωγός προς Αίγυπτο
Σε μια παράλληλη εξέλιξη η αιγυπτιακή Βουλή ενέκρινε τη συμφωνία μεταξύ της Αιγύπτου και της Κύπρου για κατασκευή απευθείας αγωγού φυσικού αερίου από την Κύπρο και συγκεκριμένα από το κοίτασμα Αφροδίτη στην Αίγυπτο στους σταθμούς υγροποίησης φυσικού αερίου του Badco ή της Damietta.
Για οριοθέτηση ΑΟΖ μιλάει το Atlantic Counsil
Εντωμεταξύ, ζοφερή χαρακτήρισε την εικόνα στην Μεσόγειο ο Ρίτσαρντ Μόρνιγκσταρ, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Αζερμπαϊτζάν και ιδρυτικός πρόεδρος του Παγκόσμιου Ενεργειακού Κέντρου του Αtlantic Counsil.
Μιλώντας στην Daily Sabah, τόνισε ότι η Τουρκία είναι σε θέση να επωφεληθεί από διαφορετικές επιλογές αγοράς φυσικού αερίου, δεδομένης της γεωγραφικής εγγύτητας της χώρας με το δίκτυο αγωγών Συγκεκριμένα για την Ανατολική Μεσόγειο είπε:
«Ποτέ δεν υπήρξε μια τέτοια κατάσταση με τόσα πολλά πιθανά οφέλη για τόσες πολλές χώρες και τους πολίτες τους που έχουν τόσα πολιτικά εμπόδια» και απαρίθμησε τις χώρες που μπορούν να επωφεληθούν των πόρων υδρογονανθράκων στην περιοχή: Τουρκία, Λίβανος, Συρία, Ισραήλ, Ιορδανία, Αίγυπτος, Ιταλία, Ελλάδα αλλά και την Κύπρο.
Ο ίδιος εξέφρασε την εκτίμηση πως εάν δεν καταρτιστούν συμφωνίες οριοθέτησης των ΑΟΖ , είναι δύσκολο να υπάρξει εμπορική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στη Μεσόγειο. «Υπάρχει ο μεγάλος ελέφαντας στην αίθουσα, το Κυπριακό", είπε τονίζοντας πως τη δυσκολία να ξεπεράσουμε τα πολιτικά προβλήματα.
«Ως έμπειρος διπλωμάτης που εργάστηκε στην περιοχή και είδε την ιστορική πορεία του Κυπριακού», αναφέρει η Daily Sabah, ο Πρέσβης Μόρνιγκστάρ, «προειδοποίησε ότι οι διεθνείς εταιρείες δεν πρόκειται να εμπλακούν στην περιοχή εάν πιστεύουν ότι υπάρχει τεράστιο πολιτικό ρίσκο στην περιοχή».
Η άποψη αυτή φυσικά βρίσκεται σε αντίθεση με την γενικότερη εικόνα της περιοχής αν λάβει κανείς υπόψιν το γεγονός ότι στην ΑΟΖ Κύπρου και Αίγύπτου εμπλέκονται ήδη μεγάλες εταιρείες όπως η ENI, η ΤΟΤΑL, η Shell καθώς και o αμερικανικός ενεργειακός κολοσσός της ExxonMobil.
Ενίσχυση παρουσίας αμερικανικού στόλου
Πάντως η ανακάλυψη του «Γλαύκου» στο τεμάχιο 10 είναι σίγουρο πως επεκτείνει την παραμονή της ExxonMobil στην Κυπριακή ΑΟΖ με ότι αυτό συνεπάγεται για τα οικονομικά-στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο.
«Έχει οικονομική σημασία για τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ να αναπτύξουν ναυτικές δυνάμεις στην Ανατολική Μεσόγειο όπου μπορούν να αντιμετωπιστούν τέσσερις από τις πέντε μεγάλες απειλές, για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, όπως αναφέρονται στην Εθνική Αμυντική Στρατηγική», σημειώνει σε μια εκτενή ανάλυσή του ο απόστρατος αξιωματικός του αμερικανικού Ναυτικού Tony Chavez ο οποίος υπηρέτησε σε κάθε στόλο των Η.Π.Α σε όλη την υδρόγειο και τώρα είναι εκτελεστικός συνεργάτης στο Συμβούλιο του Σικάγο.
«Η ασφάλεια και η ευημερία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως μεταξύ των νοτίων χωρών της, εξαρτώνται από την πρόβλεψη, τη συγκράτηση και τη μείωση των κινδύνων στην περιοχή της Μεσογείου με συνεχή παρουσία» αναφέρει στο Νational Interest προειδοποιώντας για τις τουρκικές προκλήσεις σε σχέση με την Κυπριακή ΑΟΖ.
«Η εκμετάλλευση των πόρων της Ανατολικής Μεσογείου θα απαιτήσει μια σταθερή περιοχή ενισχυμένη από την υποστήριξη συμμαχιών των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ που θα περιλαμβάνει ναυτικές δυνάμεις για διπλωματία, ανοικτές οικονομικές θαλάσσιες λωρίδες και ετοιμότητα για επίδειξη σκληρής ισχύος», προσθέτει.
