Συμπληρώνονται σήμερα εκατό χρόνια από το τέλος των μαχών του Α' Παγκοσμίου Πολέμου
Ο Μεγάλος Πόλεμος, όπως έγινε αρχικά γνωστός ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, είχε ρίξει επιτέλους αυλαία, έπειτα από τέσσερα χρόνια φρικτών μαχών κι αφού περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν σκοτωθεί σε περισσότερες από 70 εμπόλεμες χώρες.
Ελλείψει αξιόπιστων πηγών, τα νούμερα του Α' Παγκοσμίου είναι δύσκολο να πιστοποιηθούν με ακρίβεια και μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τους ιστορικούς, γι' αυτό και σε γενικές γραμμές παρατίθενται κατά προσέγγιση.
Ο αριθμός των 70 εμπόλεμων χωρών είναι συμβολικός αφού οι περισσότερες από τις χώρες αυτές δεν ήταν ακόμη ανεξάρτητες, αλλά είτε ενταγμένες σε έξι αυτοκρατορίες ή αποικιακές δυνάμεις -Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία, Αυστροουγγαρία, Γερμανία, Οθωμανική Αυτοκρατορία- που βρέθηκαν στο κέντρο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Στην πραγματικότητα, μόνο μία δεκαριά ανεξάρτητες χώρες βρίσκονται σε πόλεμο το καλοκαίρι του 1914, ενώ οι υπόλοιπες εισήλθαν σταδιακά στην σύρραξη, όπως η Ιταλία το 1915 και οι Ηνωμένες Πολιτείες το 1917. Ο Μεγάλος Πόλεμος αφορά πληθυσμό 800 εκατομμυρίων, το ήμισυ του πληθυσμού της Γης εκείνη την εποχή.
Περί τις είκοσι χώρες θα κατορθώσουν να παραμείνουν ουδέτερες, οι περισσότερες στην Λατινική Αμερική και στην βόρεια Ευρώπη.
70 εκατομμύρια στρατιώτες
Περί τα 20 εκατομμύρια άνθρωποι επιστρατεύονται από τις εμπόλεμες χώρες στις αρχές του πολέμου, αλλά ο αριθμός αυτός αυξάνεται συνεχώς, για να φθάσει στα 70 εκατομμύρια για το σύνολο της διάρκειας του πολέμου.
Περισσότερα από 8 εκατομμύρια άνθρωποι κατατάσσονται στην Γαλλία, 13 εκατομμύρια στην Γερμανία, 9 εκατομμύρια στην Αυστροουγγαρία, 9 εκατομμύρια στην Μεγάλη Βρετανία (περιλαμβανομένων των αποικιών) 18 εκατομμύρια στην Ρωσία, 6 εκατομμύρια στην Ιταλία, 4 εκατομμύρια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δύο εκατομμύρια άνθρωποι επιστρατεύονται στην βρετανική αυτοκρατορία - κυρίως στην Ινδία - και στις γαλλικές αποικίες της υποσαχάριας και της βόρειας Αφρικής (600.000 άνθρωποι).
10 εκατομμύρια στρατιώτες νεκροί
Ο πόλεμος θα αφήσει πίσω του συνολικά 10 εκατομμύρια νεκρούς και 20 εκατομμύρια τραυματίες μεταξύ των στρατιωτών. Η κατανομή ανά χώρα είναι:
- Ρωσία: 2 εκατομμύρια νεκροί (5 εκατομμύρια τραυματίες)
- Γερμανία: 2 εκατομμύρια (4,2 εκατομμύρια)
- Γαλλία: 1,4 εκατομμύριο (4,2 εκατομμύρια)
- Αυστροουγγαρία: 1,4 εκατομμύριο (3,6 εκατομμύρια)
- Μεγάλη Βρετανία και η αυτοκρατορία: 960.000 (2 εκατομμύρια)
- Ιταλία: 600.000 (1 εκατομμύριο)
- Οθωμανική Αυτοκρατορία: 800.000
Αναλογικά, ο μικρός σερβικός στρατός υφίσταται τις τρομακτικότερες απώλειες: 130.000 νεκροί και 135.000 τραυματίες, τα τρία τέταρτα των δυνάμεών του.
Στις εμβληματικές μάχες του Βερντέν και της Σομ, το 1916, θα σκοτωθούν, τραυματισθούν, εξαφανισθούν 770.000 και 1.200.000 άνθρωποι αντίστοιχα και από τις δύο πλευρές των εμπολέμων.
Ομως, αναλογικά, η έναρξη του πολέμου είναι η πλέον πολύνεκρη: 27.000 γάλλοι στρατιώτες θα σκοτωθούν στις 22 Αυγούστου 1914, που είναι η πλέον πολύνεκρη ημέρα σε ολόκληρη την ιστορία του γαλλικού στρατού.
Το 70% των νεκρών και των τραυματιών είναι θύματα του πυροβολικού και 5 έως 6 εκατομμύρια θα μείνουν ανάπηροι. Τα χημικά όπλα, που χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1915 δεν θα προκαλέσουν παρά 20.000(!) θανάτους. Αλλά θα μείνουν βαθιά χαραγμένοι στην μνήμη.
Εκατομμύρια νεκροί άμαχοι
Ο πόλεμος κινήσεων στο ανατολικό μέτωπο, η έξοδος των πληθυσμών, οι λιμοί, στη συνέχεια ο εμφύλιος πόλεμος στην Ρωσία και οι μεταπολεμικές περιφερειακές συρράξεις προκάλεσαν 5 έως 10 εκατομμύρια νεκρούς μεταξύ του πληθυσμού, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ορισμένων ιστορικών. Σε αυτόν τον αριθμό περιλαμβάνεται 1,2 έως 1,5 εκατομμύριο Αρμενίων -ο αριθμός αμφισβητείται- στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Στα περίπου 6 εκατομμύρια υπολογίζονται οι αιχμάλωτοι και στα 20 εκατομμύρια οι άμαχοι υπό καθεστώς κατοχής. Η γερμανική, αυστροουγγρική ή βουλγαρική κατοχή αφορά κυρίως το Βέλγιο, την Γαλλία, την Πολωνία και την Σερβία.
Οι πρόσφυγες σε ολόκληρη την Ευρώπη εκτιμώνται στα 10 εκατομμύρια, ενώ 3 εκατομμύρια γυναίκες έχασαν τους συντρόφους του και 6 εκατομμύρια παιδιά έμειναν ορφανά. Υπολογίζεται ότι 1,3 δισεκατομμύριο οβίδες εκτοξεύθηκαν κατά την διάρκεια του πολέμου, ενώ 10 δισεκατομμύρια επιστολές και δέματα στάλθηκαν ανάμεσα στους στρατιώτες του δυτικού μετώπου και των οικογενειών τους.
Το κόστος του πολέμου αντιπροσωπεύει 3 έως 4 φορές το ΑΕΠ των ευρωπαϊκών χωρών που θα βγουν ρημαγμένες από αυτόν.
