ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
«Αγών δια τον κατά Θεόν πλουτισμόν»
Ο Κύριός μας διηγήθηκε αυτήν την παραβολή με αφορμή την παράκλησι κάποιου να μεσολαβήση (ο Χριστός) για την διανομή των περιουσιακών του στοιχείων με τον αδελφόν του. Αφού πρώτα αποποιήθηκε το να αναλάβη τέτοιο ρόλο ο Θεάνθρωπος, έκαμε την ακόλουθη σύστασι προς το ακροατήριό του: Να προσέχετε και να προφυλάσσεσθε από κάθε είδος πλεονεξίας. Δεν συντελεί αυτή σε τίποτε, για να έχετε άνεση και χαρούμενη τη ζωή σας. Διότι η ζωή του ανθρώπου δεν εξαρτάται από τα περίσσια πλούτη και δεν διατηρείται από τα υπάρχοντά του, ούτε τα πολλά πλούτη του εξασφαλίζουν σ’ αυτόν μακροζωΐα και ευχάριστη ζωή.
Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας παρατηρεί ότι «δεν μας αφήνει (ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός) ανουθέτητους και ασυμβούλευτους, αλλά παίρνοντας αφορμή πλέκει τον λόγον του, χωρίς όμως να διαμαρτύρεται. Γιατί την πλεονεξία την υπέδειξε ως βόθρο διαβολικό… Από κάθε πλεονεξία, δηλ. και από μικρή και από μεγάλη». Από κάθε είδος πλεονεξίας, «την οποία καλεί ειδωλολατρία, ονομάζει ο σοφός Παύλος, γιατί τάχα αρμόζει σ’ εκείνους που δεν γνωρίζουν τον Θεόν η και ισοδυναμεί με την βεβήλωση που κάνουν, αυτοί που λατρεύουν τον Θεόν με ξύλα και πέτρες».
Ο ιερός Θεοφύλακτός προσθέτει ότι ο πλεονέκτης είναι «όμοιος με τους ειδωλολάτρες. Γιατί την ίδια ύλη προσκυνούν και τιμούν και οι δύο». Ο δε Ευθύμιος Ζιγαβηνός ορίζει «την πλεονεξία ως την επιθυμία του να έχη κάποιος περισσότερα από αυτά που του αρκούν, δηλ. από τα αναγκαία».
«Η ζωή ενός ανθρώπου δεν συντηρείται με το να έχη περίσσευμα. Δεν διατηρείται με το περίσσευμα, από το οποίο προέρχονται τα υπάρχοντά του, αλλά το αίτιο της συντηρήσεως είναι το θέλημα του Θεού». Δεν «παραμένει η ζωή εις αυτόν από την τόσο μεγάλη περιουσία του», κατά τον Ζιγαβηνό. «Ούτε μεγαλώνει και επαυξάνεται το μέτρο της ζωής με την περιουσία», κατά τον Θεοφύλακτο. Διότι, κατά τον ίδιο εκκλησιαστικό ερμηνευτή, «αυτός που έχει πολλά, δεν σημαίνει βέβαια ότι θα ζήση επί μακρόν, ούτε η μακροζωΐα ακολουθεί το μέγεθος του πλούτου». «Η ζωή του ανθρώπου και η πραγματική απόλαυσις και αξία της δεν εξαρτάται από τα πλούτη, που πλεονάζουν».
Ο αείμνηστος Πανεπιστημιακός διδάσκαλος Παναγιώτης Τρεμπέλας κάνει τα ακόλουθα εύστοχα σχόλια: «Ότι βέβαια η ζωή της ψυχής δεν εξαρτάται από τα περισσεύματα των υλικών αγαθών, είναι αναμφισβήτητο. Αλλά και η ζωή του σώματος και η ευτυχία του ανθρώπου επάνω στη γη δεν στηρίζονται σ’ αυτή την αφθονία. Γιατί πολλοί έζησαν με ολιγάρκεια και εύκολα και πέρασαν με σχετική άνεσι την επίγεια ζωή τους, αν και είχαν λίγο πλούτο. Ξερό ψωμί που τρώγεται με ειρήνη και αγάπη είναι πολύ καλύτερο από άφθονα και πολυτελή εδέσματα, τα οποία παρατίθενται χωρίς φειδώ και ήρεμη διάθεση. Γι’ αυτό και πολλοί έζησαν άθλια ζωή, αν και είχαν στη διάθεσή τους πλεονασμό υλικών αγαθών. Η παραβολή του άφρονος πλουσίου παρουσιάζει την αφροσύνη ανθρώπου, που είναι περικυκλωμένος από αφθονία υλικών αγαθών, έζησε με μόχθο και απέθανε με αθλιότητα».
