Του Μάνου Χατζηγιάννη
Μετά την αλλαγή φύλου από τα 15 πάμε για την ελεύθερη ευθανασία και ετοιμάζονται και τα πρώτα αποφρωτήρια... Και η διοικούσα Εκκλησία πάντα ακολουθεί τις καταστάσεις ασθμαίνοντας και αγκομαχώντας και ένοχα αδρανής. Η μοναδική φορά που αντέδρασε έγκαιρα ήταν όταν θίχτηκε από τα λεγόμενα Ραγκούση περι ομοφυλόφιλων Ιεραρχών...
Τη δημιουργία Κέντρου Αποτέφρωσης Νεκρών (ΚΑΝ) στον Ελαιώνα προανήγγειλε ο δήμαρχος Γ. Καμίνης προφανέστατα για τα ψηφουλάκια στη μάχη για το ποιος θα κρατήσει τα ηνία από τα απομεινάρια του ΠΑΣΟΚ.
Τα ίδια και τα ίδια κάθε λίγο και λιγάκι. Τα ίδια συζητούσαμε πάλι τον περασμένο Μάρτιο όταν ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης στη Βουλή, απαντούσε για την ίδρυση ΚΑΝ σε σχετικό ερώτημα της κυρίας Άννας Βαγενά, η οποία μάλιστα με αφορμή την τότε αποτέφρωση του συζύγου της γνωστου΄τραγουδιστή Λουκιανού Κηλαηδόνη στην Βουλγαρία, ισχυρίστηκε πως “η αποτέφρωση δεν έχει να κάνει με το θρησκευτικό συναίσθημα και σε όσους πιστεύουν το αντίθετο τους λέω ότι εγώ κάθε μέρα κάνω τον Σταυρό μου προσεύχομαι στην Παναγία”
Προφανώς στο αριστερομπερδεμένο μυαλό κάποιον δεν χωράει πως θεμέλιος λίθος της ορθόδοξης πίστης μας είναι η Ανάσταση του Κυρίου μας και η Δευτέρα Παρουσία.
Τότε ο αρμόδιος υπουργός Σκουρλέτης υπογράμμισε ότι η κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε όλες τις απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις που επιτρέπουν στους Δήμους να δημιουργήσουν ΚΑΝ σε ειδικούς χώρους ή εντός των υπαρχόντων κοιμητηρίων. Ωστόσο, «σκοταδιστικές δυνάμεις» όπως έλεγε, «εμποδίζουν την κατασκευή αποτεφρωτηρίων και το δικαίωμα να επιλέγει κάποιος τον τύπο της κηδείας».
Πόσο εύκολο είναι πάλι σε μια περίοδο που τα οικονομικά της χώρας είναι σε άθλια κατάσταση και η κυβέρνηση εξευτελίζεται καθημερινώς σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, η συζήτηση να εκτραπεί εκ νέου σε άσχετα θέματα; Και ποιος είναι ο μόνιμος “εχθρος”; Η Εκκλησία... Όποτε στριμώχνεται η κυβέρνηση πιπιλάει την γνωστή καραμέλα....
Το πόσο γελοία είναι αυτή η κυβερνητική πρακτική διαφαίνεται και απο το γεγονός πως την ίδια συζήτηση για την καύση των νεκρών πέραν του περασμένου Μαρτίου είχαμε και πριν από ενάμισι χρόνο όταν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ εμφάνισε νομοθέτημα που υποχρέωνε τους ιερείς να τελούν νεκρώσιμη ακολουθία ακόμη και σε όσους επιλέγουν αποτέφρωση.
Τότε η ΔΙΣ είχε αντιδράσει και σε ανακοινωσή της ανέφερε:
“Η ΔΙΣ ασχολήθηκε με το εκκρεμές νομοσχέδιο με τίτλο «Μέτρα για την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου και άλλες διατάξεις», κατά το άρθρο 21 του οποίου καθένας μπορεί να επιλέξει, μεταξύ άλλων, τον «τύπο τελετής της κηδείας» του και η δήλωση αυτή είναι υποχρεωτική για όλα τα όργανα ή υπηρεσίες «που επιμελούνται της ταφής του νεκρού», αρκεί να μην προσκρούει σε «κανόνες δημόσιας τάξης, υγιεινής ή στα χρηστά ήθη».
