Σε ωρολογιακή βόμβα έτοιμη να σκάσει συμπαρασύροντας ολόκληρη την οικονομία εξελίσσονται τα χρέη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που συσσωρεύονται διαρκώς στα χρόνια της κρίσης.
Ήδη, οι «κόκκινες» οφειλές στην εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία, τις τράπεζες και τις ΔΕΚΟ έχουν ξεπεράσει το ύψος του ΑΕΠ. Συγκεκριμένα, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των ιδιωτών ξεπερνούν τα 230 δισ. ευρώ, όταν το ΑΕΠ της χώρας προσδιορίζεται πλέον στα 176 δισ. ευρώ.
Αναλυτές, μάλιστα, προειδοποιούν ότι η δυναμική του ληξιπρόθεσμου χρέους των ιδιωτών είναι τέτοια, που θα μπορούσε πολύ γρήγορα να φτάσει ακόμα και το ύψος του δημοσίου χρέους που σήμερα υπολογίζεται στα 328 δισ. ευρώ.
Μάλιστα, εάν μέσα σε όλα αυτά μπορούσαν να υπολογιστούν και τα μη εξυπηρετούμενα χρέη των ιδιωτών προς ιδιώτες, τότε η ελληνική οικονομία φαντάζει μια τεράστια «φούσκα» που πλέον κινείται με αέρα, καθώς στις κάθε μορφής συναλλαγές που γίνονται, απλά ο ένας μεταθέτει τις οφειλές στις πλάτες των άλλων: προμηθευτές που δεν πληρώνονται, εργαζόμενοι που δεν πληρώνονται κ.ο.κ.
Τα υπόλοιπα κομμάτια που συμπληρώνουν το ζοφερό παζλ της ελληνικής πραγματικότητας είναι η υποχώρηση των εξαγωγών και των εισαγωγών, ο περιορισμός της ιδιωτικής κατανάλωσης λόγω των φορολογικών επιβαρύνσεων, οι επιχειρήσεις στραγγαλίζονται και ή βάζουν λουκέτο ή «μεταναστεύουν» σε πιο... πρόσφορα φορολογικά περιβάλλοντα γειτονικών χωρών, ώστε να επιβιώσουν. Και φυσικά οι επενδύσεις που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση, μένουν τελικά μόνο στα λόγια ή το πολύ πολύ στα χαρτιά λόγω της έντονης αβεβαιότητας που προκαλούν οι εφαρμοζόμενες πολιτικές.
Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά στην έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, στο υφεσιακό αυτό περιβάλλον, η περαιτέρω αύξηση στις συνολικές νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο στο εννεάμηνο Ιανουάριος - Σεπτέμβριος 2016 (Διάγραμμα 24 /Παράρτημα), αναδεικνύει την εξάντληση της φοροδοτικής ικανότητας των πολιτών, δημιουργώντας ταυτόχρονα εύλογες αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα των νέων μέτρων.
Συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο του 2016 οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ανήλθαν σωρευτικά σε €10,34 δισ., από € 8,986 δισ. τον Αύγουστο και € 7,618 δισ. τον Ιούλιο. Στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του έτους ανέρχονταν σε € 6,807 δισ., ενώ κατά μέσο όρο το εννεάμηνο Ιανουάριος – Σεπτέμβριος 2016 αυξάνονταν κατά € 1,15 δισ. ανά μήνα. Το ποσοστό είσπραξης έναντι αυτών των οφειλών αυξήθηκε σταδιακά, από το 13,1% στο τέλος Ιουνίου, στο 15,4% στο τέλος Σεπτεμβρίου.
Επιπλέον, οι παλιές ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο ανέρχονταν σωρευτικά το Σεπτέμβριο σε € 82,418 δισ., ενώ οι εισπράξεις έναντι αυτού του χρέους αυξήθηκαν στο τέλος Σεπτεμβρίου στα € 2 δισ., από € 1,48 δισ. στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2016. Ως εκ τούτου, το ιδιωτικό χρέος (προς τράπεζες, εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, ΔΕΚΟ κτλ) πιθανώς να λειτουργήσει αποσταθεροποιητικά, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά.
Συγκεκριμένα, βάσει των στοιχείων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2016 συνολικά 4.374.475 φορολογούμενοι έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο. Ο αριθμός τους έχει αυξηθεί κατά 343.565 σε σχέση με τον Αύγουστο του 2016 και κατά 371.103 σε σχέση με το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2016. Μάλιστα, υπό αναγκαστικά μέτρα είσπραξης βρίσκονται ήδη 788.947 φορολογούμενοι, αυξημένοι κατά 14.626 σε σχέση με τον Αύγουστο του 2016 και κατά 33.141 σε σχέση με το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2016. Κάνοντας την αναγωγή, ένας στους δύο χρωστά στην Εφορία, ένας στους πέντε είναι έκθετος ανά πάσα ώρα και στιγμή σε κατασχέσεις και γενικά σε αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, ενώ περίπου ένας στους δέκα έχει ήδη υποστεί αναγκαστικά μέτρα είσπραξης.
Στην ανάλυση αυτή έρχονται να προστεθούν και τα στοιχεία της αγοράς που δείχνουν ότι:
- Τα λουκέτα κυρίως σε περιοχές χαμηλού εισοδήματος αυξάνονται ενώ στις υπόλοιπες καταγράφεται στασιμότητα.
- Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας υποχωρεί χρόνο με το χρόνο Η Ελλάδα κατατάσσεται πλέον 86η μεταξύ 138 χωρών, σημειώνοντας μάλιστα υποχώρηση 5 θέσεων στην κατάταξη. Οι πιο προβληματικοί παράγοντες για τις επιχειρήσεις, σύμφωνα με την έρευνα, είναι η αστάθεια των εφαρμοζόμενων πολιτικών, οι φορολογικοί συντελεστές, η γραφειοκρατία και η πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
- Η σημερινή κατάσταση των ασφαλιστικών ταμείων δημιουργεί προβληματισμούς για τη βιωσιμότητά τους. Μόνο στον ΟΑΕΕ (Οργανισμός Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών), το σύνολο των παλαιών και νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών ανέρχεται στα 12 δισ. ευρώ.
- Το ελληνικό Δημόσιο οφείλει σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία 9,5 δισ. ευρώ προς τους προμηθευτές του.
- Το Προσχέδιο Κρατικού Προϋπολογισμού 2017 προβλέπει οριακή μείωση δαπανών κατά 78,8 εκατ. και εκτεταμένη αύξηση εσόδων ή νέων φόρων κατά 2,513 δισ. ευρώ.
- Διόγκωση των χρεών των ιδιωτών προς όλους (προς τις Τράπεζες, την εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία ακόμα και προς τη ΔΕΗ).
