Του Μάνου Χατζηγιάννη
Ανεξέλεγκτες διαστάσεις λαμβάνει το τελευταίο διάστημα το ουκρανικό εκκλησιαστκό ζήτημα με δηλώσεις τόσο από την πλευρά της πολιτικής ηγεσίας της Ουκρανίας όσο και του ρωσικού πατριαρχείου. Και στην μέση το Φανάρι στο οποίο έχει κατατεθεί επίσημα αίτημα για αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας....
"Η αυτοκεφαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία είναι ένα γεωπολιτικό ζήτημα, δεδομένου ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί την Εκκλησία ως μοχλό", δήλωσε ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Πγιόρ Πόροσενκο και άναψε φωτιές!
Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας δήλωσε ακόμη ότι σκοπεύει να καλέσει τηλεφωνικώς τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο για να συζητήσει το εδώ και καιρό κατατεθειμένο αίτημα σχετικά με την αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία.
"Η Ουκρανική Αυτοκέφαλη Εκκλησία είναι ένα από τα θεσμικά θεμέλια της κρατικής μας υπόστασης. Επιτρέψτε μου να επικοινωνήσω σε αυτό το πνεύμα σε τηλεφωνική συνομιλία με τον Οικουμενικό Πατριάρχη και να δείξουμε τη θέση του κοινοβουλίου, τη θέση του λαού και τη θέση των ουκρανών ιεραρχών σήμερα ", δήλωσε ο Πόροσενκο στη συνεδρίαση του Verkhovnaya Rada (κοινοβούλιο) την Πέμπτη, αφού οι βουλευτές υποστήριξαν το αίτημά του προς τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο να εκδώσει έναν τόμο για την αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία.
Το ψήφισμα υποστηρίχθηκε από 268 βουλευτές στη σύνοδο της ολομέλειας την Πέμπτη με την αντιπολίτευση πάντως να δηλώνει ότι θα καταψηφίσει το αίτημα.
"Η παράταξή μας είναι αντίθετη με αυτό το διάταγμα και επιμένει ότι τα εκκλησιαστικά ζητήματα θα πρέπει να επιλυθούν μόνο στο επίπεδο του διακοινοτικού διαλόγου που διεξάγουν οι αρχηγοί των εκκλησιών και θα το καταψηφίσουμε", δήλωσε ο συμπρόεδρος της αντιπολιτευόμενης ομάδας Γιούρι Μπόικο.
Από την πλευρά του ο Ποροσένκο δήλωσε πως η αυτοκεφαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία είναι ένα γεωπολιτικό ζήτημα, δεδομένου ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί την Εκκλησία ως μοχλό.
"Αυτό δεν είναι απλώς μια θρησκευτική υπόθεση, είναι γεωπολιτική, είναι η εθνική ασφάλεια και η άμυνά μας στον υβριδικό πόλεμο, επειδή το Κρεμλίνο βλέπει τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία ως ένα βασικό μέσο επιρροής στην Ουκρανία ", ανέφερε ο Πόροσενκο.
"Για εμένα, η ίδρυση μιας ανεξάρτητης τοπικής εκκλησίας είναι εξίσου σημαντική με το σύστημα ταξιδιών χωρίς θεώρηση και τη Συμφωνία Σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση που έχουμε ήδη επιτύχει, καθώς και τον αγώνα μας για μια θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ, η οποία δεν έχει ακόμη κερδηθεί ", επισήμανε ο Πόροσενκο.
"Δεν θα παραμείνουμε παρατηρητές της παρέμβασης άλλης χώρας στις εκκλησιαστικές μας υποθέσεις", συμπλήρωσε και ζήτησε την εφαρμογή της αρχαίας κανονικής αρχής και την «συμπλήρωση του πολιτικού και εδαφικού διαχωρισμού με διαίρεση στις εκκλησιαστικές υποθέσεις», υποστηρίζοντας πως παρόμοιες διαδικασίες έλαβαν χώρα στην Ελλάδα, τη Σερβία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, ακόμη και τη Ρωσία για διάφορες χρονικές περιόδους.
Ο πρόεδρος αναφέρθηκε σε δημοσκοπήσεις που δείχνουν ότι ένας αυξανόμενος αριθμός Ορθοδόξων πιστών στην Ουκρανία θα ήθελε να έχει μια ενιαία αυτοκέφαλη Εκκλησία, κάτι που είναι συνηθισμένο στον Ορθόδοξο κόσμο και στην πλειοψηφία των ορθόδοξων χωρών, "να έχει ευχαριστιακή σύνδεση με άλλες τοπικές Εκκλησίες, αλλά να είναι διοικητικά ανεξάρτητη από τις ξένες δικαιοδοσίες των εκκλησιών” τόνισε.
"Έχουμε βρει μια φόρμουλα στην οποία όλες οι ορθόδοξες δικαιοδοσίες της Ουκρανίας θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στη συνταγματοποίηση της τοπικής Εκκλησίας, αυτή είναι μια προτεραιότητα όλων των γνήσιων υπερασπιστών της ενίσχυσης της ουκρανικής ενότητας.Η ενότητα αυτή είναι το σημαντικότερο όπλο μας κατά του Ρώσου επιτιθέμενου. Και θα αντιταχθώ σε όσους προσπαθούν να παρεμποδίσουν τα εθνικά συμφέροντα της Ουκρανίας και τη συνεργασία μας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης ", δήλωσε.
Ο Πόροσενκο δήλωσε ακόμη ότι είχε πολλές συναντήσεις με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο . “Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια [της προεδρίας μου], έχω μπει σε διάλογο με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Είναι σημαντική, αξιέπαινη, υπεύθυνη δουλειά ", ανέφερε ο Πόροσενκο.
