της Μαρίνας Νικολάκη
Φως φανάρι το τι θα γίνει, ας μην εθελοτυφλούμε άλλο. Πολύ ακριβά θα πληρώσει η Ελλάδα το τίμημα για απομείωση του χρέους, καθώς το κόστος όπως όλα δείχνουν θα είναι ένα τέταρτο μνημόνιο. Η 5η Δεκεμβρίου 2016 είναι μία κομβική μέρα για την πορεία της οικονομίας, καθώς, θα επικυρώσει το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης και θα ανάψει το πράσινο φως για την απομείωση του δημόσιου χρέους της χώρας.
Το πιο πιθανό αν και κάκιστο σενάριο για την ελάφρυνση του χρέους είναι όμως, η «ανταλλαγή» του με ένα νέο μνημόνιο που θα φέρει σκληρά μέτρα. Ο Ευρωπαίος επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί, εχθές τόνισε πως «δεν αποκλείεται να χρειαστεί και 4ο Μνημόνιο για την Ελλάδα... παρότι κανείς δεν το θέλει» (τραβάτε με κι ας κλαίω δηλαδή). Μια τέτοια προοπτική δεν είναι καθόλου ουτοπική ενώ αποτελεί ένα καίριο πλήγμα στην επικοινωνιακή πολιτική της κυβέρνησης που διακήρυττε σε όλους τους τόνους ότι σε αντιστάθμισμα των ήδη ληφθέντων μέτρων, η χώρα μας είχε εξασφαλίσει αναδιάρθρωση του υψηλού της χρέους.
Γι΄αυτό άλλωστε βλέπουμε και τον κ. Τσίπρα τις τελευταίες μέρες όσο κορυφώνονται οι διαπραγματεύσεις να σκληραίνει τη στάση του και να απειλεί με εκλογές. Ξέρει ότι οι δανειστές βασίζονται σε αυτή την «αριστερή» κυβέρνηση, γιατί είναι η μόνη που θα μπορέσει να περάσει με την ίδια ευκολία ακόμα πιο σκληρά μέτρα. Ο Τσίπρας όμως, τώρα θέλει το επικοινωνιακό του αφήγημα να πάρει σάρκα και οστά για «τα μάτια του κόσμου»... και ας πρόκειται επί της ουσίας για μια τρύπα στο νερό.
Δεν είναι τυχαίο ότι και ο, συνήθως χαμηλών τόνων, Ευκλείδης Τσακαλώτος εχθές πέταξε τα καρφιά του κατά ΔΝΤ και Βερολίνου απειλώντας με εκλογές σε περίπτωση που ναυαγήσει η συμφωνία. Βέβαια, ο υπ. Οικονομικών εκτίμησε πως αν δεν υπάρξει έγκαιρα το κλείσιμο της β΄αξιολόγησης τότε θα πάμε σε τέταρτο μνημόνιο κάτι που κατά τα λεγόμενα του η Κυβέρνηση δεν θα δεχτεί, επομένως θα βαδίσουμε ξανά προς τις κάλπες, αλλά αυτά τα΄χουμε ξανακούσει...
Nα κάνει ο Τσίπρας πρόωρες εκλογές; H απάντηση είναι μονολεκτική, όχι. Γιατί όπως αναφέρει σε άρθρο του και ο Γιώργος Δελαστίκ, ο λόγος είναι απλούστατος. Ακόμη και αν ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδιζε τις εκλογές αυτές -παρά τις εχθρικές δημοσκοπήσεις που διαμορφώνουν κλίμα ήττας- είναι απολύτως βέβαιο ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα έπαιρνε ούτε το 36,34% του Γενάρη του 2015, αλλά ούτε το ποσοστό του 35,46% του Σεπτεμβρίου του 2015. Θα έπαιρνε ποσοστόχαμηλότερο, άρα θα έβγαζε σαφώς λιγότερους βουλευτές.
Να κάνεις εντελώς πρόωρες εκλογές για να βγάλεις λιγότερους βουλευτές από όσους έχεις, συνιστά πολιτική ηλιθιότητα. Πόσω μάλλον που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ''δανεικούς'' ψηφοφόρους κυρίως από το ΠΑΣΟΚ, αλλά και από την Αριστερά!
H ρύθμιση του χρέους λοιπόν, για να είναι αποτελεσματική, πρέπει οπωσδήποτε να συμπεριλάβει και τα μεσομακροπρόθεσμα μέτρα, έστω σε επίπεδο προσδιορισμού. Το ερώτημα είναι θα τα «δώσουν» οι δανειστές; Εάν θέλουν πραγματικά να βοηθήσουν την Ελλάδα να βγει από το αδιέξοδο, πρέπει. Αλλά θα ζητήσουν δεσμεύσεις.
