Η (άγνωστη) ιστορία του εμπορικού καραβιού από την Απω Ανατολή που έδωσε παράδειγμα ανθρωπιάς ενώ οι δυτικοί «σύμμαχοι» αδιαφορούσαν
Από τον Σωτήρη Λέτσιο
Την ώρα που γραφόταν μία από τις πιο θλιβερές και αιματοβαμμένες σελίδες στην ιστορία του Ελληνισμού με την καταστροφή της Σμύρνης και την εξόντωση του ελληνικού πληθυσμού, κάποιοι με τις ηρωικές πράξεις τους έσωσαν την τιμή του παγκόσμιου ανθρωπισμού.
Στις 8 Σεπτεμβρίου 1922, με τη Σμύρνη στις φλόγες και τους εξαθλιωμένους Ελληνες να αναζητούν απεγνωσμένα τη σωτηρία διά θαλάσσης, ένας Ιάπωνας καπετάνιος εμπορικού πλοίου και το πλήρωμά του, συγκλονισμένοι από την εικόνα της τραγωδίας και χωρίς χρονοτριβή, παίρνουν μια γενναία απόφαση: μεταφέρουν στο κατάστρωμα όλο το φορτίο από μετάξι και δαντέλα που ήταν αποθηκευμένο στα αμπάρια και χωρίς δισταγμό τα πετάνε στη θάλασσα! Για τον Ιάπωνα καπετάνιο -το όνομα του οποίου παραμένει, δυστυχώς, έως σήμερα άγνωστο- υπέρτερο όλων είναι η διάσωση των ανθρώπινων ψυχών. Γι' αυτό δίνει διαταγή να πλευρίσει το πλοίο στην προκυμαία και να επιβιβαστούν σε αυτό Ελληνες και Αρμένιοι, προκειμένου να μεταφερθούν ασφαλείς στον Πειραιά και σε άλλα ελληνικά λιμάνια.
Η εξαίρετη αυτή πράξη φιλελληνισμού αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αξία, δεδομένου ότι εκείνες τις ημέρες η ελληνική κυβέρνηση είχε εκδώσει αυστηρή διαταγή τα ελληνικά πλοία να μην παίρνουν Ελληνες! Η πρωτοβουλία του Ιάπωνα πλοιάρχου δεν πέρασε απαρατήρητη· καταγράφηκε μέσα και από τις πληροφορίες που έδωσε ο Τζορτζ Χόρτον, Αμερικανός πρόξενος τότε στη Σμύρνη. Σε τηλεγράφημά του προς το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ (18 Σεπτεμβρίου 1922) τονίζει: «Ενα γιαπωνέζικο πλοίο πήρε μερικούς πρόσφυγες και άκουσα πως πέταξε το φορτίο του για τον σκοπό αυτό. Επιβάτες του πλοίου μιλούν για τη συγκινητικά ευγενική συμπεριφορά του ιαπωνικού πληρώματος».
Το γεγονός αυτό όμως δεν διέφυγε και από τον ιαπωνικό Τύπο. Στις 15 Οκτωβρίου 1922 η «Atlanta Journal-Constitution» ανέφερε: «Αντίθετα με τις ενέργειες κάθε άλλου πλοίου στη Σμύρνη, αυτό (δηλαδή το γιαπωνέζικο πλοίο) πήρε κάθε πρόσφυγα για τον οποίο θα μπορούσε να βρει χώρο πάνω στο σκάφος. Υπήρχε κι ένα φορτηγό πλοίο στο λιμάνι το οποίο έριξε όλο το φορτίο στη θάλασσα, πήρε τους υπόλοιπους πρόσφυγες και τους μετέφερε στον Πειραιά. Τα αμερικανικά, τα βρετανικά, τα γαλλικά και τα ιταλικά πλοία έλεγαν στους πρόσφυγες ότι μπορούσαν να πάρουν μόνο δικούς τους στα σκάφη και τότε παρέμειναν οι ταπεινοί Ιάπωνες για να αποδείξουν την ευσπλαχνία τους προς τους πρόσφυγες».
