Η δημιουργία ενός αμπελώνα είναι μια συναρπαστική και δημιουργική περιπέτεια. Χρειάζεται σωστό προγραμματισμό και η επιτυχία εξαρτάται από την έρευνα, το σχεδιασμό, την προσπάθεια και την επιμονή που έχετε καταβάλει σε όλη τη διαδικασία.
Πριν ξεκινήσετε σιγουρευτείτε πως έχετε διαμορφώσει το έδαφος της εγκατάστασης κατάλληλα (ανάλυση εδάφους, λίπανση, καλλιεργητικές εργασίες, κλπ) και ότι έχετε καταλήξει στο σύστημα άρδευσης που θα ακολουθήσετε. Επιπλέον, θα πρέπει να αποφασίσετε τη μέθοδο φυτοπροστασίας (συμβατική, βιολογική) που θα ακολουθήσετε. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ρωτήσετε γεωπόνους και φίλους σας καλλιεργητές για εξειδικευμένες περιπτώσεις και ερωτήματα που θα έχετε για τον αμπελώνα σε κάθε του στάδιο.
Αγοράστε Έτοιμες Έρριζες Εμβολιασμένες Κληματόβεργες – Μοσχεύματα από το Φυτώριο για να Ξεκινήσετε
Ο καλύτερος τρόπος να ξεκινήσετε είναι να αγοράσετε εμβολιασμένα έρριζα μοσχεύματα από το φυτώριο, που βρίσκονται σε λήθαργο. Έχουν την ικανότητα να προσαρμόζονται στο έδαφος που θα τα εγκαταστήσετε και αναπτύσσονται χωρίς απώλειες.
Επίσης, είναι εμβολιασμένα σε ανθεκτική ποικιλία (το υποκείμενο που θα δώσει τις ρίζες) και έτσι δεν θα έχετε πρόβλημα με τη φυλλοξήρα, τους νηματώδεις και άλλες ασθένειες των ριζών που βλάπτουν την ποικιλία που θα επιλέξετε. Καλό είναι να επικοινωνήσετε με το φυτώριο μήνες πριν την αγορά και την φύτευση για να ενημερώσετε τους υπεύθυνους για τη σύσταση του εδάφους και τις ασθένειες και εχθρούς τις περιοχής σας, έτσι ώστε να σας συστήσουν το κατάλληλο υποκείμενο και την κατάλληλη ποικιλία για σας.
Αγοράστε 10% περισσότερα μοσχεύματα από όσα νομίζετε ότι θα χρειαστείτε. Αυτά που θα περισσέψουν μπορεί να χρειαστούν να τα χρησιμοποιήσετε αργότερα στη θέση των μοσχευμάτων που για κάποιους λόγους μπορεί να μην αναπτυχθούν ή στην περίπτωση που δεν έχετε υπολογίσει σωστά τις ανάγκες σας για την κάλυψη της έκτασής σας.
Στην περίπτωση που σκοπεύετε να κάνετε μεταφύτευση για να αντικαταστήσετε το παλιό σας αμπελώνα, φυτέψτε τα σε απόσταση 60 εκατοστών το ένα από το άλλο σε ένα απόκεντρο προσωρινό μέρος του χώρου που θα εγκαταστήσετε τον αμπελώνα σας. Έτσι, το επόμενο έτος θα μπορέσετε να τα ξεθάψετε, να κόψτε και να τριμάρετε τις πλάγιες κυρίως ρίζες και τους βλαστούς και να τα μεταφυτεύσετε στις τελικές τους θέσεις για να αντικαταστήσουν τον παλιό αμπελώνα σας.