Με την παραπάνω γενική διατύπωση παραβιάζεται η θρησκευτική ελευθερία της ορθόδοξης Εκκλησίας, οι ιερείς της οποίας δεν μπορούν διά νόμου να υποχρεωθούν να τελέσουν εξόδιο ακολουθία, εάν κάποιος ζήτησε θρησκευτική κηδεία, αλλά με την ίδια ή άλλη δήλωση είχε επιλέξει την αποτέφρωση της σωρού του.
Υπενθυμίζεται ότι κατά την σύγχρονη διαδικασία της κατ’ ευφημισμόν «αποτεφρώσεως» μετά την καύση της σωρού σε κλίβανο, ο ανθρώπινος σκελετός ρίχνεται σε ηλεκτρικό σπαστήρα (μίξερ, cremulator), θρυμματίζεται και μετατρέπεται σε σκόνη.
Η Ιερά Σύνοδος αρνείται ότι είναι αξιοπρεπές για τον νεκρό να καεί σε κλίβανο και να θρυμματισθεί σε μίξερ και δεν διακρίνει ιδιαίτερες διαφορές της σύγχρονης «αποτέφρωσης νεκρών» και της «διαδικασίας ανακύκλωσης απορριμμάτων».
Η Εκκλησία θεωρεί το ανθρώπινο σώμα ως ναό του Αγίου Πνεύματος (Α’ Κορ. 6,19) στοιχείο της υποστάσεως του ανθρώπου, που έχει πλασθεί κατ’ εικόνα και ομοίωση του Θεού (Γεν. 1,24) και για τον λόγο αυτό η ορθόδοξη χριστιανική παράδοση αντιμετωπίζει το νεκρό σώμα όχι ως «στερεό απόβλητο», όπως οι απολογητές της αποτέφρωσης, αλλά το περιβάλλει με σεβασμό και τιμή ως έκφραση αγάπης προς το κεκοιμημένο μέλος Της.
Δυστυχώς ορισμένοι Δήμοι αντί να αντιμετωπίσουν την λειτουργική κατάσταση των κορεσμένων ή προβληματικών κοιμητηρίων τους, σπεύδουν να δηλώσουν έτοιμοι για δαπάνες αγοράς οικοπέδων και εξοπλισμού για την εγκατάσταση κέντρων αποτέφρωσης, ουσιαστικά υπονοώντας, ότι όποιος επιμένει στην παράδοση της ταφής, θα συνεχίσει να υφίσταται απαξιωτική μεταχείριση. Μεθοδολογία ακρωτηριασμού δηλαδή, αντί θεραπείας του προβλήματος, που διαιωνίζεται εκβιαστικά υπέρ της αποτέφρωσης, ώστε η τελευταία να διαφημίζεται ως δήθεν αξιοπρεπής για τον νεκρό και λιγότερο δαπανηρή ή μακάβρια για τους οικείους. Στο πλαίσιο αυτό, λαμβάνοντας μέριμνα για τον ορθόδοξο Λαό, η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε την σύσταση Επιτροπής, η οποία θα υποβάλλει σχετική εισήγηση, ώστε να υπάρξει διαβούλευση της Εκκλησίας με τους αρμόδιους κρατικούς και αυτοδιοικητικούς φορείς”.
Βέβαια τι έγινε με εκείνη την Επιτροπή και την υποτιθέμενη διαβούλευση ποτέ δεν μάθαμε...
