Η κρίση που προέκυψε αιφνιδιαστικά με τον Κατάρ με επιχείρημα την στήριξη των τζιχαντιστών δείχνει πολύ πιο σοβαρή απ' ότι αρχικά φάνηκε κι ο λόγος είναι το Ιράν. Ο στόχος του διπλωματικού αποκλεισμού, και όχι μόνο, σε βάρος της Ντόχα από τις γειτονικές χώρες και συγκεκριμένα τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά και τις ΗΠΑ έχει σαφέστατα φόντο την Τεχεράνη.
Το Κατάρ διατηρεί γέφυρες επικοινωνίες με το Ιράν όταν οι άλλες χώρες και οι ΗΠΑ επί Ντόναλντ Τράμπ θέλουν την απομόνωση του (έχει εντελώς διαφορετική προσέγγιση απ' αυτή που είχε ο Μπάρακ Ομπάμα). Φαίνεται ότι στη συνάντηση που έγινε πριν από μερικές μέρες στην Σαουδική Αραβία με την συμμετοχή του Τράμπ και του ηγέτη της Αιγύπτου Φατάχ αλ Σίσι ο κύβος ερρίφθη και αποφασίστηκε να γίνει εμπάργκο στο Κατάρ και να σταλεί ένα σαφές μήνυμα.
Φαίνεται πώς το μήνυμα αυτό ελήφθη χθες, αλλά η κατάσταση είναι εξαιρετικά κρίσιμη, καθώς κανείς ακόμη δεν είναι βέβαιος πώς θα συμπεριφερθεί και θα απαντήσει το Κατάρ απέναντι στον διπλωματικό αποκλεισμό που υφίσταται. Θα μετατραπεί σε ένα νέο Κουβέιτ; Μένει να το δούμε, αφού οι χώρες που πρωτοστατούν στα μέτρα κατά του Κατάρ θα προχωρήσουν σε ακόμη πιο σκληρά βήματα.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Αυτοί που στοχοποίησαν το Κατάρ είναι βασικά η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Υεμένη, η Αίγυπτος, η Λιβύη, το Ισραήλ και βεβαίως οι ΗΠΑ. Η «συμμαχία» αυτή είναι ανομοιογενής, αλλά όπως γράψαμε και στην αρχή η έχθρα τους για το Ιράν τους ενώνει.
Να σημειωθεί στο σημείο αυτό πώς το Κατάρ, με τους περίπου 2,7 εκατομμύρια κατοίκους έχει στα εδάφη του μία από τις μεγαλύτερες αμερικανικές βάσεις που αριθμεί 10.000 στρατιώτες. Αυτό προφανώς δείχνει πώς επί του παρόντος δεν πρόκειται να υπάρξει μία στρατιωτική δράση σε βάρος της ηγεσίας της Ντόχα, αλλά ξεκίνησε ένας διπλωματικός και οικονομικός αποκλεισμός. Δεν αποκλείεται ωστόσο ένα πραξικόπημα σε βάρος του εμίρη που κινεί τα νήματα στο Κατάρ.
Οι ξένες χώρες απέσυραν τους πρεσβευτές τους από το Κατάρ, πολλές αεροπορικές εταιρείες διέκοψαν τις πτήσεις τους από και προς το Κατάρ, ενώ διεκόπησαν και οι οδικές μεταφορές από τις γειτονικές χώρες με στόχο το εμπάργκο στην τροφοδοσία μίας μικρής αλλά πολύ πλούσιας χώρας. Η μόνη χώρα που προσφέρθηκε να τροφοδοτήσει το Κατάρ δια θαλάσσης είναι το Ιράν και αυτό μαρτυρά τις καλές διμερείς σχέσεις.
Από την άλλη φαίνεται να διαμορφώνεται ένας άξονας μεταξύ του Ιράν, της Ρωσίας και της Τουρκίας, οι οποίες χώρες ωστόσο κάνουν λόγο για ψυχραιμία και διπλωματική λύση, ίσως αναμένοντας να δουν πώς θα κυλίσει ο χρόνος. Χθες το βράδυ υπήρξε μία τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ του Πούτιν και του Ερντογάν και συζητήθηκε το θέμα της Συρίας και βεβαίως οι εξελίξεις στο Κατάρ. Μετά το τέλος της συζήτησης μεταξύ των δύο Προέδρων συστήθηκε... αυτοσυγκράτηση.
