Θέμα Αγίας Σοφίας εγείρει και πάλι η φιλο-κυβερνητική εφημερίδα «Γενί Σαφάκ», με σημερινό (5/11) πρωτοσέλιδο δημοσίευμά της.
Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα, το Συμβούλιο της Επικρατείας της Τουρκίας αναμένεται να εξετάσει ζήτημα της μετατροπής του μουσείου της Μονής της Χώρας -με τα σπουδαία μωσαϊκά- σε τέμενος και η απόφασή του αναμένεται να αποτελέσει προηγούμενο και για άλλα μουσεία, που κατά την οθωμανική αυτοκρατορία λειτουργούσαν ως τζαμιά, μεταξύ των οποίων και η Αγία Σοφία.
Το γνωστό και ως Kariye Cami είχε μετατραπεί σε μουσείο το 1945 με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου της τότε κυβέρνησης. Ωστόσο, σήμερα το Ίδρυμα Προστασίας Ιστορικών Μνημείων και Περιβάλλοντος κατέθεσε αγωγή με αίτημα την ακύρωση της απόφασης του 1945 και τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί.
Αν το 10ο τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, που θα εκδικάσει την υπόθεση, αποφασίσει υπέρ της μετατροπής πάλι της Μονής της Χώρας σε τέμενος, αυτό –σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα- θα αποτελέσει δεδικασμένο και για την Αγία Σοφία, ώστε να ανοίξει και πάλι ως τζαμί, που αποτελεί πάγιο αίτημα των φανατικών μουσουλμάνων στην Τουρκία.
Η Αγία Σοφία υπενθυμίζεται ότι μετατράπηκε επίσης σε μουσείο με βάση απόφαση του υπουργικού συμβουλίου το 1934, διάταγμα που μπορεί να ανατραπεί δικαστικά και συγκεκριμένα από το Συμβούλιο της Επικρατείας, σύμφωνα τη «Γενί Σαφάκ».
Το Συνταγματικό Δικαστήριο έχει απορρίψει αίτημα για Αγία Σοφία
Πάντως, πριν από ένα χρόνο, η ανώτατη δικαστική αρχή της Τουρκίας, το Συνταγματικό Δικαστήριο, είχε απορρίψει σχετικό αίτημα που είχε υποβληθεί και πάλι από το ίδιο ίδρυμα και ζητούσε τη λειτουργία της Αγίας Σοφίας ως τζαμί, κλείνοντας την υπόθεση οριστικά και αμετάκλητα.
Η Αγία Σοφία ή Αγια-Σοφιά (τουρκικά: Ayasofya, λατινικά: Sancta Sophia ή Sancta Sapientia), γνωστή και ως ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας ή απλά η Μεγάλη Εκκλησία, είναι το «Στολίδι της Ορθοδοξάις» που βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη.
Από το 360 μέχρι το 1453 λειτουργούσε ως ορθόδοξος καθεδρικός ναός της πόλης, με εξαίρεση την περίοδο 1204–1261, κατά την οποία ήταν ρωμαιοκαθολικός ναός. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης μετατράπηκε σε ισλαμικό τέμενος, ενώ το 1934 μετατράπηκε σε μουσειακό χώρο.
Ο ναός αποτέλεσε σε όλη τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και υπήρξε ο σημαντικότερος ναός της Ορθόδοξης εκκλησίας. Κατά την περίοδο των Σταυροφοριών και συγκεκριμένα κατά την περίοδο 1204-1261 ο ναός έγινε Ρωμαιοκαθολικός και μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος. Ειδικότερα και κατά την διάρκεια της άλωσης από τους Φράγκους, η Αγία Σοφία υπέστη τεράστιες ζημιές.
Επίσης κατά την περίοδο την Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έγιναν στο ναό σημαντικές καταστροφές στις τοιχογραφίες του ναού (ασβεστώθηκαν), αφού η απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος θεωρείται βλασφημία για το Ισλάμ. Ο ναός με την σπουδαία αρχιτεκτονική του αποτέλεσε πρότυπο για την κατασκευή και άλλων τεμενών, όπως το Μπλε Τζαμί.
To 1934 o Μουσταφά Κεμάλ, στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού της Τουρκίας, μετέτρεψε το τέμενος σε μουσείο. Σήμερα ο ναός εξακολουθεί να είναι μουσείο, ενώ πραγματοποιούνται σε αυτόν πολιτιστικές εκδηλώσεις, αλλά και εκδηλώσεις που θεωρούνται από ορισμένους ότι δεν αρμόζουν στο χώρο, όπως επιδείξεις μόδας. Παράλληλα γίνονται προσπάθειες για τη διάσωση των ψηφιδωτών του ναού.
H Αγία Σοφία έχει χαρακτηριστεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από το 1985.
Από το 1981 υπάρχει η Συνθήκη της UNESCO για την προστασία των μνημείων και χώρων παγκόσμιας κληρονομιάς. Στόχος της UNESCO είναι η προστασία από κάθε είδους φθορά και καταστροφή, προκειμένου αυτά να κληροδοτηθούν στις γενιές του μέλλοντος.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Unesco οι ιστορικές περιοχές στην Κωνσταντινούπολη, μεταξύ αυτών και η Αγιά Σοφιά, προστατεύονται νομικά από την εθνική νομοθεσία διατήρησης.
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη νομοθεσία για την προστασία τοποθεσιών παγκόσμιας κληρονομιάς.
Η διαχειριστική δομή για την προστασία και την διατήρηση συμπεριλαμβάνει την από κοινού ευθύνη της κυβέρνησης, των τοπικών αρχών και διαφόρων κρατικών ιδρυμάτων. Για κάθε φυσική παρέμβαση και λειτουργικές αλλαγές στα καταγεγραμμένα κτίρια και τοποθεσίες θα πρέπει να υπάρχει η σχετική αδειοδότηση του Συμβουλίου Διατήρησης.
Η Τουρκία θα πρέπει από την στιγμή που έχει υπογράψει την σχετική συνθήκη να προστατέψει τον χαρακτήρα της Αγιά Σοφιάς ως αρχιτεκτονικού αλλά και πολιτιστικού συμβόλου