Η καλύτερη εποχή για να αγοράσετε τα μοσχεύματα που βρίσκονται σε λήθαργο είναι τέλος του χειμώνα, αμέσως μετά τους τελευταίους παγετούς. Βρίσκονται ομαδοποιημένα σε μπουκέτα των 20-25 μοσχευμάτων, δεμένα μεταξύ τους σε σάκους. Οι σάκοι είναι γεμάτοι με υγρά ροκανίδια και άλλα υλικά για να διατηρηθεί η υγρασία τους και τοποθετούνται σε μεγάλα ξύλινα κιβώτια που επίσης είναι γεμάτα με υλικά που διατηρούν την υγρασία.
Οι Απαιτήσεις των Φυτών
Ένας αμπελώνας είναι μια μακροπρόθεσμη επένδυση, επομένως δεν χρειάζεστε να βιάζεστε να φυτέψετε τα μοσχεύματα για να αναπτυχθούν για το πρώτο έτος. Περιμένετε να περάσουν τα τελευταία κρύα του χειμώνα και προετοιμάστε κατάλληλα το έδαφός σας. Μπορείτε να φυτέψετε τα μοσχεύματα Γενάρη με Φλεβάρη. Φυσικά όσο νωρίτερα τα φυτέψετε τόσο γρηγορότερα θα αναπτυχθούν κατά το πρώτο έτος τους.
Τα έρριζα μοσχεύματα είναι ξυλοποιημένες κληματόβεργες που έχουν εμβολιαστεί σε ανθεκτική ποικιλία έχοντας αναπτύξει ρίζες (υπάρχουν και έρριζα μοσχεύματα που δεν έχουν εμβολιαστεί και έχουν αναπτύξει τις δικές τους ρίζες) ένα χρόνο πριν. Για να ριζοβολήσουν φυτεύτηκαν κανονικά στο φυτώριο για μια καλλιεργητική περίοδο και στο σημείο την ένωσης του εμβολιασμού σχηματίστηκε κάλλος. Αργότερα ξεριζώθηκαν, κλαδεύτηκαν ρίζες και βλαστοί, όπως βλέπουμε στην εικόνα και αποθηκεύτηκαν σε υγρό και ψυχρό περιβάλλον σε σάκους για να είναι τελικά στις αρχές της άνοιξης διαθέσιμα σε σας. Σε μελλοντικό άρθρο θα αναφερθούμε στη διαδικασία για να μπορέσετε να την κάνετε και εσείς μόνοι σας.
Πριν φυτευθούν, τα μοσχεύματα αποθηκεύονται σε χαμηλή θερμοκρασία, συνήθως 1.6 – 4.4 ° C, για να σπάσει ο λήθαργος και για να αποτρέψουμε την βλάστηση πριν την φύτευση. Για να «σπάσει» ο λήθαργος των οφθαλμών της αμπέλου χρειάζονται έως και 800 ώρες συνεχόμενα το χειμώνα κάτω από τους 7 ° C. Αυτή η διαδικασία γίνεται στο φυτώριο.
Η Παραλαβή των Μοσχευμάτων
Τα περισσότερα αμπέλια απ’ όπου παίρνονται τα μοσχεύματα είναι δύο έως τεσσάρων ετών με πλούσια βλάστηση. Για να αποφύγετε τυχόν εκπλήξεις με ασθένειες στα νέα σας μοσχεύματα καλό θα είναι να σπάσετε μπροστά στον πωλητή ένα από αυτά για να διαπιστώσετε αν τα αγγεία και η εντεριώνη στο εσωτερικό του βλαστού είναι πράσινα ή έχουν μολυνθεί από κάποια ασθένεια της αμπέλου. Επίσης τα μοσχεύματα πρέπει να είναι ευλύγιστα και να μην σπάνε απότομα σαν στεγνό ραβδί.
