Στο σπήλαιο του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτου στην Αθωνίτικη Βίγλα, ασκήτευε την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, ακολουθώντας την παλιά συνήθεια των μοναχών της Παλαιστίνης να αποσύρονται στην έρημο την περίοδο αυτή. Μέσα στο Σπήλαιο υπάρχει ησυχαστήριο και δύο μικρά παρεκκλήσια, του Ακαθίστου Ύμνου και του Αγίου Νικολάου, που έχουν κοινό ναό.
Στο παρεκκλήσιο του Ακαθίστου Ύμνου φυλάσσεται η ομώνυμη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Την βρήκε μετά από όραμα ο Άγιος Αθανάσιος και την μετέφερε στο Καθολικό της Μεγίστης Λαύρας, η εικόνα όμως, θαυματουργικά γύρισε στο Σπήλαιο. Νέα απόπειρα μεταφοράς της κατέληξε στο ίδιο αποτέλεσμα.
Όρισε τότε ο Άγιος Αθανάσιος να τιμάται πανηγυρικά με ολονύχτια αγρυπνία στο Σπήλαιο, το Σάββατο του Ακαθίστου Ύμνου. Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα (Παναγία η Εγγυήτρια) ήρθε στο Σπήλαιο από τα Ιεροσόλυμα και είναι η εικόνα την οποία έβαλε εγγυήτρια της αποχής της από τον πρότερο αμαρτωλό βίο η Οσία Μαρία η Αιγυπτία, όταν αναχώρησε με μόνο εφόδιο δύο φραντζόλες ψωμί και εγκαταβίωσε στην έρημο επί 40 χρόνια.
