Του Μάνου Χατζηγιάννη
Η Σύνοδος της Κρήτης το περασμένο καλοκαίρι αποτέλεσε την κορωνίδα της υπόκωφης αλλά συνάμα εκκωφαντικής σύγκρουσης Φαναρίου-Μόσχας. Μιας σύγκρουσης που καλά κρατεί επί χρόνια και επανέρχεται στο προσκήνιο με διάφορες αφορμές.
Μετά, λοιπόν, τα διαδραματιζόμενα στην Κρήτη, με την απουσία της Ρωσικής Εκκλησίας και κατά την άποψη πολλών εκκλησιαστικών παραγόντων των “δορυφόρων” της, η κόντρα Φαναρίου-Μόσχας είχε φαινομενικά ατονήσει.
Όχι όμως για αυτούς που ξέρουν να διαβάζουν την σημειολογία των κινήσεων της εκκηλσιαστικής διπλωματίας....
Η κόντρα είχε περάσει απλώς σε άλλο επίπεδο. Η Μόσχα μη ανεχόμενη την πρωτοκαθεδρία του Οικουμενικού Πατριάρχη δεν έβλεπε με καλό μάτι τις πολλές και πολυποίκιλες επαφές του κ. Βαρθολομαίου με τον νεωτεριστή Πάπα Φραγκίσκο με την ιδιότητα του πρώτου-έστω και θεωρητικά- της Ορθοδοξίας.
Επομένως, με απαρχή τη συνάντηση της Αβάνας μεταξύ του Ρώσου Πατριάρχη και του ποντίφικα, ξεκίνησε μια στενότερη σχέση της Μόσχας με το Βατικανό, παρά τα σοβαρά θέματα που τους χωρίζουν, όπως η ουνία. Μια σχέση, η οποία ετράφη συστηματικά καθόλη τη διάρκεια της περασμένης χρονιάς με συχνότατες επισκέψεις του Νο 2 του ρωσικού πατριαρχείου Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα στο Βατικανό.
Όσο δηλαδή ο κ. Βαρθολομαίος εμφανιζόταν ως πρώτος της Ορθοδοξίας που συνδιαλέγεται-και όχι μόνο- με τον Πάπα, τόσο και η Μόσχα προχωρούσε σε μια σύσφιξη σχέσεων με τους Ρ/καθολικούς, αναγνωρίζοντας Αγίους της με συνοδικές αποφάσεις και άλλα τινά.
Βέβαια είναι σαφές πως αυτός ο άκρατος ανταγωνισμός μεταξύ Βαρθολομαίου και Κύριλλου για το ποιος θα είναι πιο αγαπητός στον Πάπα, μόνο την Ορθοδοξία δεν εξυπηρετεί.
Στο βωμό της μη αποδοχής της υπεροχής του κ. Βαρθολομαίου ανάμεσα στις Ορθόδοξες εκκλησίες οι Ρώσοι κάνουν διάφορες κινήσεις οι οποίες δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητες.
Και όταν μιλάμε για μη αποδοχή της υπεροχής να υπενθυμίσουμε πως αυτή δεν είναι θεωρητική, αλλά έμπρακτη με συνοδική απόφαση της ρωσικής εκκλησίας από το 2013. Για “υπεροχή της τιμής , όχι της εξουσίας” έκανε λόγο στα συμπεράσματά της η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Εκκλησίας που συνεδρίασε στις 25-26 Δεκεμβρίου του 2013 και ανέφερε επίσης για τον Οικουμενικό Πατριάρχη πως είναι “πρώτος μεταξύ ίσων των Προκαθημένων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών”...
Από αυτήν την θέση ξεκινά η αντιπαράθεση και κλιμακωτά βαθαίνει το ρήγμα στις σχέσεις Φαναρίου και Μόσχας.
Νεώτερη αφορμή αποτέλεσε η επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου στο πλευρό του Πάπα Φραγκίσκου στην Αίγυπτο σε λίγες μέρες.
Ιδιαίτερα επικριτικός εμφανίστηκε ο ρωσικός τύπος για τη συνάντηση των δύο εκκλησιαστικών ταγών και του Μεγάλου Μουφτή στην Αίγυπτο χαρακτηρίζοντάς την «οικουμενικού χαρακτήρα». Δείγμα της ενόχλησης του ρωσικού πατριαρχείου.
Σαν να μην έφτανε αυτό πριν από λίγες μέρες είχαμε μια κίνηση εξίσου σοβαρή σε εκκλησιαστικό επίπεδο που όμως πέρασε στα ψιλά...
Το Άγιο Φως παραδόθηκε με την υποστήριξη του ρωσικού ιδρύματος Αγίου Ανδρέα για πρώτη φορά φέτος και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Άγιο Φως πήγε στις ΗΠΑ μετά από πρωτοβουλία των ενοριτών της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Διασποράς.
Αυτό κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι δεδομένου πως ένα από τα κείμενα της Συνόδου της Κρήτης αφορούσε συγκεκριμένα την Ορθόδοξο Διασπορά! Και στο κείμενο αυτό αναφέρεται: “Διεπιστώθη ωσαύτως ότι κατά την παρούσαν φάσιν δεν είναι εφικτή δι’ ιστορικούς και ποιμαντικούς λόγους η άμεσος μετάβασις εις την αυστηρώς κανονικήν τάξιν της Εκκλησίας ως προς το ζήτημα τούτο, τουτέστιν εις την ύπαρξιν ενός μόνου Επισκόπου εις τον αυτόν τόπον.
Όθεν, αποφασίζεται όπως διατηρηθούν αι θεσμοθετηθείσαι υπό της Δ’ Προσυνοδικής Πανορθόδοξου Διασκέψεως αι Επισκοπικαί Συνελεύσεις, άχρις ου επιστή ο καιρός, κατόπιν ωριμάνσεως των συνθηκών, προς εφαρμογήν της κανονικής ακριβείας.”
Αυτό το τρόπον τινά κενό δύναται να αποτελέσει νέο φυτίλι στις σχέσεις Φαναρίου-Μόσχας...
Σε κάθε περίπτωση το σήριαλ έχει κι άλλα επεισόδια....