Βεβαιωθείτε ότι ο διογκωμένος κάλλος που έχει σχηματιστεί στην ένωση του μοσχεύματος είναι ομοιόμορφος σε όλα τα μοσχεύματα. Τα μοσχεύματα σε λήθαργο που σπάνε στην ένωση του εμβολιασμού είναι κακής ποιότητας και αργότερα όταν τα αμπέλια αναπτυχθούν θα σας δημιουργήσουν αρκετά προβλήματα. Επίσης, το πάνω μέρος της βλάστησης, που έχει κοπεί από το φυτώριο και έχει σχηματίσει ένα «τακούνι«, θα πρέπει να είναι πράσινο και ευλύγιστο.
Το πάνω μέρος του μοσχεύματος θα πρέπει να έχει κοπεί από το φυτώριο στους δύο οφθαλμούς. Εάν υπάρχουν περισσότεροι οφθαλμοί στην ποικιλία τότε θα πρέπει να κοπεί στο μεσογονάτιο διάστημα ανάμεσα στο δεύτερο και τρίτο οφθαλμό, ώστε να αρχίσει φυσιολογικά η ανάπτυξή του.
Για την καλή διατήρηση των μοσχευμάτων ακολουθήστε τις οδηγίες και τις συμβουλές του γεωπόνου που σας τα προμήθευσε για το πως θα διατηρήσετε την υγρασία τους και σε ποια θερμοκρασία πρέπει να να διατηρήσετε πριν από την φύτευση
Φυτέψτε τα έρριζα μοσχεύματα αμπέλου στις Θέσεις Φύτευσης
Προετοιμάστε τις θέσεις φύτευσης μαρκάροντάς τες με πασσαλάκια και με την βοήθεια σκοινιών ή της μεζούρας ώστε να είναι στην ευθεία. Οι θέσεις φύτευσης για τις επιτραπέζιες ποικιλίες θα πρέπει να είναι 2,60 X 1,50 μέτρα ενώ για τις οινοποιήσιμες ποικιλίες η φύτευση μπορεί να είναι πιο πυκνή 2,30 X 1,00 μέτρα (απόσταση των γραμμών X απόσταση μεταξύ τους πάνω στη γραμμή).
Η φύτευση των μοσχευμάτων αμπέλου είναι πολύ σημαντική και από αυτήν εξαρτάται η επιτυχία του εγχειρήματος. Στη θέση φύτευσης σκάψτε με ένα στενό φτυάρι μια τρύπα 45-50 εκατοστά βαθιά με πλάτος 15 εκατοστά. Φροντίστε να μην συμπιέζονται τα τοιχώματα και η βάση της τρύπας. Μόλις τελειώσετε τοποθετήστε το μόσχευμα.
Τοποθετήστε το μόσχευμα στην τρύπα απλώνοντας ομοιόμορφα τις ρίζες του, ώστε να βλέπουν προς όλες τις πλευρές, καθώς και προς τα κάτω, στο υπέδαφος. Ρίξτε χώμα στην τρύπα γύρω από το μόσχευμα μέχρι το επίπεδο του εδάφους και συμπιέστε το καλά. Μόλις τελειώσετε ποτίστε γύρω από το φυτό.
Βεβαιωθείτε ότι η ένωση εμβολιασμού του μοσχεύματος είναι 10 με 15 εκατοστά πάνω από το επίπεδο του εδάφους, καθώς κάνετε τη διαδικασία. Η ένωση του εμβολιασμού είναι το διογκωμένο μέρος που βρίσκεται μερικά εκατοστά κάτω από τον κομμένο βλαστό της ποικιλίας στο πάνω μέρος του μοσχεύματος. Αν κατά λάθος ή από απροσεξία θάψετε την ένωση του μοσχεύματος κάτω από το χώμα, τότε η ποικιλία θα αναπτύξει ρίζες οι οποίες θα επικρατήσουν συγκριτικά με αυτές του υποκειμένου, με αποτέλεσμα να ακυρωθεί ο ρόλος του υποκειμένου και το αμπέλι να είναι πιο ευάλωτο σε ασθένειες και εχθρούς του ριζικού συστήματος.
