Του Βασίλη Καπούλα
"Η συμφωνία "Sykes-Picot" είναι πλέον νεκρή". Αυτό βροντοφωνάζουν χιλιάδες Κούρδοι στο Ιρακινό Κουρδιστάν παρασέρνοντας μαζί και τους Κούρδους της Β.Συρίας αλλά και της Τουρκίας. Οι εικόνες και κυρίως τα βίντεο είναι συγκλονιστικά.
Κούρδοι απ' όλες τις γωνιές της γης πανηγυρίζουν, από Σουηδία μέχρι ΗΠΑ, Βρετανία, Γερμανία. Το "ποτάμι" δεν γυρίζει πίσω.. Η συμφωνία "Σαικς-Πικό" θα αποτελέσει και τυπικά παρελθόν σε λίγες μέρες και ο Ρ.Τ.Ερντογάν έχει μόνο μια λύση, το μοναδικό αντιστάθμισμά του είναι η Συνθήκη της Λωζάνης και η αναθεώρηση της.
Από τις 26 Σεπτεμβρίου αλλάζουν όλα όχι μόνο στην περιοχή της Μεσοποταμίας, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο.
Όλα δείχνουν πως η τουρκική «πολεμική μηχανή» ζεσταίνεται εντατικά προκειμένου να είναι έτοιμη για τις 25 Σεπτεμβρίου, οπότε και οι Κούρδοι του Ιράκ έχουν εξαγγείλει την διενέργεια δημοψηφίσματος ανεξαρτησίας.
Με αμείωτη ένταση συνεχίζεται η ευρείας κλίμακας άσκηση του Τουρκικού στρατού σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από τα σύνορα με το Ιράκ.
Το Γενικό Επιτελείο του τουρκικού στρατού μάλιστα ανακοίνωσε σήμερα το πρωί ότι πραγματοποιήθηκε αεροπορική επιδρομή σε θέσεις του PKK στο Βόρειο Ιράκ στις περιοχές Ζαπ και Αβασίν- Μπασγιάν κατά την οποία σκοτώθηκαν 7 κούρδοι αντάρτες.
Για μια ακόμη φορά τα βέλη του Ταγγιπ Ερντογάν εστράφησαν κατά του Μπαρζανί. Μιλώντας στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ο Τούρκος Πρόεδρος ζήτησε να εγκαταλειφθούν τα σχέδια για την διεξαγωγή δημοψηφίσματος ανεξαρτησίας στις 25 Σεπτεμβρίου και συνέχισε απειλητικά:
«Μην ξεκινάτε μια διαδικασία που θα σας στερήσει κι αυτά που έχετε» .
Αργότερα ο ίδιος μιλώντας στους δημοσιογράφους είπε ότι όλοι θα δουν την αποφασιστικότητα της Τουρκίας με τις κυρώσεις που θα επιβληθούν. Σήμερα και ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μπεκίρ Μποζντάγ δήλωσε ότι ο Μπαρζανί παίζει με την φωτιά.
Στο ίδιο και πιο σκληρό μήκος κύματος βρίσκεται και η αξιωματική αντιπολίτευση. Ο αντιπρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού κόμματος Οζτούρκ Γιλμάζ ζήτησε να δοθεί περιθώριο 24 ωρών στην Διοίκηση του Βορείου Ιράκ και να επιβληθούν ακολούθως άμεσα οικονομικές πολιτικές και στρατιωτικές κυρώσεις.
Ο υπουργός Άμυνας της γείτονας χώρας, Νουρεντίν Τσανικλί, εξέφρασε την ανησυχία του για τους κινδύνους που εγκυμονεί το Κουρδικό δημοψήφισμα ενώ διαβεβαίωσε ότι η Άγκυρα θα λάβει «κάθε απαραίτητο μέτρο» για να αποτρέψει να συμβεί κάτι παρόμοιο με τους Κούρδους της Τουρκίας.
«Μια αλλαγή που θα σημάνει την παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας του Ιράκ εγείρει μια μεγάλη απειλή για την Τουρκία», δήλωσε ο Τσανικλί συνεχίζοντας,
«Η διατάραξη της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και του Ιράκ θα πυροδοτήσει μια μεγαλύτερη, παγκόσμια απειλή, χωρίς ορατό τέλος».
Ομως η Τουρκία δεν μπορεί να κάνει πολλά. Οι Πεσμεργκά είναι πανέτοιμοι και κυρίως έχουν την στήριξη ΗΠΑ-Ισραήλ. Γι αυτό και θα στραφούν αλλού προς αναθεώρηση και άλλων συνθηκών.
Eίναι νεκρή η Συμφωνία Σάικς - Πικό
Η Συμφωνία Σάικς–Πικό (Sykes–Picot Agreement) ήταν μυστικό σύμφωνο που συνήφθη τον Μάιο του 1916, ανάμεσα στη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία και είχε και τη συναίνεση της Ρωσίας.
Με αυτό μοιράζονταν σε σφαίρες επιρροής και ελέγχου της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και αρχικά και της Ρωσίας, εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη σημερινή Τουρκία, τη Μέση Ανατολή, το Ιράκ και τη Συρία. Η ονομασία του συμφώνου προέρχεται από τα ονόματα των Μαρκ Σάικς και Ζωρζ Πικό, που ήταν οι διπλωμάτες της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας αντίστοιχα και οι οποίοι διαμόρφωσαν τους όρους του.