Είναι αδύνατον ο δανειστής που μειώνει το βάρος του δανειζόμενου να τον αφήσει ανεξέλεγκτο, με τον κίνδυνο να δημιουργήσει νέα χρέη.
Είναι αδύνατον η συμφωνία για το χρέος να μη συνοδεύεται με συγκεκριμένες δεσμεύσεις, σε βάθος ετών, και για το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων και για την προώθηση μεταρρυθμίσεων. Δηλαδή με νέο μνημόνιο, έστω κι αν αλλάξει όνομα.
Να σημειωθεί ότι και ο πρώην διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος, μιλώντας πρόσφατα στο bankingnews.gr, εξέφρασε τις ανησυχίες του για τις ελληνικές τράπεζες και για τα stress tests του 2018: «Θεωρώ ότι είναι πολιτικά πολύ δύσκολο, για να μην πω ανέφικτο, να δοθούν επιπλέον χρήματα στην Ελλάδα, ύστερα από τρία μνημόνια που απορρόφησαν πρωτοφανούς ύψους κονδύλια και μάλιστα με μερική μόνον επιτυχία, όπως τουλάχιστον το βλέπουν πολλές Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Προβλέπω όμως ότι η διευθέτηση του δημόσιου χρέους μετά το 2017 θα συνδυαστεί με την υποχρέωση υλοποίησης εκ μέρους μας συγκεκριμένων στόχων και μάλιστα με ορίζοντα πολυετή. Αυτό το μεσομακροχρόνιο πρόγραμμα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα τέταρτο μνημόνιο.Θα περιλαμβάνει δηλαδή τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνει η χώρα έναντι των παραχωρήσεων που θα κάνουν οι πιστωτές μας στο θέμα του χρέους. Οι δεσμεύσεις αυτές κάθε άλλο παρά ανώδυνες θα είναι».
Το σίγουρο είναι ότι το ΔΝΤ για να επιστρέψει και να δεχτεί ελάφρυνση θα ζητήσει περικοπές συντάξεων και μείωση του αφορολόγητου, τα οποία έτσι κι αλλιώς ζητούσε και κατά τις προηγούμενες συζητήσεις.
Η κυβέρνηση από την πλευρά της επιδιώκει, πέραν των βραχυπρόθεσμων μέτρων, να προσδιοριστούν από τώρα και τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα, ώστε να συρρικνωθεί αισθητά το σενάριο της πιθανής χρεοκοπίας στο μέλλον. Έχει δίκιο ο Β. Σόιμπλε όταν λέει ότι η Ελλάδα δεν έχει πρόβλημα έως το 2020. Μετά αρχίζουν τα δύσκολα.
Το 2022 η Ελλάδα θα κληθεί να πληρώσει μόνο για τόκους 24,5 δισ. ευρώ και 7 δισ. ευρώ χρεολύσια, δηλαδή το σύνολο τοκοχρεολυσίων εκτοξεύεται σε 31,5 δισ. ευρώ, ποσό που είναι αδύνατο να εξυπηρετηθεί.
Όπως είναι σήμερα ο χάρτης των τοκοχρεολυσίων και χωρίς τον ορισμό, τώρα, των μεσομακροπρόθεσμων μέτρων, τα οποία θα μειώσουν το βάρος αυτό, ποιος επενδυτής θα αγοράσει σήμερα επταετές ή δεκαετές ομόλογο; Κανείς.
Ακρως ανησυχητικός παράγοντας επίσης είναι και οι εξελίξεις στην Ευρώπη, για παράδειγμα η Γερμανία όπως και άλλες χώρες της ευρωζώνης δεν επιθυμούν να δεσμευθούν έναντι του ΔΝΤ και της Ελλάδος για συγκεκριμένα μέτρα απομείωσης του χρέους, ειδικά μέσα στο 2017 που αποτελεί εκλογικό έτος για αυτές. Αντιθέτως έχουν δείξει τη διάθεση να μεταθέσουν το βάρος της συζήτησης από την ελάφρυνση του χρέους και να εστιάσουν στη λήψη πρόσθετων μέτρων εκ μέρους της ελληνική κυβέρνησης που θα διατηρήσουν τα πρωτογενή πλεονάσματα στο ύψος του 3,5% του ΑΕΠ για αρκετά χρόνια μετά το 2018.
Πολλοί θεωρούν πως η γερμανική πλευρά θα ζυγίσει τα γεγονότα λαμβάνοντας υπόψη τον παράγοντα Τραμπ, τη μεταναστευτική κρίση, το Brexit, το αποτέλεσμα του ιταλικού δημοψηφίσματος και κατά κάποιο τρόπο θα λυγίσει. Κάτι όμως, που με έναν αμετακίνητο στις θέσεις του Β.Σόιμπλε, δεν μπορεί κανείς με τίποτα να προεξοφλήσει...