Η συνάντηση του Πάσχα μάλιστα που είχε με τον Οικουμενικό Πατριάρχη στις 9 Απριλίου "απέχει πολύ από το να είναι η πρώτη, αλλά αποδείχθηκε ότι είναι από τις πιο εμπνευσμένες και παραγωγικές"ανέφερε!!
"Μιλήσαμε για αρκετές ώρες και συνειδητοποίησα ότι ήταν καιρός να σπάσουμε τη μακρά περίοδο της διπλωματικής σιωπής με γρήγορα και συγκεκριμένα βήματα", είπε.
Ρωσική αντίδραση
Όπως ήταν αναμενόμενο όλα τα παραπάνω προκάλεσαν την ρωσική αντίδραση.
“Η κοσμική διοίκηση δεν μπορεί να ξεκινήσει τη δημιουργία αυτοκέφαλης εκκλησίας” ήταν η πρωτη απάντηση του Μητροπολίτη Βολοκολάσμκ Ιλαρίωνα εκ μέρους της ρωσικής εκκλησίας.
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία πιστεύει ότι η νέα πρωτοβουλία των ουκρανικών αρχών να δημιουργήσουν μια αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία είναι προορισμένη να αποτύχει, όπως και οι προηγούμενες προσπάθειες.
“Είμαστε μια Εκκλησία που γεννήθηκε στο βαπτιστήριο του Κιέβου και του Δνείπερου και, βεβαίως, το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης ή οποιαδήποτε άλλη Εκκλησία δεν μπορεί να προκηρύξει μονομερώς αυτοκέφαλη Εκκλησία”,δήλωσε ο Μητροπολίτης Ιλαρίων, επικεφαλής του Τμήματος του Πατριαρχείου Μόσχας για τις Εξωτερικές Εκκλησιαστικές Σχέσεις.
"Συνεπώς, πιστεύουμε ότι αυτή η πρωτοβουλία, παρά τον σημερινό θόρυβο, θα έχει την ίδια μοίρα με τις πρωτοβουλίες που υιοθετήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια και υπενθυμίζουμε ξανά ότι το ουκρανικό εκκλησιαστικό πρόβλημα μπορεί να επιλυθεί μόνο με κανονικές μεθόδους", συμπλήρωσε .
Ο Ιλαρίων όμως είχε και ακόμη μια αιχμή για το Φανάρι....
“Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία άκουσε για τις συνομιλίες μεταξύ του Πόροσενκο και του Πατριάρχου Βαρθολομαίου και τα «πλούσια δώρα» που έφεραν στο Φανάρι, στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης, όπου βρίσκεται η κατοικία του πατριάρχη”, δήλωσε ο Μητροπολίτης και συμπλήρωσε. "Όλοι το γνωρίζουμε αυτό, και γνωρίζουμε επίσης πολλά άλλα πράγματα, τα οποία δεν θα ήθελα να πω τώρα".
"Για πολλά χρόνια, ακούγαμε μια πολύ σταθερή θέση από τον πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος ανέφερε πάντοτε ότι αναγνώριζε τον Μακαριότατο Μητροπολίτη Ονούφριο ως μοναδικό επικεφαλής της κανονικής Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Και η κανονική Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει πρόθεση να χωρίσει από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία ", είπε.
«Η δημιουργία μιας αυτοκέφαλης εκκλησίας είναι μια διαδικασία που δεν μπορεί να ξεκινήσει από μια κοσμική διοίκηση» επειδή "η εκκλησία στα σημερινά κράτη είναι ξεχωριστή από το κράτος και το κράτος δεν πρέπει να χειραγωγήσει την εκκλησία, συμπεριλαμβανομένων περιόδων σε προεκλογικές εκστρατείες ή σε κάποιους άλλους πολιτικούς σκοπούς, " επισήμανε.
“Η ιδέα της δημιουργίας μιας ενοποιημένης τοπικής Εκκλησίας στην Ουκρανία ξεχωριστά από την Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία βασίζεται στην ιδέα ότι ένα ανεξάρτητο κράτος θα πρέπει να έχει μια ανεξάρτητη εκκλησία”, δήλωσε ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας. Σύμφωνα με αυτή την αρχή, για παράδειγμα, η Εκκλησία της Αλεξάνδρειας πρέπει να χωριστεί σε περισσότερα από 50 μέρη, επειδή "αγκαλιάζει ολόκληρη την Αφρική", οι εκκλησίες της Αντιόχειας και της Ιερουσαλήμ πρέπει να χωριστούν σε πολλά μέρη και ούτω καθεξής, εξήγησε ο μητροπολίτης .
«Μόνο οι εχθροί της Εκκλησίας θα κερδίσουν από τέτοια σχέδια και τέτοιες ιδέες», είπε και συνέχισε με καυστκό τόνο:
“Η διαίρεση στην Ουκρανία προκλήθηκε από το γεγονός ότι ο Φιλάρετος Ντενισένκο, ο οποίος απέτυχε να γίνει ο πατριάρχης της Μόσχας, αποφάσισε να επιλύσει το προσωπικό του πρόβλημα με σχίσμα. Αυτό το σχίσμα έχει ενισχυθεί κατά το παρελθόν περισσότερο από το ένα τέταρτο του αιώνα χάρη στην υποστήριξη των κοσμικών αρχών, αλλά εξακολουθεί να παραμένει σχίσμα", δήλωσε ο μητροπολίτης Ιλαρίωνας, προσθέτοντας ότι τα σχίσματα δεν έχουν ποτέ νομιμοποιηθεί στην ιστορία της Εκκλησίας .