Υπάρχει νόμος από το 2006
Απόδειξη πως πρόκειται για κοροϊδία και επιχείρηση νέου αποπροσανατολισμού του λαού είναι και το γεγονός πως ο νόμος δίνει ήδη τη δυνατότητα για την καύση των νεκρών. Συγκεκριμένα στο Νόμο 3448/2006 Αρθρο 35 αναφέρονται τα εξής :
1. Επιτρέπεται η αποτέφρωση νεκρών, ημεδαπών ή αλλοδαπών, των οποίων οι θρησκευτικές πεποιθήσεις επέτρεπαν τη μετά θάνατον αποτέφρωση.
2. Προϋπόθεση για την αποτέφρωση είναι η προηγούμενη ρητή, χωρίς όρο ή αίρεση, δήλωση του θανόντος για τη σχετική επιθυμία του ή η αντίστοιχη δήλωση των συγγενών του, εξ αίματος ή εξ αγχιστείας, έως και τον τέταρτο βαθμό, κατά σειρά τάξεως. Σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ των συγγενών που βρίσκονται στην ίδια τάξη, η σχετική απόφαση λαμβάνεται από τον Εισαγγελέα, στην περιφέρεια του οποίου φυλάσσεται ο νεκρός. Προκειμένου για ανήλικα τέκνα, η δήλωση γίνεται και από τους δύο γονείς ή από εκείνον που ασκεί τη γονική μέριμνα κατά τα άρθρα 1510 επ. του Αστικού Κώδικα.
3. Η άδεια αποτέφρωσης χορηγείται από το Δήμο ή την Κοινότητα, όπου λειτουργεί το Κέντρο, στο οποίο γίνεται η αποτέφρωση.
4. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, καθορίζονται οι χώροι δημιουργίας Κέντρων Αποτέφρωσης Νεκρών, οι όροι και ο έλεγχος λειτουργίας τους, καθώς και ειδικότερες προϋποθέσεις αποτέφρωσης. Για τον καθορισμό των χώρων αποτέφρωσης νεκρών απαιτείται γνώμη του οικείου Δήμου ή Κοινότητας. Με κοινή απόφαση των ανωτέρω Υπουργών ρυθμίζονται ειδικότερα σχετικά ζητήματα, καθώς και ζητήματα με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό.»
Τι έλεγε ο Χριστόδουλος
Γυρίζοντας το χρόνο πίσω έχει σημασία να αναφερθεί η τοποθέτηση του Μακαριστού Χριστόδουλου σε ημερίδα για το θέμα. «Ἔχομεν, τάχα, ἐξ ἐπόψεως χριστιανικῆς, τό δικαίωμα νά διαθέτωμεν τό σῶμα μας, ὅπως ἐμεῖς θέλομε; Εἶναι δικό μας τό σῶμα γιά νά τό διαθέτουμε, ὅπως θέλομε; Βεβαίως οἱ σύγχρονες δημοκρατικές ἀντιλήψεις θά ἔδιδαν καταφατικήν ἀπάντησιν στό ἐρώτημα αὐτό. Ἀλλά μήπως, ἔτσι, ἀνοίγεται ἕνας δρόμος καί γιά πολλές ἄλλες πρακτικές;
Γιατί, τάχα, θά ἔχω τό δικαίωμα νά διαθέσω τό σῶμα μου μετά θάνατόν μου, ὅπως ἐγώ θέλω, καί δέν θά ἔχω τό δικαίωμα νά ἐπιλέξω τήν ὥραν τοῦ θανάτου μου ἤ καί τόν τρόπον τοῦ θανάτου μου; Μήπως, ἑπομένως, μέ αὐτόν τόν τρόπον διανοίγωμεν καί μίαν ἄλλην διέξοδον διά τήν νομιμοποίησιν τῆς εὐθανασίας; Ἐρωτήματα εἶναι αὐτά, τά ὁποῖα, βεβαίως, καί πρέπει νά ἀπαντηθοῦν. Μπορῶ νά πῶ, ὅμως, ὅτι σύμφωνα μέ τήν διδαχήν τῆς Ἐκκλησίας μας τό σῶμα μας δέν εἶναι κτῆσις μας, εἶναι χρῆσις μας. Ἔχομε τό δικαίωμα νά τό χρησιμοποιοῦμε καί δέν εἶναι ἰδιοκτησία μας. "Οὐκ ἐστέ ἑαυτῶν", γράφει ὁ Ἀπόστολος, "ἠγοράσθητε γάρ τιμῆς".»
