Τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας, η επιχείρηση στη Συρία και τα γεωπολιτικά τερτίπια του Ερντογάν δείχνουν προς οδηγούν την Τουρκία σε μία κρίση που δεν είχαν προβλέψει.
Ο ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) της Τουρκίας Ντεβλέτ Μπαχτσελί, και αρχηγός των Γκρίζων Λύκων, πρότεινε σήμερα να επισπευθούν οι προεδρικές εκλογές για τον Αύγουστο αυτού του έτους, έναν χρόνο και πλέον νωρίτερα από τις προγραμματισμένες για τον Νοέμβριο 2019.
Ο Μπαχτσελί επικαλέστηκε "οικονομικές και πολιτικές επιχειρήσεις εις βάρος της Τουρκίας" και υποστήριξε ότι είναι δύσκολο η χώρα να "αντέξει υπό τέτοιες συνθήκες" έως τον Νοέμβριο 2019.
Ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μπεκίρ Μποζντάγ απάντησε ότι οι επίσημοι θεσμοί της χώρας θα εξετάσουν το αίτημα του MHP.
Λίγη ώρα αργότερα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχολίασε ότι αύριο θα συναντηθεί με τον Μπαχτσελί, με αφορμή το αίτημά του.
Σίγουρα δεν πρόκειται για μια εθιμοτυοική συνάντηση. Εκεί θα συζητηθούν τα πάντα. Και φυσικά ενδιαφέρει και εμάς αυτή η εξέλιξη, διότι το μόνο σίγουρο είναι πως η Τουρκία θα οξύνει την ένταση σε Αιγαίο, Εβρο και Κύπρο.
O Mπαχτσελί, πρόσθεσε πως θα πρέπει να στηθούν κάλπες για βουλευτικές και προεδρικές εκλογές στις 26 Αυγούστου, ημέρα της νίκης του Κεμαλικού στρατού κατά του Ελληνικού Εκστρατευτικού Σώματος στον Σαγγάριο ποταμό.
Η επιλογή της ημερομηνίας από τον ακροδεξιό Μπαχτσελί δεν είναι βεβαίως τυχαία διότι χαϊδεύει τα αυτιά όχι μόνο των εθνικιστών-ισλαμιστών αλλά και των Κεμαλικών ψηφοφόρων.
Ο Μπαχτσελί έκανε λόγο για νέο πνεύμα νίκης υπονοώντας βεβαίως την πρόσφατη στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας στο Αφρίν. Δεν πέρασε ούτε μισή ώρα από την διατύπωση του αιτήματος Μπαχτσελί για πρόωρες εκλογές και ο Ταγίπ Ερντογάν έσπευσε να ανακοινώσει επίσημα συνάντησή του με τον αρχηγό του εθνικιστικού κόμματος MHP - Γκρίζων Λύκων μέσα στο επόμενο 24ωρο.
Τι απάντησε ο Ερντογάν:
Μετά τη δήλωση Μπαχτσελί, ο Ερντογάν «μέτρησε» αντιδράσεις. Ειδικά όσον αφορά στις αγορές. Και αφού πρώτα… έστειλε τον αντιπρόεδρο να αφήσει τα πάντα ανοιχτά, μετά βρήκε εκείνος και ανακοίνωσε πως αύριο (18.04.2018) θα δει τον Μπατσελί.
Όσο για τις εκλογές; Εμμέσως, είπε ότι δεν θα γίνουν τώρα. Όπως και να έχει, όποτε και να γίνουν οι εκλογές, το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν θα συνεργαστεί με τους ακραίους εθνικιστές του Μπαχτσελί.
Ερντογάν: Θα δω τον Μπαχτσελί
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, λίγο μετά τη δήλωση – πρόταση του Ντεβλέτ Μπαχτσελί να γίνουν οι εκλογές στη χώρα τον Αύγουστο, ανακοίνωσε ότι αύριο Τετάρτη (18.04.2018) θα έχει συνάντηση με τον επικεφαλής του κόμματος των «Γκρίζων Λύκων».
Εμμέσως ο Ερντογάν φάνηκε να αποκλείει το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών. Είπε ότι το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και το MHP (Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος) θα σχηματίσουν εκλογική συμμαχία στις επόμενες εκλογές.
Σύμφωνα με τον Ερντογάν, οι αναμενόμενες αλλαγές στο τουρκικό σύνταγμα θα εφαρμοστούν πλήρως με τις προεδρικές του Νοεμβρίου.
Είναι προφανές πως ο Τ. Ερντογάν επιχειρεί να «καβαλήσει» το κύμα εθνικής έξαρσης που έχει κυριαρχήσει στην τουρκική κοινωνία μετά την εκστρατεία στο Αφρίν της Συρίας αλλά και να εκμεταλλευτεί την κοινωνική αποδοχή για όλα τα μέτωπα που έχει ανοίξει με την Ελλάδα, την Κύπρο, το Ισραήλ και βεβαίως τους Κούρδους.
