Θεριεύει το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους, με την πλειοψηφία των μπαρ και των εστιατορίων να… σέβονται απολύτως τις καπνιστικές συνήθειες των πελατών τους και να αγνοούν προκλητικά τον περίφημο αντικαπνιστικό νόμο, λόγω και της απουσίας ελέγχου.
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, μια μικρή ακτίνα αισιοδοξίας αχνοφαίνεται μέσα από τα βαριά νέφη καπνού στους δημόσιους χώρους και αφορά την ελαφρά μείωση των συστηματικών καπνιστών, γεγονός που οι ειδικοί του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας συσχετίζουν «με την πρόληψη και με συνειδητοποιημένη κουλτούρα σύγχρονης κοινωνικής αντίληψης για το κάπνισμα που έχουν αποκτήσει οι Έλληνες».
Σύμφωνα με την Έρευνας Υγείας που παρουσίασε η Εθνική Στατιστική Αρχή, το 27,3% των Ελλήνων καπνίζει καθημερινά. Το ποσοστό αυτό είναι εμφανώς μειωμένο σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη έρευνα του 2009, σημειώνοντας πτώση από το 31,9%. Μειώθηκαν επίσης οι ευκαιριακοί καπνιστές, από 6% σε 5,2%. Επιπροσθέτως, το 15,8% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει διακόψει το κάπνισμα περισσότερους από έξι μήνες ανεβάζοντας το ποσοστό των μη καπνιστών στο 67,5%.
Σε ό,τι αφορά την ηλικία έναρξης του καπνίσματος, τα αποτελέσματα δηλώνουν ότι η πρόληψη σε νεαρές ηλικίες είναι απαραίτητη, καθώς το 42,5% ξεκίνησε να καπνίζει από 15 έως 18 ετών και το 39% από 19 έως 25 ετών.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, ο Καθηγητής Παναγιώτης Μπεχράκης, Διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, επισημαίνει ότι «Η μείωση των καπνιστών είναι μεγάλη αλλά και ιδιαίτερα σημαντική, γιατί δικαιώνει τις μακροχρόνιες προσπάθειες στον τομέα της πρόληψης με παρεμβάσεις στους μαθητές και στον εκπαιδευτικό μηχανισμό της χώρας. Σχετικά με το κάπνισμα στις μικρές ηλικίες (16 – 24 ετών) παρατηρείται μείωση των καπνιστών κατά 33,3%. Το σύνθημα μας “Παιδεία για έναν Κόσμο χωρίς Κάπνισμα” έχει αρχίσει να φέρνει ουσιαστικά αποτελέσματα».
Όμως, ιδιαίτερα αρνητικά ήταν τα αποτελέσματα σχετικά με την έκθεση των Ελλήνων στο παθητικό κάπνισμα, όπου κατά το τελευταίο εξάμηνο, αποδεικνύεται ότι γίνεται ανεξέλεγκτη χρήση προϊόντων καπνού σε κλειστούς χώρους, όπως καφέ/μπαρ (86%) κι εστιατόρια (83%).
«Η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα αποτελεί μια σκληρή και πολύ διαδεδομένη μορφή βίας στη χώρα μας. Η εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας είναι ζήτημα πρώτης προτεραιότητας για την προστασία της Δημόσιας Υγείας, ιδίως παιδιών, εγκύων γυναικών και ευπαθών ομάδων, όπως ασθενών με άσθμα, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιαγγειακά νοσήματα, ΧΑΠ, κάθε μορφή καρκίνου κ.ά. Τελικά, το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού πληθυσμού αποκλείεται ρατσιστικά από τους χώρους εστίασης και διασκέδασης λόγω μιας ανεξήγητης “αδυναμίας” του κρατικού μηχανισμού να εφαρμόσει τους νόμους του. Η Ελλάδα εμφανίζει μια ακατανόητα τριτοκοσμική συμπεριφορά στο θέμα αυτό» αναφέρει ο κ. Μπεχράκης.
Οι δράσεις για τη μείωση και την πρόληψη του καπνίσματος στην Ελλάδα, που σήμερα αναπτύσσονται μέσω του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, υποστηρίζονται οικονομικά από το Behrakis Foundation της Βοστώνης. Ο πρωταρχικός στόχος του Ινστιτούτου είναι η μείωση του καπνίσματος στην Ελλάδα, μέσα από ένα πολύπλευρο πρόγραμμα που περιλαμβάνει: εβδομαδιαία εκπαίδευση για παιδιά σχολικής ηλικίας σε τρεις πόλεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Τεγέα), έρευνα κι επιστημονικές δημοσιεύσεις, παρουσιάσεις από διακεκριμένους ομιλητές σε ποικιλία θεμάτων που σχετίζονται με τον καπνό και με άλλα θέματα σχετικά με τη δημόσια υγεία, χορηγίες συνεδρίων (συνήθως χωρίς συνδρομή) και παραγωγή ενημερωτικού υλικού για τη δημόσια προσφορά.