Γι’ αυτό και ο Κύριός μας με τη διδακτική αυτή παραβολή έδειξε την ματαιότητα του πλούτου και το ελεεινό και τρισάθλιο κατάντημα του άμυαλου αυτού πλουσίου, που έδωσε την καρδιά του στον πλούτο, αλλά απογοητεύθηκε από την αιφνίδια απώλεια όλων των γηΐνων και υλικών αγαθών και από το άδειασμα της ψυχής του από κάθε χάρι Θεού και ευλογία, επειδή ακριβώς εθησαύρισε χοϊκά πλούτη για τον εαυτό του και όχι πνευματικά κατά Θεόν πλούτη· «Κατά Θεόν (πνευματικός) πλούτος είναι η απόκτησις των αρετών κατά τον Ζιγαβηνόν. Και το να πλουτή κανείς εις Θεόν σημαίνει να είναι κάποιος πλούσιος σ’ εκείνα, που αρέσουν στον Θεό. Να χρησιμοποιή τα θεία χαρίσματα και τις θείες δωρεές όχι για ιδιοτελείς σκοπούς και αποκλειστικά για την ικανοποίησί του, αλλά χρήσιμα και για την ωφέλεια και του πλησίον.
Και καταλήγει ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας με την ακόλουθη διαπίστωσι: «Αυτός μεν που εκδαπανάται με τις γήϊνες φροντίδες έχει επιζήμιο το τέλος του και θα απέλθη φτωχός προς τον Θεό. Εκείνος, όμως, που μεριμνά τα του Κυρίου, θα πλουτήση μεν με αγαθά έργα, θα έχη όμως θησαυρό ασύλητο στους ουρανούς».
Στη συνέχεια θα παραθέσουμε ένα εύγλωττο και διδακτικό παράδειγμα, που στηλιτεύει το φοβερό πάθος της πλεονεξίας και της φιλοπλουτίας.
(«Όταν θέλεις να ξεκουράζεσαι, Α , “Ο.Χ.Α.” Λυδία, σελ. 36-37).
Ο φιλάργυρος
«Το σπίτι ενός συνταξιούχου γέροντος πήρε φωτιά. Η γειτονιά προσπαθεί να σβήση την πυρκαϊά, χωρίς αποτέλεσμα. Η πυροσβεστική αργεί να εμφανισθή. Ο αιχμάλωτος της φωτιάς γέροντας, κρατώντας ένα πουγγί με λίρες, βγαίνει στο παράθυρο του δευτέρου ορόφου της καιομένης οικίας. Μια ομάδα ανδρών τον παροτρύνει να ριχθή στην κουβέρτα, που κρατούν ανοιχτή, για να τον σώσουν. Ο αιχμάλωτος, όμως, της φωτιάς, από τον φόβο μη του κλέψουν το πουγγί με τις λίρες, αρνείται να υπακούση. Προτιμά να καή μέσα στις φλόγες, παρά να χάση τους θησαυρούς του.
Όταν το πυροσβεστικό όχημα κατέφθασε, ήταν πλέον αργά.
Τι φοβερό πάθος η φιλαργυρία! Και η γλυκειά ζωή χάνει την αξία της μπροστά στη γλυκειά θωριά του χρήματος. Γι’ αυτό και ο Κύριός μας έλεγε πως «δυσκόλως οι τα χρήματα έχοντες εισελεύσονται εις την Βασιλείαν των ουρανών».
Το Μήνυμα της σημερινής Κυριακής δεν ημπορεί να είναι άλλο από την αγωνιστική μας διάθεσι και πορεία για την επίτευξι του κατά Θεόν πλουτισμού σε έργα αρετής και αγάπης και την αποφυγή, επομένως της προσκολλήσεώς μας στο φοβερό πάθος της πλεονεξίας και της φιλοπλουτίας, που είναι ένα είδος ειδωλολατρίας.
† Ο Κυθήρων Σεραφείμ
Ορθόδοξος Τύπος