Στο μυαλό του Ερντογάν κυριαρχούσε η ιδέα να μην παρατείνει την ημερομηνία εκλογών η οποία θεσμικά τουλάχιστον είχε προσδιοριστεί για το τέλος του φθινοπώρου του 2019.
Ήδη εδώ και δύο μήνες το προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα παρακολουθούσε εκ του σύνεγγυς τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων ώστε να προσδιορίσει το εάν και κατά πόσο η νίκη του Τ. Ερντογάν στις επόμενες εκλογές για το προεδρικό αξίωμα θα ήταν όχι απλώς εφικτή αλλά και εξαιρετικά αξιόπιστη. Δηλαδή με ένα ποσοστό το οποίο θα «έκλεινε» τα στόματα των αντιπάλων του στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Οι δημοσκοπήσεις μέχρι και πριν από ένα μήνα έδιναν στον Ερντογάν ένα προβάδισμα της τάξης όμως του 51%. Δεν θα διακινδύνευε ποτέ μία εκλογική αναμέτρηση αν δεν ήταν σίγουρος πως το ποσοστό αυτό θα ήταν κατά πολύ μεγαλύτερο.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στη Συρία και η επίθεση των Αμερικανών με τους συμμάχους κατά συριακών στόχων κατέδειξε πως ο Τ. Ερντογάν δεν ανήκει πλέον στον στενό κύκλο των συνομιλητών της Ουάσινγκτον αλλά αντιθέτως οι Αμερικανοί διατηρούν σοβαρές αποστάσεις από τον πρόεδρο της Τουρκίας.
Αρκεί να σημειωθεί, όπως κατέγραψαν οι αναλυτές της ιστοσελίδα Ahval που εδρεύει στην κεντρική Ευρώπη, ότι ο Τ. Ερντογάν ήταν ο μοναδικός ηγέτης των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ ο οποίος δεν είχε απολύτως καμία ενημέρωση για τον σχεδιασμό και το χρονοδιάγραμμα της πρόσφατης πυραυλικής επίθεσης στη Συρία.
Μάλιστα έγινε γνωστό πως η τουρκική προεδρία και το τουρκικό ΓΕΕΘΑ ενημερώθηκαν για τα ακριβήστοιχεία της επίθεσης την ίδια ακριβώς στιγμή που ενημερώθηκαν και οι Ρώσοι, δηλαδή ελάχιστα λεπτά πριν εξαπολυθούν οι πύραυλοι, και αυτό για να μην υπάρξει κανένα περιθώριο λάθους ή ατυχήματος.
Το μήνυμα αυτό από την Ουάσινγκτον έγινε αμέσως αντιληπτό από τον Τ. Ερντογάν ο οποίος μέχρι εκείνη τη στιγμή βαυκαλιζόταν με την ιδέα ότι μπορεί να παίξει ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών για να αποφύγει το κτύπημα κατά της Συρίας. Διαψεύστηκε παταγωδώς.
Αντελήφθη λοιπόν ο πρόεδρος της Τουρκίας πως όσο θα περνά ο καιρός τόσο θα βαθαίνει το χάσμα στις σχέσεις με τις ΗΠΑ και με τη Δύση γενικότερα, συμπεριλαμβανομένου και του Ισραήλ. Αναπόφευκτα λοιπόν ο Τ. Ερντογάν θα εισέπραττε σε βάθος χρόνο όλη τη φθορά τόσο στον πολιτικό όσο και στον οικονομικό τομέα. Η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες ήταν πλέον μονόδρομος αν ήθελε να εκμεταλλευτεί τη δημοφιλία του μετά την νίκη του τουρκικού στρατού κατά των Κούρδων στο Αφρίν.
Ακόμη και η ημερομηνία των εκλογών, 26 Αυγούστου, έχει τον μεγάλο συμβολισμό της. Είναι η επέτειος της ιστορικής συνθήκης των Σελτζούκων Τούρκων στο Μάντζικερτ το 1071 κατά των Βυζαντινών αλλά και η έναρξη της επίθεσης του Κεμαλικού στρατού κατά των θέσεων του Ελληνικού Εκστρατευτικού Σώματος στο Σαγγάριο ποταμό που σηματοδότησε και την απαρχή της κατάρρευσης του μετώπου και της υποχώρησης του ελληνικού στρατού. Με λίγα λόγια η ημερομηνία αυτή σηματοδοτεί όλο το εθνικιστικό - ισλαμιστικό - λαϊκιστικό μέτωπο που έχει συγκροτήσει ο Ταγίπ Ερντογάν με τις συμμαχίες του.
Η λίρα, που είναι ένα από τα νομίσματα αναδυόμενων αγορών με τις χειρότερες επιδόσεις φέτος, έκανε βουτιά σε χαμηλά επίπεδα στις τελευταίες πέντε συνεδριάσεις, πιεζόμενη από τις μαζικές πωλήσεις του ρωσικού ρουβλιού, του νομίσματος ενός μεγάλου εμπορικού εταίρου της.