ΣΤΑ ΜΜΕ
Στην εφημερίδα «The Boston Globe» της 21ης Οκτωβρίου 1922 η Αν Χάρλοου Μπιρτζ, σύζυγος του Χ. Μπιρτζ, καθηγητή του Διεθνούς Κολεγίου της Σμύρνης, έδωσε τη δική της μαρτυρία: «Οι απελπισμένοι πρόσφυγες βρίσκονταν στις αποβάθρες, το λιμάνι ήταν γεμάτο από άνδρες και γυναίκες που κολυμπούσαν με την ελπίδα να σωθούν. Στο λιμάνι εκείνη τη στιγμή ήταν ένα γιαπωνέζικο πλοίο, το οποίο μόλις είχε φθάσει φορτωμένο έως το κατάστρωμα με ένα πολύτιμο φορτίο από μετάξι, δαντέλες μεγάλης αξίας, χιλιάδων δολαρίων. Ο Γιαπωνέζος καπετάνιος, όταν κατάλαβε την κατάσταση που επικρατούσε, δεν δίστασε. Ολόκληρο το φορτίο πετάχτηκε στα βρόμικα νερά του λιμανιού, ενώ το φορτηγό φορτώθηκε και γέμισε με όσες εκατοντάδες πρόσφυγες μπορούσε να μεταφέρει ασφαλείς στον Πειραιά και στις ελληνικές ακτές».
Εξίσου σημαντική ήταν και η αναφορά του ανταποκριτή των «New York Times» στις 18 Σεπτεμβρίου: «Την Πέμπτη υπήρχαν έξι ατμόπλοια στη Σμύρνη, για να μεταφέρουν τους πρόσφυγες. Eνα γιαπωνέζικο, δύο γαλλικά, ένα αμερικανικό και δύο ιταλικά. Το αμερικανικό και το γιαπωνέζικο πλοίο δέχθηκαν όλους τους πρόσφυγες, χωρίς να ελέγξουν τα χαρτιά τους, ενώ τα άλλα πλοία πήραν όσους είχαν διαβατήριο».
ΠΡΙΝ ΑΠΟ 17 ΧΡΟΝΙΑ
Το γεγονός αυτό ασφαλώς και δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο, έστω και αν ήταν ελάχιστα τα ιστορικά τεκμήρια και οι πρωταγωνιστές σχεδόν ακατόρθωτο να εντοπιστούν. Πριν από περίπου 17 χρόνια μια Γιαπωνέζα φοιτήτρια της Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας έφερε στο φως μια άγνωστη πτυχή του συμβάντος. Στο κείμενό της -που δημοσιεύτηκε σε περιοδικό της Ιαπωνίας- έγραψε ότι κάποιοι διασωθέντες Ελληνες Μικρασιάτες ήξεραν τρεις λέξεις της ιαπωνικής γλώσσας. Αυτές ήταν το «αριγκάτο» («ευχαριστώ»), «κονίτσιουα» («καλημέρα») και τη φράση «κοκόρο ιτάι» («πονάει η καρδιά μου βλέποντας τον πόνο των άλλων»), την οποία είχαν ακούσει από τον Ιάπωνα πλοίαρχο.
ΚΑΒΑΛΑ: Η ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΕΝΟΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΤΟΥ
Στην παραπάνω μαρτυρία αξίζει να προσθέσουμε και άλλο ένα στοιχείο. Οταν διοργανώθηκε η πρώτη τιμητική βραδιά για τους Ιάπωνες ναυτικούς από τον Μικρασιατικό Σύλλογο Καβάλας (Σεπτέμβριος 2009), στο τέλος της εκδήλωσης πλησίασε συγκινημένος ένας ηλικιωμένος κάτοικος της πόλης για να πει ότι είχε ακούσει από τη μητέρα του -Μικρασιάτισσα πρόσφυγα- να διηγείται ότι την έσωσαν κάποιοι «ανέγνωροι άνθρωποι» (παράξενοι άνθρωποι), οι οποίοι την είχαν μεταφέρει στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Το εξαιρετικό αυτό συμβάν έχει ανακινήσει προσφάτως το ενδιαφέρον της ιαπωνικής κοινωνίας, καθώς η κυρία Νανάκο Μουράτα Σαβαγιανάγκι, καθηγήτρια του πανεπιστημίου του Τόκιο με ειδίκευση στη Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία, ετοιμάζει τη συγγραφή μελέτης σχετικά με το ιαπωνικό πλοίο. Από ελληνικής πλευράς, πάντως, τον περασμένο Μάιο η Εστία Νέας Σμύρνης επέδωσε πλακέτα στον πρέσβη της Ιαπωνίας στην Ελλάδα κ. Μασούο Νισιμπαγιάσι, τιμώντας τους Ιάπωνες ναυτικούς και εκφράζοντας ένα μεγάλο «ευχαριστώ» «για τη βοήθεια που προσέφεραν στους κινδυνεύοντες με αφανισμό Μικρασιάτες προγόνους μας».
Από την Εφημερίδα Ορθόδοξη Αλήθεια