Πάντως ο Μακαριστός Χριστόδουλος διευκρίνισε ότι το θέμα δεν είναι δογματικό. «Καί τοῦτο, διότι ὁ τρόπος τῆς ἀποσυνθέσεως τοῦ σώματος δέν ἔχει, κατά κάποιον τρόπον, ἄμεσον σχέσιν μέ τά πιστεύματά μας», σημείωνε. Έδωσε όμως και την άλλη άποψη υπογραμμίζοντας « Μήπως εἶναι μία παράδοσις ἡ ταφή καί ὄχι ἡ καῦσις; Καί ἐάν εἶναι παράδοσις, δέν εἶναι ἀξιοσέβαστος; Καί μήπως διά τῆς παραδόσεως παρεισάγεται, ἐμμέσως, ὄχι ἀμέσως, θέμα δογματικῆς εὐθυγραμμίσεως; Μήπως, μέ ἄλλα λόγια, ἡ μακραίωνη παράδοσις ἐμμέσως ὁδηγεῖ σέ μία πολύ σοβαράν ὑπόστασιν τῆς ταφῆς καί ὄχι τῆς καύσεως;»
Και συνεχίζοντας τόνιζε πως κάποιες παραδόσεις έχουν καθιερωθεί ως «άγραφο δόγμα»…
Τα έωλα επιχειρήματα
Αρκετοί πάντως έχουν επιχειρήσει κατά καιρούς με επιχειρήματα τα οποία έχουν σχέση με την οικολογία, την υγιεινή, τη χωροταξία και γενικότερα με λόγους χρηστικούς , να αντιπαλέψουν την άποψη της Εκκλησίας. Άλλοι αναφέρονται στην αρχαιότητα. Ειδικά για το τελευταίο απαντά ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος στην ίδια ημερίδα λέγοντας: « Ὅπου ἐφαρμοζόταν στήν ἀρχαιότητα ἡ καύση τῶν νεκρῶν συνδεόταν πάντοτε μέ δύο χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Τό ἕνα, ὅτι γινόταν μέ θρησκευτική ἱεροτελεστία, καί τό ἄλλο ὅτι πουθενά δέν ἐφαρμοζόταν ὡς μέθοδος πλήρους ἀποτεφρώσεως, ἀλλά μετά τήν καύση τῶν σωμάτων συνέλεγαν τά ἐναπομείναντα ὀστᾶ, τά τοποθετοῦσαν σέ πολυτελεῖς λάρνακες καί τά ἔθαπταν σέ εἰδικούς τάφους. Δηλαδή, γινόταν καύση καί ταφή σωμάτων καί ὄχι ὁλοκληρωτική καί πλήρης ἀποτέφρωση. Ἡ ἀποτέφρωση σέ εἰδικούς κλίβανους εἶναι νεώτερη συνήθεια, ἄγνωστη στούς ἀρχαίους χρόνους. Αὐτό πρέπει ἰδιαιτέρως νά ὑπογραμμισθῆ.»
Καινούριο-παλιό φρούτο η ευθανασία
Όσον αφορά δε στην ευθανασία που αναμοχλέυει πάλι η κυβέρνηση κι αυτό το θέμα μασημένη καραμέλα. Το ξανακούσαμε μετά το θάνατο του Αλέξανδρου Βέλλιου.
Η δε γνώμη της Εκκλησίας σχετικά έχει διατυπωθεί με βάση εισήγηση του Μητροπολίτου Φθιώτιδος Νικολάου στη ΔΙΣ στις 14 Δεκεμβρίου του έτους 2000 σε ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου.