Το τουρκικό νόμισμα υποχώρησε στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο των 4,1550 λιρών ανά δολάριο, καταγράφοντας υποτίμηση 8,5% φέτος, και στο χαμηλό ρεκόρ των 5,1435 λιρών ανά ευρώ.
Ενώ τα ρωσικά στοιχεία ενεργητικού έχουν πληγεί από τις κυρώσεις των ΗΠΑ κατά Ρώσων επιχειρηματιών, επενδυτές δήλωναν ότι πολλά από τα προβλήματα της Τουρκίας είναι εσωτερικά, σημειώνοντας τις ανησυχίες ότι ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, που θέλει τη μείωση των επιτοκίων, έχει υπερβολική επιρροή στη νομισματική πολιτική.
Μικρή ήταν η επίπτωση από τα στοιχεία του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της χώρας, το οποίο παρακολουθείται στενά, τα οποία έδειξαν ένα έλλειμμα ύψους 4,152 δισ. δολαρίων τον Φεβρουάριο έναντι 7,039 δισ. δολαρίων τον Ιανουάριο.
Ωστόσο, το έλλειμμα ήταν πολύ υψηλότερο από αυτό που είχε καταγραφεί τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους (2,556 δισ. δολάρια) και ένας αναλυτής δήλωσε ότι αυτό επιβεβαίωσε την αδυναμία της Τουρκίας στο μέτωπο του ισοζυγίου πληρωμών.
«(Αυτό) υπογραμμίζει τις δυσκολίες για τη CBRT (την τουρκική κεντρική τράπεζα) στη διαχείριση της λίρας, όταν ο Ερντογάν έχει δέσει και τα δύο της χέρια πίσω από την πλάτη, περιορίζοντας τη δυνατότητά της να αυξάνει τα επιτόκιά της», δήλωσε ο Τίμοθι Ας, υπεύθυνος για τη στρατηγική της Bluebay Asset Management.
Η επόμενη συνεδρίαση της τουρκικής κεντρικής τράπεζας για τη νομισματική πολιτική θα είναι στις 25 Απριλίου. Το κόστος ασφάλισης τουρκικού χρέους αυξήθηκε σε υψηλό επίπεδο 4,5 μηνών, ενώ οι τιμές των ομολόγων με νόμισμα αναφοράς το δολάριο υποχώρησαν γενικά. Το τουρκικό πενταετές CDS (κόστος ασφάλιση έναντι του κινδύνου χρεοκοπίας) αυξήθηκε στις 215 μονάδες βάσης, σύμφωνα με στοιχεία της IHS Markit.
Μάλιστα χθες, σε εκτενές δημοσίευμά του στην ηλεκτρονική έκδοσή του, το αμερικανικό κανάλι CNBC, υπογραμμίζει πως με ευθύνη του Ερντογάν, το τουρκικό εθνικό νόμισμα βρίσκεται από την προηγούμενη Παρασκευή (13/04/2018) σε τροχιά διαρκούς διολίσθησης.
«Η πολιτική του πανίσχυρου προέδρου Ερντογάν που δίνει προτεραιότητα στην ανάπτυξη έναντι του ελέγχου του πληθωρισμού προκαλεί νευρικότητα στους επενδυτές εδώ και καιρό. Ο πρόεδρος, που αποκαλεί εαυτόν εχθρό των επιτοκιακών αυξήσεων έχει ουσιαστικά εμποδίσει την κεντρική τράπεζα από το να προβεί σε πιο περιοριστική νομισματική πολιτική, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός παραμένει στο 10,23%» αναφέρει το CNBC, ενώ υπενθυμίζει τις δηλώσεις του Ερντογάν περί «επίθεσης στην τουρκική οικονομία».
Ο συντάκτης του κειμένου επισημαίνει, μάλιστα, ότι η υποτίμηση της λίρας επιταχύνεται και από τη γεωπολιτική αβεβαιότητα ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία, στον απόηχο των επιθέσεων που σημειώθηκαν τα ξημερώματα του Σαββάτου (14/04/2018) στη Συρία.
Ο πραγματικός λόγος της ραγδαίας πτώσης του τουρκικού νομίσματος εδράζεται στην οικονομική πολιτική που εφαρμόζει το καθεστώς Ερντογάν, που θέτει ως προτεραιότητα την ανάπτυξη έναντι του ελέγχου του πληθωρισμού, ο οποίος φτάνει το 10,23% στη γειτονική χώρα.
Σημειώνεται πως η τουρκική λίρα έχει υποτιμηθεί κατά 13,9% από τον Αύγουστο του 2017 μέχρι και σήμερα και την περασμένη Παρασκευή κατέγραψε αρνητικό ρεκόρ όλων των εποχών (1 δολάριο = 4,1944 τουρκικές λίρες).