Αν έχετε ήδη εγκατεστημένα τα υποστηρίγματα στον αμπελώνα, φροντίστε να φυτέψετε τα μοσχεύματα κοντά στους πασσάλους με το τακούνι της ποικιλίας προς τον πάσαλο. Έτσι, θα είναι πιο εύκολο στο αμπέλι σας καθώς αναπτύσσει νέους βλαστούς να βρει τα στηρίγματα.
Κάλυψη του Μοσχεύματος για προστασία
Αφού συμπιέσετε το χώμα στο ύψος του φυσικού επιπέδου του εδάφους, έχετε να κάνετε κάτι ακόμα για να τελειώσετε. Θα πρέπει να φτιάξετε ένα μαλακό ανάχωμα και να καλύψετε το τμήμα της αμπέλου που προεξέχει από το έδαφος.
Χρησιμοποιήστε μαλακό και εύθρυπτο χώμα, που δεν έχει μεγάλους συμπαγείς σβόλους, και καλύψετε το μόσχευμα, έτσι ώστε ολόκληρη η άμπελος να βρίσκεται 2 με 4 εκατοστά κάτω από την κορυφή του λοφίσκου αυτού. Το χώμα αυτό θα κρατήσει τους βλαστικούς οφθαλμούς προστατευμένους από τον ήλιο, ώστε να διατηρήσουν την υγρασία τους καθώς το αμπέλι εγκλιματίζεται. Θα αποθαρρύνουν επίσης εχθρούς και άλλα παράσιτα από από το να τραφούν στη νέα βλάστηση.
Μετά από λίγες εβδομάδες, θα δείτε τη νέα βλάστηση να σπρώχνει προς τα έξω την κορυφή του αναχώματος. Τις μέρες εκείνες, χαλαρώστε προσεκτικά τα αναχώματα επιλέγοντας μια δροσερή και συννεφιασμένη μέρα γι’ αυτή τη δουλειά. Αφαιρέστε το χώμα, ώστε να αποκατασταθεί το φυσικό επίπεδο του εδάφους.
Μετά την διάλυση του αναχώματος ίσως δείτε στο βλαστό της ποικιλίας του αμπελιού που αποκαλύψατε να προεξέχουν μικρές ρίζες που αναπτύχθηκαν ενώ η ποικιλία ήταν καλυμμένη με χώμα. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να κλαδέψετε και να αφαιρέσετε τις ρίζες της ποικιλίας (δείτε και τις εικόνες).
Επίλογος
Η φύτευση ενός αμπελώνα είναι αρκετά απαιτητική δουλειά, αλλά από τη στιγμή που το φυτέψετε και εγκατασταθεί σωστά, δύσκολα θα αποτύχει η ανάπτυξή του. Εάν η περιοχή σας έχει ικανοποιητική βροχόπτωση και ήπιο χειμώνα, τα αμπέλια σας θα αναπτυχθούν υγιή και να θα έχετε φυσιολογική παραγωγή. Οι βροχοπτώσεις στην περιοχή πρέπει να κυμαίνονται 50 με 75 εκατοστά ανά έτος για βέλτιστα αποτελέσματα και η θερμοκρασία του χειμώνα να μην πέφτει για μεγάλο χρονικό διάστημα κάτω από τους -10 ° C. Η φύτευση θεωρείται επιτυχημένη αν το ποσοστό των μοσχευμάτων που θα βλαστήσουν και αναπτυχθούν κανονικά είναι πάνω από 85%.
Από τη στιγμή της εγκατάστασης θα πρέπει να περάσουν περίπου τρία χρόνια μέχρι να έχετε κανονική παραγωγή. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών θα πρέπει να φροντίζεται και να εκτελείτε τις καλλιεργητικές εργασίες που έχουν ανάγκη τα νεαρά σας αμπέλια.
Του Θανάση Αργυρόπουλου (Γεωπόνος ΑΠΘ) για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε στο [email protected]