Συγκεκριμένα η Διαρκής Ιερά Σύνοδος δήλωνε:
«Η ζωή μας αποτελεί υπέρτατο Δώρο του Θεού, η αρχή και το τέλος του οποίου βρίσκονται στα χέρια Του και μόνο ( Ιώβ ιβ’ 10). Αποτελεί τον χώρο μέσα στον οποίο βρίσκει την έκφραση του το αυτεξούσιο, συναντάται η χάρις του Θεού με την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου και επιτελείται η σωτηρία του.
Οι στιγμές της ζωής μας που συνδέονται με την αρχή και το τέλος της, όπως και αυτές της αδυναμίας, του πόνου και των δοκιμασιών μας, εγκύπτουν μία μοναδική ιερότητα και περιποιούν μυστήριο που απαιτεί ιδιάζοντα σεβασμό εκ μέρους των συγγενών, των ιατρών, των νοσηλευτών και της κοινωνίας ολόκληρης. Οι στιγμές αυτές διευκολύνουν την ταπείνωση, διανοίγουν την οδό της θεϊκής αναζήτησης και προκαλούν το θαύμα και το σημείο της θεϊκής χάριτος και παρουσίας.
Η ευθανασία, ενώ δικαιολογείται κοσμικώς ως "αξιοπρεπής θάνατος", στην πραγματικότητα αποτελεί υποβοηθούμενη αυτοκτονία, δηλαδή συνδυασμό φόνου και αυτοχειρίας.
Το λεγόμενο "δικαίωμα στον θάνατο", πού αποτελεί την νομική κατοχύρωση της ευθανασίας, θα μπορούσε νά εξελιχθεί σε απειλή της ζωής των ασθενών πού αδυνατούν νά ανταποκριθούν οικονομικά στις απαιτήσεις θεραπείας και νοσηλείας τους.
Για τούς λόγους αυτούς, η Εκκλησία μας πού πιστεύει στην αθανασία της ψυχής, στην ανάσταση του σώματος, στην αιώνια προοπτική και πραγματικότητα, στους πόνους ως "στίγματα του Κυρίου Ιησού εν τω σώματι ημών" (Γαλ. στ’ 17), στις δοκιμασίες ως αφορμές και ευκαιρίες σωτηρίας, στην δυνατότητα ανάπτυξης κοινωνίας αγάπης και συμπαραστάσεως μεταξύ των ανθρώπων, κάθε θάνατο πού αποτελεί αποτέλεσμα ανθρωπίνων αποφάσεων και επιλογών – όσο "καλός" και αν ονομάζεται – τον απορρίπτει ως "υβριν" κατά του Θεού. Κάθε δε ιατρική πράξη πού δεν συντελεί στην παράταση της ζωής, ως ο όρκος του Ιπποκράτη ορίζει, αλλά προκαλεί επίσπευση της στιγμής του θανάτου, την καταδικάζει ως αντιδεοντολογική και προσβλητική του ιατρικού λειτουργήματος.
Από πλευράς της Ορθοδόξου Εκκλησίας ελήφθησαν και άλλες πρωτοβουλίες για την διαφώτιση και ενημέρωση του λαού επάνω εις το αμφιλεγόμενο θέμα της ευθανασίας.
Στην Ελλάδα επειδή ευδοκιμεί ακόμα η αγάπη δεινοπαθεί η ευθανασία, η οποία δεν φαίνεται προς το παρόν ότι ημπορεί νά ακολουθήσει την πορεία πού ακολουθεί στην Ολλανδία και στις άλλες χώρες της Ευρώπης. Χρειάζεται λοιπόν πολλή προσπάθεια για νά ενημερωθεί ο λαός αντικειμενικά και κυρίως νά τεθούν οι ασφαλιστικές δικλείδες στις αυθαιρεσίες και στην εκμετάλλευση του δικαιώματος της ζωής, το οποίο η καθημερινά αλλοιούμενη κοινωνία των λαών επιζητεί νά το μετατρέψει σε δικαίωμα στο θάνατο».