Ειδικότερα το εν λόγω σύμφωνο προέβλεπε ότι μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου πολέμου: α) η Ρωσία θα αποκτούσε την επαρχία του Ερζερούμ, του Βαν, της Τραπεζούντας και του Μπιλίς β) η Γαλλία θα αποκτούσε τον Λίβανο, τα παράλια της Συρίας, τα Άδανα, την Κιλικία, το Γκαζίαντεπ, την Ούρφα, το Μαρντίν, το Ντιγιάρμπακιρ και την Μοσούλη γ) η Μεγάλη Βρετανία θα αποκτούσε την νότια Μεσοποταμία με τη Βαγδάτη και τα λιμάνια της Χάιφας και της Άκρας (σημερινό Ισραήλ) και δ) η Παλαιστίνη θα ετίθετο υπο διεθνές καθεστώς.
Επίσης προέβλεπε ότι στις περιοχές που θα ήταν στη βρετανική και στη γαλλική σφαίρα επιρροής θα σχηματιζόταν μια συνομοσπονδία αραβικών κρατών ή ένα ανεξάρτητο αραβικό κράτος.
Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία (Οκτώβριος 1917) οι Μπολσεβίκοι ανακάλυψαν το μυστικό αυτό σύμφωνο και το δημοσίευσαν στις 23 Νοεμβρίου του 1917 στις εφημερίδες Izvestia και Pravda. Τρεις ημέρες αργότερα δημοσιεύτηκε και στη βρετανική Guardian.
Πιο αναλυτικά, στις 16 Μαΐου 1916, εν μέσω του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία υπέγραψαν μια μυστική συμφωνία στο Λονδίνο. Επίσημα γνωστή ως Συμφωνία της Μικράς Ασίας από τους διπλωμάτες Μαρκ Σάικς και Φρανσουά Ζορζ Πικό, καθορίζει έκτοτε τη μοίρα στη Μέση Ανατολή.
Πριν από έναν αιώνα οι σύντομα νικηφόρες δυνάμεις θέλοντας να διαιρέσουν την περιοχή (τότε μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) τράβηξαν μια «γραμμή στην άμμο» (όπως την αποκάλεσε ο συγγραφέας Τζέιμς Μπαρ) η οποία εκτεινόταν από το λιμάνι της Ακρας στη Βόρεια Παλαιστίνη ως το Κιρκούκ στο Βόρειο Ιράκ, στα σύνορα με το Ιράν.
Ολες οι περιοχές βόρεια αυτής της γραμμής, συγκεκριμένα ο Λίβανος και η Συρία, θα πήγαιναν στη Γαλλία.
Οι περιοχές στα νότια - η Παλαιστίνη, η Υπεριορδανία και το Ιράκ - στη Βρετανία, η οποία επιζητούσε κυρίως να προστατεύσει τα βρετανικά συμφέροντα στη διώρυγα του Σουέζ, τη βασική ναυτική διαδρομή προς τη βρετανική Ινδία.
Παράλληλα ωστόσο η Βρετανία διαπραγματευόταν με τους Αραβες, οι οποίοι είχαν ξεσηκωθεί στο πλευρό των Βρετανών και των Γάλλων κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας - με πρώτο και κύριο τον Σαρίφ Χουσεΐν μπιν Αλί της Μέκκα.
Είχαν υποσχεθεί στον Χουσεΐν τη Συρία σε περίπτωση στρατιωτικής νίκης έναντι των Οθωμανών.
Αλλά υπό τη συμφωνία Σάικς - Πικό η Συρία πλέον ανήκε στη Γαλλία.
Επομένως μία από τις δύο πλευρές θα «ριχνόταν» και ήταν ξεκάθαρο ποια πλευρά ήταν η πιο αδύναμη: οι Αραβες που αγωνίζονταν για την ανεξαρτησία τους.
Η μυστική συμφωνία που διαπραγματεύτηκαν οι Σάικς - Πικό οδήγησε στη δημιουργία κρατών τα οποία εξυπηρετούσαν τα γεωπολιτικά συμφέροντα των μεγάλων αποικιακών δυνάμεων και δεν αντανακλούσαν τις κοινωνικές, θρησκευτικές και εθνοτικές πραγματικότητες της περιοχής.
Η Σάικς - Πικό επέφερε τη συμφιλίωση των δύο μεγάλων δυνάμεων της Αντάντ και η περιφερειακή τάξη που προέκυψε μετά από αιώνες τουρκικής/οθωμανικής κυριαρχίας άντεξε.
Οι ευρωπαίοι ηγεμόνες, η Βρετανία και η Γαλλία, πήραν τη θέση της Υψηλής Πύλης διασφαλίζοντας την τάξη είτε απευθείας είτε μέσω περιφερειακών proxies.
Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέλαβαν τον ρόλο του απόλυτου εγγυητή του συστήματος Σάικς - Πικό.
Αυτό πλέον έληξε.
Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, ξεκίνησε ήδη από το Μάρτιο του 2016 η συζήτηση για την ανάγκη μίας νέας συμφωνίας Sykes-Picot:
«...Ιt's time to renegotiate the contract that put the Middle East together. The "contract" is the 1916 Sykes-Picot Agreement (...) A new Sykes-Picot Agreement, if you will....»
Δείτε εδώ το δημοσίευμα.
Δείτε εδώ και ένα δεύτερο δημοσίευμα που περιέχει τους χάρτες διαμελισμού της Τουρκίας από New York Times στην επέτειο των 100 χρόνων της Συμφωνίας.
Αυτά έβλεπε ο Ερντογάν και άρχισε τα περί Συνθήκης Λωζάνης...