Το Κουβέιτ είναι αυτό που ίσως παίξει τον ρόλο γέφυρα μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. Ο εμίρης του Κατάρ Σέιχ Τάμιμ μπιν Χάμαντ αλ Θάνι θα επισκεφθεί την Τετάρτη το Κουβέιτ για να συνομιλήσει με τον ομόλογό του Σέιχ Σάμπαχ αλ Άχμαντ αλ Σάμπαχ, σε μια προφανή προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η κρίση. Το Κουβέιτ, που έχει διαδραματίσει ρόλο μεσολαβητή μεταξύ των χωρών του Κόλπου και στο παρελθόν, έχει προσφερθεί να βοηθήσει στην άμβλυνση της έντασης. Όμως λίγοι είναι εκείνοι που αναμένουν να λήξει τόσο γρήγορα η διαμάχη.
Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι οργισμένα από τη συμβιβαστική γραμμή του Κατάρ απέναντι στο Ιράν, τον περιφερειακό τους αντίπαλο, και την υποστήριξη που δείχνει σε ισλαμιστικές οργανώσεις και κυρίως στη «Μουσουλμανική Αδελφότητα», την οποία θεωρούν έναν επικίνδυνο πολιτικό εχθρό.
Η αφορμή για τη διαμάχη είναι ένα τηλεγράφημα του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων του Κατάρ, σύμφωνα με το οποίο ο εμίρης της χώρας προειδοποίησε κατά μιας αντιπαράθεσης με το Ιράν, ενώ υπερασπίστηκε την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς και τη σιιτική λιβανέζικη Χεζμπολάχ, που συνδέεται με την Τεχεράνη. Η Ντόχα διέψευσε το τηλεγράφημα επισημαίνοντας ότι το πρακτορείο της έπεσε θύμα κυβερνοεπίθεσης, όμως τα μέσα στη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ εξακολούθησαν να μεταδίδουν την είδηση.
Η αντιπαράθεση αυτή έφερε ξανά στο προσκήνιο τις παλιές κατηγορίες ότι το Κατάρ υποστηρίζει τη «Μουσουλμανική Αδελφότητα», η οποία έχει παρουσία στο μεγαλύτερο μέρος του μουσουλμανικού κόσμου και η πολιτική ιδεολογία της αμφισβητεί την αρχή της δυναστικής εξουσίας. Το Ριάντ και το Αμπού Ντάμπι επίσης υποπτεύονται ότι το Κατάρ αντιμετωπίζει θετικά την επεκτατικότητα του Ιράν.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι οι δύο χώρες αισθάνθηκαν ότι τώρα είναι μια κατάλληλη περίοδος για να εκφράσουν τις επικρίσεις τους εις βάρος του Κατάρ, μετά την εμβάθυνση της φιλίας τους με τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τράμπ καθώς εκτιμούν ότι οι απόψεις του για το Ιράν και τις ένοπλες ισλαμιστικές οργανώσεις συνάδουν περισσότερο με τις δικές τους παρά με αυτές της Ντόχα.
«Όταν ο Τράμπ προσέφερε πλήρη στήριξη στο Ριάντ και είπε “ας απομονώσουμε το Ιράν”, αυτό έστειλε ένα μήνυμα στα ΗΑΕ και τους Σαουδάραβες, οι οποίοι αισθάνθηκαν ενθαρρυμένοι και είπαν: ας βγάλουμε ότι έχουμε για το Κατάρ», σχολίασε ο Γκερντ Νόνμαν καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Μελετών του Κόλπου στο πανεπιστήμιο Τζόρτζταουν του Κατάρ.
Μια ρήξη μεταξύ της Ντόχα και των στενότερων συμμάχων της μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή, όπου οι χώρες του Κόλπου χρησιμοποιούν την οικονομική και πολιτική τους ισχύ για να επηρεάσουν τα γεγονότα στη Λιβύη, την Αίγυπτο, τη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη. Σύμφωνα με τον Νόνμαν, το Κουβέιτ και το Ομάν σίγουρα δεν επιθυμούν μια μεγάλη ρήξη. Μένει ωστόσο να δούμε πώς θα εξελιχθεί και αυτό το μέτωπο.
